Cudzoziemiec pracujący w Polsce odliczy od podatku zagraniczne składki na ubezpieczenia społeczne

Polskie przepisy pozwalają odpowiednio odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jakie cudzoziemiec pracujący w Polsce wpłacił do rodzimego systemu.

Publikacja: 01.03.2018 05:10

Cudzoziemiec pracujący w Polsce odliczy od podatku zagraniczne składki na ubezpieczenia społeczne

Foto: 123RF

Co do zasady składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne finansowane przez podatnika podlegają odliczeniu do celów podatkowych. Składki społeczne w całości obniżają podstawę opodatkowania, a składka zdrowotna pomniejsza obliczony podatek (w limitowanej wysokości, tj. 7,75 proc. podstawy wymiaru przy całkowitej składce wynoszącej 9 proc.).

W przypadku cudzoziemców te zasady mogą podlegać pewnym ograniczeniom m.in. wtedy, gdy:

1) składki są opłacane do zagranicznego systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych,

2) składki opłacają osoby objęte ograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce (nierezydenci podatkowi).

Do obcego systemu

Art. 26 ust. 1 pkt 2 oraz art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 200; dalej: ustawa PIT) umożliwiają odliczenie odpowiednio składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zapłaconych za granicą, pod warunkiem, że zostaną one opłacone do systemów ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych krajów Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub Szwajcarii. Dodatkowym warunkiem jest to, aby kraj, w którym zapłacono składki, miał zawartą z Polską:

- umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania lub

- inną umowę międzynarodową, która upoważnia polskie organy podatkowe do uzyskiwania informacji podatkowych od organów państwa, w którym doszło do opłacenia składek.

Przykład

Faktyczna możliwość odliczenia szwajcarskich składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla polskich celów podatkowych istnieje od 2012 r. W życie weszły wówczas zmiany do Konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, zawartej między Polską a Szwajcarią, dotyczące m.in. wymiany informacji podatkowych.

Ze środków podatnika

Zagraniczne składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne można odliczyć wyłącznie wtedy, gdy zostały opłacone ze środków podatnika. Nie wolno zatem odliczyć składek, które sfinansował płatnik, np. pracodawca.

Ponadto odliczenie dotyczy wyłącznie składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dla celów podatkowych w Polsce nie można zatem odliczyć wpłat, które ubezpieczony poniósł dobrowolnie.

Dodatkowo odliczenie zagranicznych składek nie jest możliwe, jeżeli:

1) ich podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych z Polską – zatem możliwe jest odliczenie składek wyłącznie od dochodów podlegających co do zasady opodatkowaniu w Polsce,

2) zostały one odliczone od dochodu (przychodu) albo podatku osiągniętego za granicą.

Opłacone w Polsce

Podobne obostrzenia nie mają zastosowania do składek odprowadzonych do polskiego systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Można je odliczać bez względu na to, czy zostały odliczone w innym kraju i niezależnie od tego, czy dochód, od którego je zapłacono, został zwolniony od opodatkowania w Polsce na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Możliwe jest również odliczenie składek dobrowolnych.

W przypadku polskich składek warunkiem odliczenia jest to, aby zostały faktycznie opłacone lub potrącone ze środków podatnika i jednocześnie nie były obliczone od dochodu:

- zwolnionego na podstawie ustawy PIT, lub

- od którego zaniechano poboru podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej.

Od podstawy lub podatku

Zagraniczne składki odlicza się analogicznie, jak te wpłacone do polskiego systemu. Składki na ubezpieczenia społeczne odlicza się więc od dochodu dla celów podatkowych, a zdrowotne – od podatku.

Pewnych trudności nastręcza natomiast zastosowanie do zagranicznych składek na ubezpieczenie zdrowotne ograniczenia odliczenia od podatku do 7,75 proc. podstawy wymiaru. Przepisy nie doprecyzowują bowiem, czy tego samego ograniczenia należy użyć do zagranicznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej, czy też dokonać dodatkowego obliczenia według zasad wynikających z polskich przepisów. Do tej pory nie wykształciło się jednolite podejście organów podatkowych w tym zakresie.

Ze względu na różnice specyfiki zagranicznych systemów ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego od zasad systemu polskiego, trudność może powodować również rozdzielenie zagranicznej składki zdrowotnej od składek na ubezpieczenia społeczne, lub nawet określenie, czy składka jest obowiązkową składką do systemu opieki społecznej / zdrowotnej.

Przykład

W Niemczech osoby zarabiające powyżej określonego progu przychodu mają obowiązek opłacenia składki zdrowotnej do wybranej instytucji prywatnej. Może to budzić wątpliwości, czy na gruncie polskich przepisów należy tę składkę zakwalifikować jako podlegającą odliczeniu. Praktyka w tym zakresie jest różna, podobnie jak podejście organów podatkowych.

Nierezydenci podatkowi

Polscy rezydenci podatkowi (tj. osoby podlegające opodatkowaniu w Polsce w stosunku do całości swoich dochodów bez względu na kraj źródła – tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy), którzy opłacają polskie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, mogą je odliczyć w przypadku uzyskiwania większości rodzajów dochodów (z wyłączeniem dochodów z zysków kapitałowych). Natomiast w przypadku nierezydentów podatkowych – tj. osób opodatkowanych w Polsce wyłącznie od dochodów osiągniętych ze źródeł położonych w Polsce – dodatkowo nie wolno odliczyć opłaconych w Polsce składek w przypadku osiągania niektórych typów dochodów, do których stosowany jest szczególny reżim podatkowy właściwy dla nierezydentów.

Na podstawie art. 29 ustawy PIT od niektórych dochodów osiąganych przez nierezydentów pobierany jest zryczałtowany podatek według stawki wskazanej w przepisie (pod warunkiem udokumentowania zagranicznej rezydencji podatkowej stosownym certyfikatem wydanym przez władze podatkowego danego kraju). Na przykład podatek zryczałtowany według stawki 20 proc. należny jest m.in. od osiąganych przez nierezydentów przychodów z tytułu:

- umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, umowy o dzieło, kontraktu menedżerskiego),

- uchwał o wynagrodzeniu członków zarządów, rad nadzorczych czy innych organów stanowiących osób prawnych.

Gdy nierezydent osiąga wyłącznie dochody opodatkowane podatkiem zryczałtowanym, i jednocześnie opłaca składki na ubezpieczenia społeczne / zdrowotne w Polsce lub za granicą (spełniające zasadniczo kryteria odliczenia ich do celów podatkowych w Polsce), to tych składek nie może odliczyć od dochodu lub podatku w Polsce. Jeśli jednak ta osoba jednocześnie uzyskuje np. dochody opodatkowane w Polsce podatkiem progresywnym, składki te wolno odliczyć do celów tego podatku. Jest to również możliwe, gdy po spełnieniu przesłanek ustawowych podatnik wybiera progresywny sposób opodatkowania w zeznaniu rocznym w stosunku do dochodów, od których płatnik pobrał wcześniej podatek w formie ryczałtu.

Zdaniem autorki

Maja Zabawska

Starsza Menedżerka, Deloitte Doradztwo Podatkowe Tokarski i Wspólnicy Sp.k.

Z odliczeniem w Polsce zagranicznych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne najczęściej mamy do czynienia w sytuacji opodatkowania w Polsce pracownika oddelegowanego do naszego kraju, który pozostaje zatrudniony i wynagradzany na podstawie zagranicznej umowy o pracę i kontynuuje uczestnictwo w rodzimym systemie ubezpieczeń na podstawie unijnych przepisów o koordynacji systemów ubezpieczeń społecznych.

Zdarzają się również sytuacje, gdy delegowany pracownik zawiera co prawda umowę o pracę z polskim podmiotem, jednak przepisy unijne i uzgodnienia między instytucjami ubezpieczeniowymi obu państw członkowskich pozwalają mu pozostać ubezpieczonym w rodzimym państwie członkowskim. To oznacza opłacanie tam składek, z możliwością ich odliczenia w Polsce na powyższych zasadach. W każdym z tych przypadków osoba opłacająca składki zagraniczne powinna posługiwać się wydanym przez rodzimą instytucję ubezpieczeniową zaświadczeniem A1.

Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe