Leasing finansowy a amortyzacja inwestycji ?w obcych środkach trwałych

Komentarz eksperta

Mateusz Pach, konsultant we wrocławskim biurze Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Wydany przez NSA wyrok porusza kwestię zakresu przedmiotowego leasingu finansowego w podatku dochodowym od osób prawnych. Mimo, że regulacje dotyczące leasingu, przewidziane w ustawie o CIT, mają charakter kompleksowy, to jednak ich wykładnia często budzi wątpliwości interpretacyjne wśród podatników.

Wykładnia art. 17a pkt 1 ustawy o CIT przyjęta w rozpatrywanej sprawie przez organy podatkowe prowadzi do wniosku, że mimo umożliwienia podatnikom, którzy ponoszą wydatki na obce środki trwałe, dokonywania odpisów amortyzacyjnych od tych nakładów oraz nazwania ich przez ustawodawcę środkami trwałymi w rzeczywistości nie są one „środkami trwałymi w ścisłym znaczeniu" zaliczanymi do majątku podatnika, lecz jedynie prawem majątkowym. Organy podatkowe wywodzą swoje stanowisko z regulacji prawa cywilnego, wskazując, że w obrocie cywilnoprawnym „inwestycja w obcym środku trwałym" jest prawem majątkowym, natomiast uznanie go za środek trwały w przepisach o CIT stanowi w istocie fikcję prawną stworzoną przez ustawodawcę dla podatników, który ponoszą znaczne nakłady finansowe na składniki majątkowe, które nie są ich własnością, mimo że są używane w prowadzonej działalności gospodarczej. Stanowisko, jakie zajął w sporze organ podatkowy, jest spójne z dotychczasową linią interpretacyjną organów podatkowych. Jest ono jednak, co słusznie podkreślił w wydanym wyroku NSA, sprzeczne z zasadami wykładni językowej oraz zasadą autonomii prawa podatkowego. Przede wszystkim ustawodawca nie zastrzegł, że przedmiotem umowy leasingu mogą być jedynie te środki trwałe, o których mowa w art. 16a ustawy o CIT. Definiujący umowę leasingu art. 17a pkt 1 ustawy o CIT wskazuje na podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, a także grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu, bez jakiegokolwiek odwołania do art. 16a lub 16b ustawy o CIT. Przyjęta przez organy podatkowe wykładnia prowadzi zatem do bezzasadnego zawężania zakresu zastosowania art. 17a pkt 1 ustawy o CIT.

Ponadto w prawie podatkowym ustawodawca przyznał inwestycji w obcym środku trwałym przymiot środka trwałego podlegającego amortyzacji, a zatem całkowicie niezasadne jest odwoływanie się przez organy podatkowe do kwalifikacji tego rodzaju składników majątkowych w prawie cywilnym. Prawo podatkowe jest autonomiczne względem innych gałęzi prawa, w związku z czym status prawny, jaki został przypisany inwestycjom w obcych środkach trwałych w ustawach podatkowych, nie może być zmieniany regulacjami innych gałęzi prawa.

Argumenty te przemawiają zatem jednoznacznie za słusznością stanowiska zajętego w sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny i podważają słuszność linii interpretacyjnej organów podatkowych.