Praktyką powszechnie stosowaną przez podmioty powiązane są tzw. końcoworoczne korekty zysków (tzw. transfer pricing adjustment/TP adjustment). Polegają one na dostosowaniu cen ustalanych w ciągu roku, np. na podstawie danych historycznych, do poziomu rynkowego. W polskich regulacjach dotyczących podatków dochodowych oraz podatku od towarów i usług nie ma przepisów odnoszących się wprost do omawianego mechanizmu, w szczególności przepisy nie zawierają legalnej definicji tych korekt. Zgodnie definicją opracowaną przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (dalej: OECD), korekta kompensacyjna oznacza korektę, w której podatnik wskazuje cenę transferową dla celów podatkowych, tzn. taką, która według niego jest ceną uwzględniającą zasadę pełnej konkurencji w transakcjach zawartych przez podmioty powiązane, nawet jeśli ta cena różni się od ceny rzeczywiście zastosowanej pomiędzy powiązanymi przedsiębiorstwami. Korekta taka może być dokonywana przed złożeniem zeznania podatkowego (http://www.oecd.org/ctp/glossaryoftaxterms.htm).
Gdy jest możliwa analiza i ocena
Wytyczne OECD nie są jednak obowiązującym prawem, a polskie regulacje nie określają terminu na sporządzenie takiej korekty. Z uwagi na ich charakter, w praktyce korekty te dokonywane są zazwyczaj ex post, czyli po realizacji danej transakcji oraz po zakończonym roku podatkowym, a więc dopiero wtedy, kiedy możliwa jest kompletna analiza zrealizowanej transakcji oraz ocena warunków rynkowych. Brak lub ograniczona możliwość ustalenia ex-ante ceny w pełni odpowiadającej warunkom rynkowym przez strony transakcji wynika w szczególności z ograniczonego dostępu do informacji pozwalających na porównanie zastosowanej ceny. Skorygowanie popełnionego przez podatnika błędu w sporządzonej kalkulacji ceny nie może być uznane za korektę kompensacyjną. TP adjustment ma bowiem na celu dostosowanie dochodu do rynkowego poziomu, zatem nie powinna być stosowana jako mechanizm korygowania popełnionych wcześniej błędów rachunkowych lub oczywistych omyłek w kalkulacji, gdy przyczyna korekty istniała już w momencie wystawienia faktury pierwotnej, np. w kalkulacji zastosowano wskaźnik w błędnej wysokości.
Co do zasady na bieżąco
Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują przepisy określające zasady korygowania przychodów i kosztów podatkowych. Co do zasady korekty przychodów robi się na bieżąco, czyli w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca lub – w przypadku braku faktury – inny dokument potwierdzający przyczyny korekty, ale jedynie wtedy, gdy nie mamy do czynienia z korektami spowodowanymi błędami rachunkowymi lub pomyłkami (por. art. 12 ust. 3j ustawy o CIT). Przepisy te mają również zastosowanie do omawianych korekt zysków.
W tej kwestii pojawiło się również odmienne stanowisko organów podatkowych, zgodnie z którym w przypadku korekty in plus dokonanej w związku z wyrównaniem dochodowości, przychodem dla podatnika, w myśl art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, będą otrzymane pieniądze, a momentem jego powstania zgodnie z ww. art. 12 ust. 3e ustawy o CIT, będzie dzień otrzymania środków finansowych (por. interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 5 września 2016 r., IBPB-1-2/4510-542/16-2/KP).
Nota czy faktura
Zgodnie z obecnym trendem interpretacyjnym omawiane korekty pozostają poza zakresem VAT z uwagi na to, że wyrównanie dochodowości do ustalonego poziomu (in plus/in minus) nie ma związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług. W konsekwencji, przy wyrównywaniu cen transferowych nie powinny być wystawiane faktury VAT. Wystarczające jest dokumentowanie wyrównania dochodowości z tytułu cen transferowych notami księgowymi (por. interpretację Izby Skarbowej w Katowicach z 6 września 2016 r., IBPP1/4512-439/16-1/AW). >> patrz przykład.