Jak amortyzować samochód niewykupiony z leasingu

Ustawodawca w szczególny sposób nakazał ustalać wartość początkową środków trwałych wprowadzanych do ewidencji środków trwałych finansującego, w przypadku, gdy po zakończeniu umowy leasingu finansowego przedmiot leasingu nie zostanie wykupiony przez korzystającego, tylko stanie się środkiem trwałym u dotychczasowego finansującego.

Stosownie do art. 16ł ust. 6 ustawy o CIT i odpowiednio art. 22ł ust. 6 ustawy o PIT, jeżeli:

1) odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający albo

2) finansujący rezygnuje z dokonywania odpisów amortyzacyjnych

- oraz nastąpi zmiana, wygaśnięcie lub rozwiązanie umów leasingu i w związku z tym nie zostanie przeniesiona na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, to właściciel przejmując te składniki majątku określa ich wartość początkową, zgodnie z art. 16g ustawy o CIT lub art. 22g ustawy o PIT, przed zawarciem pierwszej umowy leasingu, pomniejszoną o spłatę wartości początkowej oraz o sumę dokonanych przez siebie odpisów amortyzacyjnych.

Przykład

1 lipca 2014 r. spółka z o.o. A jako finansujący zawarła umowę leasingowego z przedsiębiorcą (osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą). Przedmiotem leasingu był samochód osobowy, który w tym celu spółka A nabyła od dealera. Zgodnie z umową odpisów amortyzacyjnych w podstawowym okresie umowy leasingu dokonywał korzystający. Z tego względu samochód nie został przez spółkę A wprowadzony do ewidencji środków trwałych. 30 stycznia 2018 r. umowa leasingu zostanie przedterminowo rozwiązana na mocy porozumienia strony i korzystający nie wykupił przedmiotu leasingu. W dotychczasowych opłatach spółka A otrzymała 80 proc. spłaty wartości początkowej. Spółka A rozważa przeznaczenie tego pojazdu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej i przyjęcie samochodu do środków trwałych.

Wartość początkowa samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu finansowego przed zawarciem umowy leasingu, która była pierwszą taką umową, wynosiła 100 000 zł, a samochód przed zawarciem przedmiotowej umowy leasingu nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych spółki A. W czasie trwania umowy leasingu odpisów amortyzacyjnych dokonywał, zgodnie z ustaleniami, korzystający. Umowa leasingu została przedterminowo rozwiązana 30 stycznia 2018 r., a spółka A tytułem spłaty wartości początkowej przedmiotowego samochodu otrzymała kwotę 80 000 zł (100 000 zł x 80 proc.).

Aby ustalić wartość początkową tego pojazdu – środka trwałego, spółka A powinna od wartości początkowej określonej przed zawarciem pierwszej umowy leasingu (tj. 100 000 zł) odjąć kwotę odpowiadającą spłacie wartości początkowej (tj. 80 000 zł). Wartość początkowa tego środka trwałego wyniesie więc dla spółki A 20 000 zł. Od tego pojazdu nigdy wcześniej nie dokonywała odpisów amortyzacyjnych, a zatem przy ustalaniu obecnie wartości początkowej nie wystąpią odpisy amortyzacyjne, o które spółka A musiałaby tak ustaloną wartość początkową pomniejszyć.

Załóżmy jednak, że przed zawarciem umowy leasingu samochód był oddany do używania na podstawie umowy najmu i spółka A dokonała odpisów amortyzacyjnych w łącznej kwocie 10 000 zł. W takim przypadku wartość początkowa wyniosłaby jedynie 10 000 zł (100 000 zł – 80 000 zł – 10 000 zł).

Omówione zasady określone w szczególnych regulacjach zawartych w art. 16ł ust. 6 ustawy o CIT i art. 22ł ust. 6 ustawy o PIT nie dotyczą umów leasingu operacyjnego (interpretacja Izby Skarbowej w Gdańsku z 21 listopada 2005 r., BI/4218-0022/05).

Autor jest doradcą podatkowym