WSA: instytucja pożyczkowa nie ujmie nieściągalnych pożyczek w kosztach

Aby podmiotowi gospodarczemu świadczącemu na rzecz klientów usługi finansowe, działającemu na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim, przysługiwało prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności, muszą zostać spełnione łącznie wszystkie przesłanki wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Publikacja: 18.02.2019 04:50

WSA: instytucja pożyczkowa nie ujmie nieściągalnych pożyczek w kosztach

Foto: 123RF

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 18 grudnia 2018 r. (I SA/Bd 799/18).

Spółka, będąca instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 59a ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych. W związku z tym, spółka może mieć trudności z wyegzekwowaniem należności od swoich klientów. Niekiedy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne będą równe lub wyższe od kwoty dochodzonej wierzytelności. W takim przypadku nieściągalność wierzytelności może być udokumentowana przez spółkę protokołem stwierdzającym taki stan. W związku z tym spółka zadała pytanie, czy na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów niespłaconych, wymagalnych i nieprzedawnionych wierzytelności pożyczkowych w zakresie kwoty głównej.

Czytaj także: Jak rozliczyć wierzytelności w kosztach podatkowych

W ocenie spółki, spełnia ona wszystkie wymogi dla instytucji pożyczkowych wskazane w ustawie o kredycie konsumenckim. Tym samym spełnia wynikający z ustawy o CIT warunek dotyczący posiadania statusu jednostki organizacyjnej uprawnionej do udzielania pożyczek, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jej funkcjonowania. Ponadto, w ocenie spółki, spełnia ona warunek związany z należytym udokumentowaniem nieściągalności wierzytelności.

Organ uznał w interpretacji, że na podstawie ustawy o CIT spółka nie będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, odpisanych jako nieściągalne, wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek, niezależnie od tego, czy zostały one prawidłowo udokumentowane w sposób określony w art. 16 ust. 2 tej ustawy. Nie spełnia bowiem wymogów podmiotowych określonych w tym przepisie, tzn. jej działalność nie podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Spółka wniosła skargę na interpretację do WSA w Bydgoszczy. Sąd oddalił jednak jej skargę, przyznając rację organowi. WSA podkreślił, że aby wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek, odpisane jako nieściągalne, mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych, muszą zostać spełnione wszystkie przesłanki wynikające z ustawy o CIT, a nie tylko jedna z nich, jak miało to miejsce w przedstawionym stanie faktycznym.

Zuzanna Piątek, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową Deloitte

Dominika Wróblewska konsultantka w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

W świetle znowelizowanych od 1 stycznia 2018 r. przepisów ustawy o CIT stanowisko zaprezentowane przez sąd zasługuje na aprobatę.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że uznanie wartości nieściągalnej wierzytelności za koszt podatkowy jest wyjątkiem od zasady i może nastąpić wyłącznie w przypadkach ściśle określonych w ustawie o CIT. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b tej ustawy, do kosztów uzyskania przychodów mogą zostać zaliczone wymagalne, a nieściągalne kredyty (pożyczki) pomniejszone o kwotę odsetek, opłat i prowizji oraz o równowartość utworzonych na nie rezerw lub odpisów na straty kredytowe albo odpisów aktualizujących wartość należności, jeżeli zostały zaliczone uprzednio do kosztów uzyskania przychodów. Ponadto, niespłacone, wymagalne i nieprzedawnione wierzytelności w zakresie kwoty głównej muszą zostać właściwie udokumentowane zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o CIT, np. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty. Równocześnie, możliwość zaliczenia takich wierzytelności w ciężar kosztów podatkowych przyznano jednostkom organizacyjnym uprawnionym do udzielania kredytów (pożyczek) na podstawie odrębnych ustaw, które regulują zasady ich funkcjonowania. W wyniku nowelizacji ustawy o CIT sformułowano dodatkowy wymóg dla tych podmiotów. Wskazano, że ich działalność musi podlegać nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, czyli Komisji Nadzoru Finansowego.

Zgodnie z odrębnymi przepisami KNF nie jest uprawniona do sprawowania nadzoru nad instytucjami pożyczkowymi, w szczególności nie może kontrolować ich działalności w zakresie zgodności z prawem ani nie może żądać od tych podmiotów informacji i wyjaśnień. W celu wykonywania swojej działalności instytucje pożyczkowe są co prawda zobowiązane do uzyskania wpisu do rejestru instytucji pożyczkowych prowadzonego przez KNF, a organ ten może odmówić wpisu albo wykreślić dany podmiot z rejestru. Należy jednak pamiętać, że wpis do rejestru oznacza stwierdzenie spełnienia przez daną instytucję pożyczkową ogólnych kryteriów wskazanych w ustawie o kredycie konsumenckim na dzień dokonania wpisu i nie jest przejawem nadzoru KNF nad instytucjami pożyczkowymi w zakresie przestrzegania przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Prowadzi to do wniosku, że w praktyce działalność instytucji pożyczkowych nie podlega nadzorowi KNF.

W konsekwencji, wydaje się, że pomimo spełnienia pozostałych wynikających z ustawy o CIT warunków instytucje pożyczkowe nie będą uprawnione do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności (pożyczek). Nie spełniają one bowiem wymogu związanego z nadzorem państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym. Takie stanowisko zostało również zaprezentowane w omawianym orzeczeniu przez WSA, który podkreślił, że możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności wymaga spełnienia wszystkich warunków wynikających z ustawy o CIT.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 18 grudnia 2018 r. (I SA/Bd 799/18).

Spółka, będąca instytucją pożyczkową w rozumieniu art. 59a ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych. W związku z tym, spółka może mieć trudności z wyegzekwowaniem należności od swoich klientów. Niekiedy przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne będą równe lub wyższe od kwoty dochodzonej wierzytelności. W takim przypadku nieściągalność wierzytelności może być udokumentowana przez spółkę protokołem stwierdzającym taki stan. W związku z tym spółka zadała pytanie, czy na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b ustawy o CIT będzie uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów niespłaconych, wymagalnych i nieprzedawnionych wierzytelności pożyczkowych w zakresie kwoty głównej.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów