PIT-11 można przesłać drogą elektroniczną
Jak ocenił WSA w Bydgoszczy w wyroku z 25 sierpnia 2015 r. (I SA/Bd 505/15), płatnik może przekazywać informacje PIT-11 podatnikom drogą elektroniczną, na przykład e-mailową. Co więcej, za bezzasadne uznano twierdzenia organów podatkowych, że płatnik powinien dysponować potwierdzeniem odbioru przez podatnika PIT-11.
Sąd wskazał, że przepisy zobowiązują jedynie płatnika do przesłania informacji, natomiast nie precyzują, w jakiej formie owo przesłanie ma nastąpić, a także nie wprowadzają żadnych dalszych obowiązków, szczególnie takich, które byłyby związane z potwierdzeniem otrzymania informacji przez adresata.
PCC od dopłat nie jest kosztem
Jak ocenił NSA w wyroku z 3 września 2015 r. (II FSK 1581/13), podatek od czynności cywilnoprawnych, zapłacony przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z tytułu wniesienia przez wspólników dopłat, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów u tej spółki.
Uzasadniając wyrok, sąd podkreślił, że skoro dopłaty zostały wyłączone z przychodów, to poniesione w związku z ich wniesieniem wydatki nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów jako koszty bezpośrednio związane z przychodami. Nie można także uznać ich za koszty pośrednie. Po pierwsze dlatego, że pozostają one w bezpośrednim związku z konkretnym świadczeniem, które jest neutralne podatkowo i nie jest zaliczane do przychodów przy obliczaniu dochodu podatkowego. Po drugie, trudno uznać, że zapłata podatku przyczynia się do zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Podatek od czynności cywilnoprawnych sam w sobie nie pozostaje w żadnym, nawet pośrednim, związku z tą działalnością, a jedynie z czynnościami prawnymi wspólników wynikającymi z ich obowiązków względem spółki.
Podwykonawca poza strefą nie wpływa na zwolnienie
Wyrokiem z 9 września 2015 r. (II FSK 1766/13) NSA uznał, że nie istnieją przeszkody, aby wydatki poniesione poza strefą na usługi pomocnicze w celu prowadzenia działalności gospodarczej w SSE uznać za koszty uzyskania przychodów zwolnionych z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.
Sąd ocenił, że interpretacja przepisów dotyczących zwolnienia podatkowego dla dochodów z działalności prowadzonej na terenie SSE dokonywana poprzez cel ustanowienia stref prowadzi do wniosku, że zakup towarów i usług od podmiotów zewnętrznych nie prowadzi automatycznie do utraty zwolnienia podatkowego w części odnoszącej się do tych zakupów. Trudno bowiem sobie wyobrazić jakąkolwiek działalność gospodarczą, w której podmiot strefowy nie korzysta z zakupu towarów i usług od podmiotów działających poza strefą.
Zwolnienie PIT tylko do wysokości diety
W wyroku z 11 września 2015 r. (II FSK 1516/13) NSA stwierdził, że w zakresie zwrotu kosztów wyżywienia za czas podróży służbowej wolna od podatku dochodowego jest tylko równowartość diety określonej w przepisach dotyczących podróży służbowych.
W sprawie chodziło o firmę, która zamierzała zapewniać pracownikom w trakcie podróży służbowej całodzienne bezpłatne wyżywienie i nie wypłacać diet, na co pozwalają przepisy kodeksu pracy i odpowiednich rozporządzeń wykonawczych. Zapewnienie całodziennego wyżywienia mogłoby przy tym następować poprzez wypłacenie zaliczki na poczet wydatków na wyżywienie albo poprzez wyposażenie pracownika w kartę służbową ze wskazaniem w przepisach wewnątrzzakładowych maksymalnej kwoty przeznaczonej na wyżywienie albo poprzez zwrot pracownikowi wydatków poniesionych przez niego na wyżywienie w czasie podróży służbowej.
NSA uznał, że pokrycie (zwrot) pełnych kosztów wyżywienia w czasie podróży służbowej jest wydatkiem poniesionym w interesie pracownika i to jemu przynosi wymierną korzyść. Obowiązkowi zwrotu przez pracodawcę podlegają tylko „zwiększone koszty wyżywienia" i to świadczenie, jako integralnie związane z podróżą służbową, podlega zwolnieniu od podatku dochodowego. Zdaniem sądu wartość kosztów wyżywienia przekraczająca dietę stanowić będzie dla pracownika przychód niepodlegający zwolnieniu.
Zmiana wspólnika nie uchyla niedostatecznej kapitalizacji
NSA w wyroku z 11 września 2015 r. (II FSK 1842/13) stwierdził, że dla potrzeb stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji istotny jest status pożyczkodawcy w dniu zawarcia umowy pożyczki. Późniejsza zmiana tego statusu, wynikająca ze zbycia wierzytelności lub udziałów w spółce, może mieć znaczenie dla określenia zakresu wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów odsetek od tej pożyczki.
Oznacza to, że w przypadku udzielenia pożyczki przez kwalifikowanego pożyczkodawcę (na moment udzielenia pożyczki) nawet późniejsza zmiana pożyczkodawcy lub jego statusu jako podmiotu kwalifikowanego nie uchyla stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Nieskuteczne, zdaniem NSA, są więc wszelkie operacje, których celem jest uniknięcie niedostatecznej kapitalizacji poprzez zbycie udziałów lub cesję wierzytelności pożyczkowej.
Czy cash pooling to pożyczka
W wyrokach z 30 września 2015 r. (II FSK 2033/14 i II FSK 3137/14) NSA uznał, że dla potrzeb przepisów o niedostatecznej kapitalizacji przez umowę pożyczki rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy i zapłacić odsetki, nawet wówczas, gdy zobowiązania stron umowy wynikają z niej w sposób dorozumiany. Na tej podstawie NSA doszedł do wniosku, że również umowa cash poolingu wypełnia tę definicję, a więc znajdą do niej zastosowanie przepisy ograniczające możliwość zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodu.
Jak podkreślił sąd, trudno dojść do innych wniosków w sytuacji, kiedy uczestnik umowy posiada na swoim rachunku saldo ujemne, a inny uczestnik posiadający saldo dodatnie poprzez automatyczne przelewy spłaci ten debet i otrzyma z tego tytułu wynagrodzenie w postaci odsetek. Uczestnik o saldzie ujemnym skorzysta więc ze środków innego uczestnika dysponującego saldem dodatnim celem pokrycia przez tego uczestnika zobowiązań pieniężnych. Jest to nic innego jak pożyczka pomiędzy tymi podmiotami.
Składki nie należy wyodrębniać z innych opłat
Zdaniem WSA w Gdańsku (wyrok z 7 października 2015 r., I SA/Gd 1033/15) przepisy ograniczające możliwość zaliczenia do kosztów składek ubezpieczeniowych od samochodów osobowych nie znajdą zastosowania do opłat leasingowych obejmujących ubezpieczenie.
Jak ocenił sąd, wkalkulowanie kosztów ubezpieczenia ponoszonych przez wydzierżawiającego w raty leasingowe nie powoduje, że leasingobiorca może być uznany za podmiot ubezpieczający samochody, który uiszcza składki ubezpieczeniowe na rzecz ubezpieczyciela. Leasingobiorca ponosi bowiem wyłącznie ekonomiczny ciężar składek opłacanych przez wydzierżawiającego, który ponoszone przez siebie wydatki wkalkulował w wartość opłat leasingowych. Składki ubezpieczeniowej nie należy wyodrębniać z takich opłat.
Przychód osiągnięty na terytorium RP nadal problematyczny
Zgodnie z wyrokiem WSA w Gliwicach z 15 października 2015 r. (I SA/Gl 384/15) o ograniczonym obowiązku podatkowym i obowiązku pobrania podatku u źródła z tytułu należności wypłacanej nierezydentowi można mówić jedynie wtedy, gdy dochód został osiągnięty na terytorium RP. Przy czym dochód ten rzeczywiście musi powstać na terytorium RP, nie wystarczy, aby należność była po prostu wypłacana przez polskiego podatnika.
Jak uznał WSA, błędne jest stanowisko, że o tym, iż źródło dochodu nierezydenta znajduje się na terytorium RP, świadczy m.in. to, że wykonanie usług nierezydentowi zlecił polski przedsiębiorca i wynagrodzenie za wykonanie zlecenia zostało wypłacone z majątku polskiego przedsiębiorcy, co powoduje gospodarczy związek dochodu z terytorium RP.
Podobny kierunek wykładni zaprezentował NSA w wyrokach z 4 marca 2015 r. (II FSK 333/13 i II FSK 346/13) oraz z 8 grudnia 2015 r. (II FSK 2812/13).
Polisa przedsiębiorcy nie da preferencji podatkowej
Jak ocenił WSA w Gdańsku w wyroku z 21 października 2015 r. (I SA/Gd 1178/15), wydatki poniesione na opłacenie dobrowolnego ubezpieczenia w celu zabezpieczenia się przez przedsiębiorcę na wypadek całkowitej okresowej niezdolności do pracy na skutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku nie mogą być przyporządkowane do przychodów uzyskiwanych z tytułu działalności gospodarczej. Wydatki z tego tytułu należy zaliczyć do wydatków o charakterze osobistym, gdyż konieczność opłacania składek z tytułu tego typu ubezpieczenia jest niezależna od tego, czy ubezpieczony prowadzi działalność gospodarczą, czy działalności takiej nie prowadzi. Zdaniem sądu wydatki te nie mogą zatem stanowić kosztów uzyskania przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej.
Konferencja może być kosztem
Wielu podatników organizuje różnego rodzaju szkolenia lub konferencje dla swoich kontrahentów, których celem jest zapoznanie ich ze swoją ofertą, doskonalenie wiedzy technicznej niezbędnej do prawidłowego użycia produktów itp.
Właśnie takiej sprawy dotyczył wyrok NSA z 28 października 2015 r. (II FSK 2141/13). Chodziło o producenta i importera sprzętu wędkarskiego, który zorganizował konferencję zmierzającą do zapoznania kontrahentów z nowościami w światowych trendach dotyczących tego sprzętu. Organy podatkowe odmówiły mu prawa do kosztu, twierdząc, że jest to reprezentacja.
Jednak zdaniem NSA nie można uznać, że opisane wydatki na wynajęcie busa, druk zaproszeń, przygotowanie prezentacji, catering w siedzibie firmy, opłatę centrum konferencyjnego, w tym obiadokolacji i noclegu, służą wyłącznie albo przede wszystkim poprawie wizerunku. Zdaniem NSA jest wręcz przeciwnie. Wydatki poniesione na konferencję zmierzały przede wszystkim do zwiększenia sprzedaży.
Korekty do końca odnoszone wstecz
3 listopada 2015 r. NSA wydał wyrok (II FSK 1861/13) dotyczący zasad ujmowania korekt przychodów i kosztów ich uzyskania w podatku dochodowym. Wyrok ten wpisał się w dotychczasową, niemalże jednolitą linię orzecznictwa, z której wynikało, że faktury korygujące zmieniają rozliczenia przychodów i kosztów w odniesieniu do okresu, w którym ujęta została korygowana faktura (pierwotna). Korekty powinny być zatem odnoszone wstecz – i to bez względu na ich przyczynę.
Warto przypomnieć, że od 1 stycznia 2016 r. do ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono nowe regulacje, które nakazują ujmować korekty na bieżąco, tj. z chwilą wystawienia faktury korygującej (korekta przychodu) albo w momencie otrzymania faktury korygującej (korekta kosztu). Dotyczy to wszystkich korekt, które nie wynikają z błędu rachunkowego lub innej oczywistej omyłki.
Ugoda z pracownikiem korzystna podatkowo
W wyroku z 17 listopada 2015 r. (II FSK 2565/13) NSA stwierdził, że wypłacone na podstawie ugody byłemu pracownikowi odszkodowanie związane z nieprawidłowym rozwiązaniem umowy o pracę może stanowić dla pracodawcy koszt uzyskania przychodu. Jak ocenił sąd, wydatek poniesiony na pokrycie odszkodowania na rzecz byłego pracownika należy traktować podobnie jak wypłatę wynagrodzenia i innych należności wynikających z umowy o pracę. Skoro więc między wynagrodzeniem pracownika a przychodami pracodawcy występuje bezsporny związek, to odszkodowanie będzie kosztem.
Sąd jednocześnie uznał, że bez znaczenia z punktu widzenia kwalifikacji takiego wydatku jako kosztu jest to, czy odszkodowanie wypłacone jest na rzecz byłego czy aktualnego pracownika, jak również to, że wypłata odszkodowania nastąpiła w wykonaniu ugody sądowej.
Dotacja wpłynie na koszty bieżące
14 grudnia 2015 r. NSA wydał w składzie siedmiu sędziów uchwałę (II FPS 4/15) dotyczącą zasad korygowania kosztów uzyskania przychodu zrefinansowanych podatnikowi dotacją.
W sprawie chodziło o wydatki jednorazowo zaliczone w poczet kosztów uzyskania przychodów, które następnie zostały zrefundowane z dotacji. Sporny był moment korekty takich kosztów – czy obowiązkowe byłoby cofnięcie się do momentu potrącenia wydatku jako kosztu, czy korekta na bieżąco. NSA uznał, że podatnik otrzymujący dotację zobowiązany będzie do zmniejszenia zrefundowanych kosztów uzyskania przychodów w miesiącu otrzymania dofinansowania, bez konieczności korekty wstecznej.
—Łukasz Chłond