Opłata za rezygnację z niedochodowej działalności jest kosztem podatkowym

Spółka rozliczy w swoim rachunku podatkowym wydatek poniesiony w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy o zarządzanie nieruchomością w przypadku sprzedaży obiektu, jeżeli celem tej transakcji jest ograniczanie strat.

Publikacja: 05.02.2018 05:10

Opłata za rezygnację z niedochodowej działalności jest kosztem podatkowym

Foto: Fotolia.com

Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 13 grudnia 2017 r. (III Sa/Wa 3832/16).

Podatnik (spółka) jest właścicielem centrum handlowego i na podstawie zawartej umowy powierzył kontrahentowi zarządzanie swoją nieruchomością. W czasie trwania współpracy spółka uznała, że nie otrzymuje wystarczająco wysokiego zwrotu z poniesionej inwestycji i podjęła decyzję o sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Zarządca wyraził zgodę na przedterminowe rozwiązanie umowy w zamian za ustalone wynagrodzenie. Podatnik, sprzedając nieruchomość, chce ograniczyć koszty związane z jej utrzymaniem, między innymi te, które wynikają z umowy o zarządzanie.

W celu potwierdzenia zasadności swojego stanowiska, podatnik złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości wynagrodzenia wypłaconego spółce zarządzającej w zamian za wyrażenie zgody na przedterminowe rozwiązanie umowy. We wniosku wskazał, że jego zdaniem będzie mu przysługiwać prawo do zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, gdyż taka operacja jest związana z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą oraz służy osiągnięciu przychodu i zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 9 września 2016 roku (IPPB6/4510-434/16-2/AZ) uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Argumentował, że tego rodzaju koszt nie jest związany z zabezpieczeniem źródła przychodu, gdyż wydatek ten nie przyniesienie żadnego przysporzenia, nie wygeneruje przychodu oraz nie wpłynie na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Zdaniem organu, odliczenie takiego kosztu podyktowane chęcią minimalizowania strat nie może być utożsamiane z pojęciem zabezpieczenia źródła przychodów.

Spółka, nie zgadzając się z treścią otrzymanej interpretacji, złożyła skargę do WSA w Warszawie, który przyznał jej rację, orzekając o uchyleniu zaskarżonej interpretacji. Zdaniem sądu, fakt, że spółka nie działała bezpośrednio w celu osiągnięcia przychodu, nie zwalnia organu z analizy skutków podejmowanych działań w dłuższej perspektywie czasowej. Sąd odwołał się do utrwalonej linii orzeczniczej powstałej na gruncie zbliżonych stanów faktycznych i wskazał, że spoglądając na sprawę z szerszej perspektywy, należy uznać, iż podatnik poprzez swoje działania chce zwiększyć swoje przychody jednocześnie ograniczając straty w pewnym obszarze swojej działalności, w związku z czym wypełnia przesłanki z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

—Piotr Kiedrowicz, współpracownik zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Monika Lasota, aplikantka adwokacka, konsultantka w dziale M&A Doradztwa Podatkowego Deloitte

W niniejszej sprawie, rozstrzygniętej komentowanym orzeczeniem WSA, podatnik miał wątpliwości, czy wynagrodzenie, które planuje uiścić w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy o zarządzenie nieruchomością, może stanowić jego koszt podatkowy.

Na kanwie omawianej sprawy sąd zwrócił uwagę na dotychczasową linię przyjętą przez fiskusa, stojącą w opozycji do prezentowanego w orzecznictwie stanowiska sądów administracyjnych (m.in. NSA w wyroku z 7 września 2017 r., II FSK 2054/15; WSA w Gliwicach w wyroku z 12 stycznia 2017 r., I SA/Gl 1078/16 oraz NSA w uchwale z 25 czerwca 2012 r., II FPS 2/12). W dotychczasowej linii interpretacyjnej organy podatkowe przyjmowały co do zasady, że podejmowanie ryzyka biznesowego związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej nie może prowadzić do pomniejszania dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania i tym samym nieuzasadnionego przenoszenia odpowiedzialności za to ryzyko z podatnika na Skarb Państwa.

W szczególności dotyczy to poruszonej kwestii możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wynagrodzenia z tytułu wyrażonej zgody na przedterminowe rozwiązanie umowy. Takie stanowisko można znaleźć przykładowo w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 sierpnia 2016 r. (IPPB3/423-1030/11-7/S/16/MS), w której czytamy: „(...) poniesienia kosztów stanowiących efekt podjętego ryzyka gospodarczego podatnik nie może sobie rekompensować za pomocą przepisów podatkowych".

W nielicznych przypadkach fiskus przyznaje jednak podatnikowi rację. Na aprobatę zasługuje stanowisko i argumentacja wyrażona m.in. przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, który w interpretacji z 29 grudnia 2017 r. (0111-KDIB1-3.4010.399.2017.1.MBD) potwierdził możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków związanych z wcześniejszym rozwiązaniem umowy. Organ wskazał, że wcześniejsze odstąpienie od umowy i zapłacenie kary umownej można uznać za koszt uzyskania przychodów, pod warunkiem istnienia związku przyczynowego pomiędzy tymi wydatkami a możliwością uzyskania przychodu lub zabezpieczenia bądź zachowania jego źródła. W tej sprawie organ ostatecznie podzielił stanowisko podatnika, który wskazał, że wcześniejsze rozwiązanie umów pozwoli mu np. na zawarcie nowych kontraktów z innymi podmiotami, których warunki mogą być bardziej korzystne finansowo.

Odwołując się do literalnego brzmienia przepisów należy przypomnieć, że warunkiem zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych jest ich poniesienie w celu osiągnięcia przychodu bądź też zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów, a także brak wskazania danego wydatku w tzw. negatywnym katalogu kosztów zawartym w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Dotychczasowa linia orzecznicza sądów administracyjnych wskazuje, że wydatki związane z wcześniejszym odstąpieniem od umowy (czy to w formie wynagrodzenia, czy odszkodowania lub kary umownej) co do zasady spełniają ww. przesłanki. Jeśli zatem tylko z ekonomicznego rachunku bardziej korzystne okaże się rozwiązanie umowy i zapłata ustalonego w umowie wynagrodzenia, to można taki wydatek zaliczyć do kosztów podatkowych, mając na względzie, że nie został on wyłączony przez ustawodawcę w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Należy zatem przyjąć, że ekonomicznie racjonalne decyzje podejmowane przez przedsiębiorcę w związku ze zmianą okoliczności (np. nietrafiona prognoza finansowa przychodów z prowadzonej inwestycji) mogą skutkować koniecznością podejmowania działań zmierzających do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów, a przez to także ponoszenia wydatków, które można zakwalifikować jako koszty podatkowe. Przykładem takiego wydatku może być wynagrodzenie za wcześniejsze rozwiązanie umowy, pozwalające uniknąć dalszego ponoszenia strat. Warto przy tym pamiętać o uzasadnieniu biznesowym podjętej decyzji o rozwiązaniu umowy w formie raportów czy kalkulacji. Takie uzasadnienie w przyszłości mogłoby pozwolić na obronę stanowiska podatnika w przypadku ewentualnego sporu z fiskusem.

Tak orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 13 grudnia 2017 r. (III Sa/Wa 3832/16).

Podatnik (spółka) jest właścicielem centrum handlowego i na podstawie zawartej umowy powierzył kontrahentowi zarządzanie swoją nieruchomością. W czasie trwania współpracy spółka uznała, że nie otrzymuje wystarczająco wysokiego zwrotu z poniesionej inwestycji i podjęła decyzję o sprzedaży przedmiotowej nieruchomości. Zarządca wyraził zgodę na przedterminowe rozwiązanie umowy w zamian za ustalone wynagrodzenie. Podatnik, sprzedając nieruchomość, chce ograniczyć koszty związane z jej utrzymaniem, między innymi te, które wynikają z umowy o zarządzanie.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów