Firma prowadzi księgi rachunkowe zgodnie z ustawą o rachunkowości (uor). Wprowadziła zmiany w obowiązującej dotychczas polityce rachunkowości i obecnie ewidencjonuje koszty zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4 uor. Polega to na odpisywaniu w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu, połączonym z ustaleniem stanu tych składników aktywów i ich wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy. W związku z tym w polityce rachunkowości przyjęto sporządzanie spisu z natury raz w roku na dzień bilansowy, tj. na 31 grudnia każdego roku, uznając, że okresem sprawozdawczym jest rok podatkowy firmy pokrywający się z rokiem kalendarzowym.
Przedsiębiorca zapytał, czy sporządzanie spisu z natury raz w roku i korygowanie kosztów o wartość niezużytych materiałów i niesprzedanych towarów na koniec roku jest wystarczające do prawidłowego ustalania miesięcznych zaliczek na PIT jego jako właściciela.
Fiskus uznał, że takie działanie jest nieprawidłowe. Wyjaśnił, że generalną zasadą podatkowego rozliczenia kosztów bezpośrednich jest ich ujęcie w rachunku podatkowym w roku uzyskania odpowiadającego mu przychodu. W przypadku prowadzenia ewidencji uproszczonej na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 4 uor i sporządzania inwentaryzacji materiałów i towarów tylko na dzień bilansowy wydatki na ich nabycie są w trakcie roku zaliczane w całości do kosztów w dacie zakupu. Zdaniem urzędników takie ujmowanie kosztów jest jednak niezgodne z art. 22 ust. 5 ustawy o PIT. Dlatego w celu prawidłowego rozliczenia się z podatku dochodowego podatnicy prowadzący takie uproszczone ewidencje powinni sporządzać inwentaryzację materiałów, towarów i wyrobów gotowych na koniec każdego okresu sprawozdawczego, za który rozliczają się z budżetem z tytułu podatku dochodowego (miesiąca bądź kwartału).
WSA w Poznaniu nie podzielił stanowiska urzędników. Zauważył, że uproszczona metoda ewidencji wynikająca z art. 17 ust. 2 pkt 4 uor jest jedną z czterech dopuszczonych metod ewidencji kosztów. W analizowanej sprawie firma skarżącego postanowiła zastosować czwartą z wymienionych metod, nie kwestionując zasad wynikających z art. 22 ustawy o PIT. Ewidencja prowadzona na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 4 uor nie modyfikuje tych zasad i pozwala na prawidłowe ustalenie zobowiązania podatnika w podatku dochodowym od osób fizycznych za dany rok podatkowy.
W ocenie WSA pojęcie kosztów w ujęciu rachunkowym nie jest tożsame z pojęciem kosztów uzyskania przychodów w ustawie o PIT. Nie można tym samym automatycznie przenosić kosztów w sensie bilansowym do kosztów podatkowych. Poza sporem jest, że przepisy uor nie mają charakteru podatkotwórczego i dla zaliczania wydatków do kosztów uzyskania przychodów miarodajne są wyłącznie przepisy podatkowe. Jedynie w ściśle określonych przypadkach ustawodawca pozwala na stosowanie przepisów o rachunkowości wprost do ustalania kosztów lub przychodów w ujęciu podatkowym.
