Formę opodatkowania wybieramy do 20 stycznia

Kiedy można wybrać podatek liniowy

- W zeszłym roku pracowałem jako konsultant. W grudniu rozwiązałem umowę o pracę i od stycznia rozpoczynam działalność gospodarczą. Zamierzam współpracować ze swoim byłym pracodawcą. Czy mimo tego mogę wybrać podatek liniowy?

Tak. Na 19-proc. podatek liniowy mogą się zdecydować także te osoby, które zrezygnowały z etatu i przeszły na tzw. samozatrudnienie (czyli w ramach firmy wykonują usługi dla byłego pracodawcy). Podatek liniowy mogą wybrać od następnego roku. Jeśli więc czytelnik rozwiązał umowę o pracę do końca grudnia, a w styczniu założył własną firmę, to wolno mu płacić 19 proc. PIT. Nawet jeśli współpracuje z byłym pracodawcą i wykonuje te same czynności co na etacie. Oczywiście o wyborze podatku liniowego trzeba poinformować fiskusa.

Kto może odprowadzać ryczałt

- W poprzednim roku byłem wspólnikiem spółki cywilnej, która przekroczyła limit przychodów dla ryczałtu. Pod koniec grudnia wystąpiłem ze spółki, a w styczniu zakładam własną działalność. Czy nadal mogę się rozliczać za pomocą ryczałtu?

Tak. Limit przychodów liczymy oddzielnie dla działalności samodzielnej i dla działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej. Dlatego wśród przedsiębiorców, którym zależy na ryczałcie, popularne jest rozbijanie działalności na kilka części. Fiskus tego nie powinien kwestionować, co potwierdza interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 2 grudnia 2014 r. (IBPBI/1/415-986/14/WRz). W piśmie tym stwierdzono, że wysokość przychodów uzyskanych przez spółkę cywilną nie ma wpływu na możliwość opodatkowania działalności prowadzonej indywidualnie w następnym roku podatkowym. Przypomnijmy, że w 2015 r. ryczałtu nie może płacić przedsiębiorca, który w zeszłym roku osiągnął przychód przekraczający 626 880 zł.

Jak rozliczyć wynagrodzenia za prawa autorskie

- Jestem informatykiem. Tworzę programy i systemy informatyczne. W zeszłym roku pracowałem na umowę o dzieło. Podobno jednak fiskus pozwala już na rozliczanie się twórców w ramach działalności gospodarczej. Czy to oznacza, że mogę założyć firmę i płacić podatek liniowy?

Tak. Informatyk może założyć działalność gospodarczą i rozliczać przychody z praw autorskich tak jak przedsiębiorca. Może też wybrać 19-proc. podatek liniowy. Fiskus już tego nie zabrania, choć faktycznie przez kilka lat twórcy mieli z nim problemy. Skarbówka uważała bowiem, że tym przychodów z praw autorskich nie można rozliczać w firmie. W zeszłym roku wycofała się jednak z tego stanowiska, co potwierdza np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 4 lipca 2014 r. (IPPB1/415- 457/14-2/EC). W interpretacji tej izba wyraźnie stwierdziła, że ustawa o PIT nie wyklucza możliwości uzyskiwania przychodów z praw majątkowych w ramach działalności gospodarczej.

Pamiętajmy jednak, że wykazywanie takich przychodów w firmie wyklucza stosowanie zryczałtowanych 50-procentowych kosztów.

Jak rozliczyć stratę z poprzednich lat

- Prowadzę działalność od dwóch lat. Na początku dużo inwestowałem w firmę i w pierwszym roku poniosłem stratę. W tym roku przewiduję spore zyski, dlatego wybrałem podatek liniowy. Czy będę mógł pomniejszyć tegoroczny dochód o stratę z okresu, w którym rozliczałem się według skali podatkowej?

Tak. Stratę uzyskaną w roku, w którym podatnik rozliczał się według skali, można odliczyć od dochodów opodatkowanych stawką liniową. Na jej rozliczenie przedsiębiorca ma pięć lat, jednorazowo wolno jednak odliczyć maksymalnie 50 proc. (proporcje ustala się dowolnie, np. po 25 proc. przez cztery lata). Można to zrobić już przy wyliczaniu miesięcznych bądź kwartalnych zaliczek na PIT.

Kiedy trzeba założyć księgi rachunkowe

- W zeszłym roku miałem około 5 mln zł przychodu z działalności gospodarczej. Sprzedałem też firmową nieruchomość za 0,5 mln zł. Czy muszę przejść na księgi rachunkowe?

Tak. W 2015 r. księgi rachunkowe muszą prowadzić przedsiębiorcy, którzy w zeszłym roku uzyskali przynajmniej 5 010 600 zł przychodu. Fiskus nie ma wątpliwości, że przy wyliczaniu tego limitu należy uwzględnić nie tylko kwoty z podstawowej sprzedaży, ale także wiele innych, np. ze zbycia majątku trwałego. Spójrzmy przykładowo na interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 5 września 2014 r. (ITPB1/415-691/14/MP). Wystąpił o nią przedsiębiorca prowadzący jednoosobową firmę. Zawsze rozliczał się za pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów, jednak sprzedał za sporą kwotę grunt wraz ze znajdującą się na nim halą. Czy ta transakcja powinna być uwzględniona przy wyliczaniu limitu?

Przedsiębiorca twierdził, że nie, gdyż obrót nieruchomościami nie jest przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Bydgoska Izba Skarbowa uważała jednak inaczej. Podkreśliła, że kwota ze sprzedaży środków trwałych jest w świetle ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej. Każdy taki przychód powinien być uwzględniony przy obliczaniu limitu decydującego o obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Czy warto przejść na kartę

- W zeszłym roku założyłem działalność handlową. Nie wiodło mi się najlepiej, dlatego chcę sprzedać firmowy majątek i zmienić branżę. Słyszałem, że przed wyprzedażą majątku warto przejść na kartę podatkową. Czy jest to możliwe?

Tak. Przedsiębiorca ma prawo wybrać taką formę opodatkowania, jaka jest dla niego najkorzystniejsza. I faktycznie, jeśli ma zamiar wyprzedać firmowy majątek, może mu się opłacać przejście na kartę podatkową. Płaci wtedy do urzędu stałą kwotę, niezależnie od zysków ze sprzedaży majątku wykorzystywanego w działalności gospodarczej.

Inaczej jest, jeśli przedsiębiorca rozlicza się według skali podatkowej (albo 19-proc. stawki liniowej). Wtedy musi opodatkować dochód ze sprzedaży firmowego majątku. Także wtedy, gdy pozbędzie się go po likwidacji działalności. Tego obowiązku uniknie dopiero po sześciu latach

Wniosek o opodatkowanie w formie karty składa się na formularzu PIT-16. Wysokość daniny ustala w decyzji naczelnik urzędu skarbowego. Płaci się ją co miesiąc (po odliczeniu części składki zdrowotnej).

Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkim przysługuje prawo do takiej formy opodatkowania. Mogą ją wybrać przedsiębiorcy prowadzący na niewielką skalę działalność gastronomiczną, usługową bądź handlową. Nie mogą też przekraczać limitów zatrudnienia. Szczegóły znajdują się w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Jeśli przedsiębiorca nie ma prawa do karty, to powinien pomyśleć o ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych. Ta forma też powinna się opłacać w opisanej sytuacji.

Jak podzielić przychody

- Czy mogę prowadzić działalność gospodarczą i świadczyć usługi doradcze opodatkowane stawką liniową, będąc jednocześnie członkiem zarządu spółki?

Tak. Usługi doradcze można rozliczać w ramach działalności gospodarczej, osiągając jednocześnie przychody z zarządzania opodatkowane poza firmą. Z ustawy o PIT wynika, że te drugie zalicza się do przychodów z działalności wykonywanej osobiście (są rozliczane według skali, czyli przy wysokich zarobkach 32-proc. podatkiem). Dlatego menedżerowie, którym zależy na 19-proc. stawce liniowej, rozdzielają swoje obowiązki na czynności zarządcze i pozostałe. Oczywiście muszą je precyzyjnie podzielić i racjonalnie ustalić proporcje wynagrodzenia.

Czy warto wybrać uproszczone zaliczki

- W 2013 r. założyłem firmę. Na początku miałem niewielkie zyski, teraz ją trochę rozkręcam i spodziewam się wyższych dochodów. Czy opłaca mi się odprowadzać uproszczone zaliczki?

Tak. Firma, której dochody rosną, powinna się zdecydować na uproszczone zaliczki. Nie płaci ich od bieżącego dochodu, tylko od wykazanego w zeznaniu złożonym w ubiegłym roku (lub dwa lata temu).

Z pytania wynika, że dochód czytelnika za 2013 r. jest mniejszy od spodziewanego w tym roku. Dzięki uproszczonym zaliczkom w trakcie roku więcej pieniędzy zostanie mu w firmowej kasie (gdyby naliczał zaliczki od bieżącego dochodu, wyszłoby mu więcej do zapłaty). Różnicę między sumą zaliczek a podatkiem od dochodu za cały rok będzie musiał dopłacić dopiero przy zeznaniu rocznym.

O wyborze uproszczonej metody trzeba poinformować urząd skarbowy. Jest na to czas do 20 lutego.

Jak rozliczyć wydatki na lokal

- Chcę założyć działalność gospodarczą i zarejestrować ją we własnym mieszkaniu. Jeden pokój przeznaczę na biuro. Czy będę mógł odliczyć związane z nim wydatki?

Wydatki związane z siedzibą firmy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Oczywiście tylko wtedy, gdy przedsiębiorca rozlicza się według skali albo płaci podatek liniowy. Jeśli zdecydował się na ryczałt albo kartę, to nie ma możliwości odliczania kosztów.

Pamiętajmy też, że wydatki na mieszkanie trzeba rozliczyć proporcjonalnie. Podatkowym kosztem będą tylko te, które przypadają na firmową część lokalu. W ten sposób możemy rozliczyć np. czynsz albo opłaty za energię.