Estoński CIT: zaporowe kryteria dla wielu małych firm

Gdy Ministerstwo Finansów zapowiadało w Polsce estoński CIT, czyli przesunięcie opodatkowania na moment konsumpcji zysku, miało z niego skorzystać 200 tys. firm. Po opublikowaniu projektu okazało się, że warunek zatrudniania trzech pracowników spełnia… 34,4 tys. spółek.

– To zaporowe kryterium dla wielu małych firm, także startupów, które opierają się na innowacyjnych działaniach właścicieli. Oczywiście mogą przyjąć pracowników, ale to kosztowna sprawa (składki, podatki), a także dużo formalnych obowiązków – mówi Piotr Świniarski, adwokat, właściciel kancelarii podatkowej.

Czytaj też: Estoński CIT nie dla każdego

Teraz trudno o etaty

Problemu nie rozwiąże zatrudnienie samych właścicieli spółki. Wśród wymaganych trzech pracowników nie może bowiem być udziałowców/akcjonariuszy. Resort finansów poleca natomiast przyjęcie na etat tych, którzy są teraz na zleceniach bądź samozatrudnieniu. I argumentuje, że zatrudnianie pracowników oznacza rozwój firmy.

– Nie sądzę, że przedsiębiorstwa będą przyjmować do pracy nowe osoby tylko po to, aby skorzystać z estońskiego CIT. A przejście na etat samozatrudnionych czy zleceniobiorców to jednak istotna zmiana modelu prowadzenia biznesu i nie każdemu się opłaca – mówi Łukasz Czucharski, ekspert Pracodawców RP.

– To, czy firmy zaczną tworzyć nowe miejsca pracy, zależy głównie od ich sytuacji finansowej. A ta w czasie epidemii nie jest najlepsza, tym bardziej że kończą się już programy pomocowe. Trudno oczekiwać nowych etatów, jeśli nie przybędzie zamówień i nowych projektów, o co w recesji znacznie trudniej – mówi Michał Borowski, doradca podatkowy i partner w Crido, ekspert BCC.

Zatrudnienie to nie jedyny warunek estońskiego CIT, zwanego w polskiej wersji ryczałtem od dochodów. Przychody spółki (z o.o. albo akcyjnej) nie powinny przekroczyć 50 mln zł rocznie (z uwzględnieniem VAT). Są też ograniczenia wysokości tzw. przychodów pasywnych, np. z odsetek. Spółka nie może mieć udziałów i akcji w innym podmiocie. Jej udziałowcami/akcjonariuszami mogą być wyłącznie osoby fizyczne.

– Ten ostatni warunek wyklucza grupy kapitałowe. Problem będą miały także startupy, które są często finansowane przez różne fundusze – mówi Piotr Świniarski.

Kolejny wymóg: firma musi zainwestować w określone środki trwałe. Muszą być fabrycznie nowe i zaliczać się do grupy 3–8 KŚT. Wyłączone są np. samochody osobowe. Inwestować trzeba bardziej niż dotychczas. Wydatki na firmowy majątek powinny wzrosnąć przynajmniej o 15 proc. w dwuletnim okresie (nie mniej niż 20 tys. zł). Przy większych inwestycjach o 33 proc. w ciągu czterech lat (dolny limit to 50 tys. zł). Ulgi nie dostaną ci, którzy nabywają wartości niematerialne i prawne, np. licencje czy patenty.

Estoński CIT pozbawia wielu dotychczasowych preferencji. Przykładowo ulgi na działalność badawczo-rozwojową, na złe długi czy możliwości odliczania darowizn.

Jakie korzyści

Co Ministerstwo Finansów oferuje w zamian? Przede wszystkim przesunięcie momentu opodatkowania. Spółka nie będzie musiała płacić daniny od bieżącego dochodu, zapłaci ją dopiero po wypłacie zysku. Resort finansów podkreśla też, że dużym uproszczeniem jest brak obowiązku prowadzenia oddzielnej ewidencji dla celów podatkowych. Estoński CIT ma być bowiem oparty na wyniku bilansowym.