Polska filozofia narodowa

Od półtora wieku tekst ten leży w Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie. Dopiero jednak przed kilkoma tygodniami pierwsze jego fragmenty ukazały się drukiem na łamach pisma „Kronos". Rękopis „Bożycy" Bronisława Ferdynanda Trentowskiego, wiodącego tematu najnowszego numeru kwartalnika, liczy grubo ponad 1000 stron, a przecież to dzieło niepełne, którego autor tak zapamiętał się w tworzeniu skomplikowanego systemu, że nie zdążył, czy może zwyczajnie nie potrafił, go domknąć.

Publikacja: 27.04.2018 17:30

Polska filozofia narodowa

Foto: Rzeczpospolita

„Bożyca" miała być ukoronowaniem jednego z najambitniejszych i najbardziej ekscentrycznych projektów w historii polskiej myśli. Stworzenia naszej, własnej, suwerennej filozofii narodowej.

Jako pierwszy swój cel, który miał być wstępem do realizacji właściwego programu, wyznaczył sobie stworzenie filozoficznej polszczyzny. Niektóre z wynalezionych przez niego słów, jak „cybernetyka" czy „jaźń", weszły do naszego języka na stałe; inne, jak „chowanna" (pedagogika), pozostały ciekawostką, o której pamiętają tylko historycy filozofii. Podobnie jak ciekawostką do tej pory był sam Trentowski, najmniej mesjanistyczny ze wszystkich polskich mesjanistów. Mason, który chciał stworzenia „społeczeństwa Chrystusów". Wyklinany przez Kościół, który w jego działalności dopatrywał się próby obalenia katolicyzmu na ziemiach polskich. Trentowski tworzył swoje dzieło zbyt długo, nie w tempo. Dopadł go zmierzch romantyzmu i narodziny pozytywizmu, epoki, która „Bożycy" nie chciała ani nie potrafiła zrozumieć.

Kontynuuj czytanie tego artykułu w ramach subskrypcji rp.pl

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Plus Minus
Żeńska Zasada Teatru
Plus Minus
„Śmierć i inne szczegóły”: Prawda za wszelką cenę
Plus Minus
Mariusz Cieślik: Telefon do przyjaciela
Plus Minus
Kim była Sybilla?
Plus Minus
„Skarby ziemi”: Bohaterowie materialni