Zależnie od okresu zatrudnienia
- Jak należy rozliczyć godziny nadliczbowe pracownika, gdy jego zatrudnienie ustaje w trakcie okresu rozliczeniowego?
Co do zasady art. 151 § 1 k.p. określa pracę w godzinach nadliczbowych jako tę wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy. Podstawowy wymiar czasu pracy wynosi osiem godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 k.p.). Przekroczenie którejkolwiek z tych norm oznacza pracę w godzinach nadliczbowych, chyba że do pracownika odnoszą się regulacje szczególne dotyczące normy, wymiaru i rozkładu czasu pracy.
Rozkład czasu pracy przewidujący wydłużony wymiar czasu pracy musi określać także pracę w skróconym wymiarze. Trzeba bowiem tak zbilansować liczbę godzin pracy, aby przeciętnie nie przekraczała 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym. Takie bilansowanie występuje też w równoważnym czasie pracy (art. 135 k.p.).
Nadliczbową pracę rekompensuje się dodatkiem do wynagrodzenia (art. 1511 k.p.) lub udzieleniem czasu wolnego od pracy (art. 1512 k.p.).
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 10 listopada 2009 r. (II PK 51/09) czasu przypadającego poza normalnymi godzinami pracy, w którym pracownik – pozostając w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu art. 128 § 1 k.p. lub jedynie przebywając w zakładzie pracy – nie wykonuje pracy, nie wlicza się do czasu pracy w nadgodzinach (art. 151 § 1 k.p.). Uznaniu za pracę w nadgodzinach, którą pracodawca zlecił pracownikowi i godził się na jej wykonywanie po normalnym czasie, nie przeszkadza niezachowanie reguł porządkowych wynikających z regulaminu pracy, uzależniającego podjęcie takiej pracy od pisemnego polecenia przełożonych pracownika lub wymagającego późniejszej akceptacji jej wykonania.