Odprawa emerytalna - więcej niż jedna tylko wyjątkowo

Jedynie w sytuacji, gdy pracownik przechodząc na emeryturę rozwiązuje kilka stosunków pracy i gdy one wszystkie ustają w tej samej dacie, ma prawo do odprawy emerytalnej od każdego z tych pracodawców.

Publikacja: 18.07.2019 05:50

Odprawa emerytalna - więcej niż jedna tylko wyjątkowo

Foto: Adobe Stock

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 921 § 1 i 2 kodeksu pracy). Osoba, która otrzymała odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Jeśli więc znów podejmie zatrudnienie, w razie rozwiązania stosunku pracy nie może domagać się kolejnej odprawy. Wprawdzie ustawodawca przewidział możliwość wielokrotnego przechodzenia na emeryturę, ale wykluczył prawo żądania wypłaty odprawy emerytalnej za każdym razem.

Czytaj także: Odprawa emerytalna a przejście na emeryturę

Wynikającą z art. 921 § 2 k.p. zasadę, iż pracownik nie może ponownie nabyć prawa do odprawy, potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego, m.in.: wyrok z 9 stycznia 2001 r. (I PKN 172/00, OSNAPiUS z 2002 r. nr 16, poz. 380). Zgodnie z nim: „Pracownik przechodzący kilkakrotnie na emeryturę u różnych pracodawców, ma prawo wyboru pracodawcy zobowiązanego do wypłaty odprawy emerytalnej".

Trzy warunki

Odprawę emerytalną (rentową) gwarantuje kodeks pracy. Przysługuje ona zawsze, niezależnie od rodzaju umowy o pracę, stażu pracy danej osoby, ani od tego, jak długo była zatrudniona u ostatniego pracodawcy. Aby otrzymać odprawę, muszą zostać spełnione trzy warunki:

- pracownik nabył prawo do emerytury lub renty,

- nastąpiło zakończenie stosunku pracy w związku z przejściem na to świadczenie,

- wcześniej pracownik nie pobrał tej odprawy.

Między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę musi przy tym istnieć bezpośredni związek. Roszczenie o odprawę emerytalną staje się wykonalne w chwili „przejścia na emeryturę" (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 2 października 1990 r., I PR 284/90).

Rozwiązanie kilku umów

Pracownik może otrzymać więcej odpraw emerytalnych tylko w jednym przypadku – gdy przechodząc na emeryturę / rentę kończy jednocześnie pracę u kilku pracodawców, u których był zatrudniony na umowę o pracę. Wysokość każdej z odpraw zależy wówczas zarówno od wysokości wynagrodzenia, jakie otrzymywał w danym zakładzie pracy, jak również od przepisów regulujących w tej firmie wypłatę odprawy oraz jej wysokość. Wyższa odprawa niż wynikająca z art. 921 k.p. może bowiem wynikać z przepisów wewnątrzzakładowych.

Jeśli pracownik był zatrudniony jednocześnie u kilku pracodawców, ale przechodząc na emeryturę nie rozwiązał wszystkich umów o pracę, otrzyma tylko jedną odprawę. Musi ją wypłacić pracodawca, z którym jako pierwszym pracownik rozwiązał umowę o pracę.

Przykład

Pracownica była jednocześnie zatrudniona w dwóch instytucjach – na 1/2 etatu w urzędzie, z którego w grudniu 2014 r. przeszła na wcześniejszą emeryturę pracowniczą i otrzymała odprawę emerytalną, oraz w starostwie powiatowym. W starostwie pracuje nadal, ale chce przejść na emeryturę w lipcu br. W tym przypadku odprawę miał obowiązek wypłacić tylko urząd. Skoro kobieta pracowała jednocześnie u dwóch pracodawców, ale przechodząc na emeryturę lub rentę nie rozwiązała jednocześnie obu umów o pracę, ma prawo tylko do jednej odprawy emerytalnej – od pracodawcy, z którym jako pierwszym rozwiązała umowę.

Bez możliwości uzupełnienia

Są grupy zawodowe, które otrzymują odprawy w wyższej wysokości niż inni pracownicy. Są to m.in. nauczyciele czy urzędnicy.

Karta nauczyciela gwarantuje odprawę w wysokości:

- 2-miesięcznego wynagrodzenia – przy stażu pracy poniżej 20 lat,

- 3-miesięcznego wynagrodzenia – przy stażu pracy co najmniej 20 lat.

Pracownikowi samorządowemu odprawa emerytalna przysługuje natomiast w wysokości:

- 2-miesięcznego wynagrodzenia – przy stażu pracy powyżej 10 lat,

- 3-miesięcznego wynagrodzenia – przy stażu pracy powyżej 15 lat,

- 6-miesięcznego wynagrodzenia – przy stażu przekraczającym 20 lat.

W przypadku ponownego przejścia na emeryturę na podstawie przepisów innej ustaw nie jest możliwe otrzymanie uzupełniającej odprawy emerytalnej.

Przykład

Jednostka samorządowa rozwiązuje umowę o pracę z pracownikiem, który posiada prawo do emerytury na podstawie Karty Nauczyciela. Otrzymał on już raz odprawę emerytalną na podstawie art. 87 ust. 2 KN w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Mimo rozwiązania umowy o pracę w związku z ponownym przejściem na emeryturę (po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego) jednostka samorządowa nie musi mu wypłacać uzupełnienia odprawy emerytalnej do kwoty, jaka by mu się należała w razie, gdyby przechodził na emeryturę pierwszy raz (do aktualnego 3-miesięcznego wynagrodzenia lub 6-miesięcznego wynagrodzenia).

Zapis w świadectwie

Wypłatę odprawy emerytalnej pracodawca powinien odnotować w świadectwie pracy. Jest to bowiem informacja niezbędna do ustalenia uprawnień pracowniczych, a fakt jej otrzymania przesądza o braku uprawnień do odprawy u innego pracodawcy.

Szczególny wyjątek

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2015 r. (I PK 1/15) otrzymanie odprawy „wojskowej" przez byłego żołnierza nie wyłącza jego prawa do odprawy emerytalnej przysługującej mu jako pracownikowi w związku z zakończeniem stosunku pracy i przejściem na emeryturę. W rozumieniu przepisów żołnierz nie jest bowiem pracownikiem, a wspomniana odprawa nie stanowi świadczenia wynikającego ze stosunku pracy.

Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na jedno z tych świadczeń, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia (art. 921 § 1 i 2 kodeksu pracy). Osoba, która otrzymała odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa. Jeśli więc znów podejmie zatrudnienie, w razie rozwiązania stosunku pracy nie może domagać się kolejnej odprawy. Wprawdzie ustawodawca przewidział możliwość wielokrotnego przechodzenia na emeryturę, ale wykluczył prawo żądania wypłaty odprawy emerytalnej za każdym razem.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona