Minimalna płaca i alimenty pod ochroną przed potrąceniem przez ZUS

ZUS nie może ściągnąć na poczet zadłużenia z tytułu składek środków, które egzekucji nie podlegają. Nie ma znaczenia, że znajdują się na zajętym rachunku bankowym dłużnika.

Aktualizacja: 16.07.2017 07:57 Publikacja: 16.07.2017 07:45

Minimalna płaca i alimenty pod ochroną przed potrąceniem przez ZUS

Foto: 123RF

- Złożyłam wniosek do ZUS o zwrot nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (nadpłata). ZUS odmówił. Co prawda mam dług składkowy z działalności. Jednak pieniądze, które w egzekucji administracyjnej bank przekazał z mojego konta do ZUS (w sumie 1800 zł) pochodziły z wynagrodzenia za pracę (było minimalne) i alimentów na syna, więc nie powinny trafić do ZUS. Czy jest szansa na zmianę decyzji ZUS? – pyta czytelniczka.

Decyzja ZUS o odmowie zwrotu składek jest nieprawidłowa. Uzasadnione jest złożenie stosownego odwołania od ww. decyzji do właściwego sądu.

Ograniczenie w zakresie możliwości egzekwowania wynagrodzenia za pracę wynika z art. 9 ust. 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Tam określono, że wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji z zakresie określonym w przepisach kodeksu pracy. Z kolei, jak wynika z art. 871 § 1 pkt 1 k.p. przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Od 1 stycznia 2017 r. kwota minimalnej płacy brutto to 2000 zł.

W orzecznictwie akcentuje się, że m.in. ww. regulacje zostały tak skonstruowane, aby nie zostawić dłużnika bez środków do życia (por. np. postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 2 sierpnia 2016 r.; I SA/Go 202/16).

W odniesieniu do środków pochodzących z alimentów, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji również przewiduje stosowną ochronę. W jej art. 10 ust. 4 ustawodawca określił, że nie podlegają egzekucji m.in. świadczenia alimentacyjne oraz świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Z powyższego wynika zatem, że z mocy samej ustawy, ww. świadczenia nie podlegają egzekucji. Powoduje to, że w stosunku do tych świadczeń organ egzekucyjny nie może podejmować żadnych czynności egzekucyjnych, o których mowa w art. 1a pkt 2 ww. ustawy, a więc działań zmierzających do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego – i to niezależnie od miejsca lub podmiotu, u którego świadczenia te się znajdują. Jak z kolei zaakcentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 25 kwietnia 2015 r. (I SA/Gl 698/14): „Nie można bowiem uznać, że świadczenia, o których mowa w art. 10 § 4 ustawy egzekucyjnej, tracą swój charakter bądź podlegają egzekucji z uwagi na miejsce ich gromadzenia lub przekazywania albo odbioru przez osobę do nich uprawnioną". Dodał nadto, że: „Przepis wyłączający egzekucję z tych świadczeń jest przepisem powszechnie obowiązującym, a więc wiążącym wszystkich stosujących lub mogących stosować tę normę prawną, a nie tylko organy władzy czy administracji, w tym organy egzekucyjne, lecz również dłużnika zajętej wierzytelności, wymienionego w art. 1a pkt 3 ustawy egzekucyjnej, a więc także bank realizujący, na wezwanie organu egzekucyjnego, zajęcie wierzytelności lub innego prawa majątkowego zobowiązanego".

Z podanego stanu faktycznego wynika, że na rachunku bankowym przedsiębiorcy były środki z tytułu wynagrodzenia za pracę i świadczenia alimentacyjnego. Bank przekazał wspomniane środki do ZUS tytułem spłaty zaległości składkowych, mimo że są wyłączone spod egzekucji administracyjnej i nie powinny być przekazane. W tym kontekście oceny wymaga zasadność wniosku przedsiębiorcy skierowanego do ZUS o zwrot nienależnie opłaconych składek.

W tym zakresie należy przywołać art. 24 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tym przepisem, nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu przez Zakład z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o zwrot składek, z zastrzeżeniem ust. 6c, 8 i 8d. Jeśli zaś chodzi o użyte określenie „nienależnie opłacone składki" Sąd Okręgowy w Kaliszu w wyroku z 26 października 2015 r. (V U 564/15) podkreślił, że: „(...) zakres analizowanego w tym miejscu pojęcia odnosi się także do tych przypadków, gdy regulowanie należności odbywa się z przekroczeniem reguł wyznaczonych przepisami postępowania egzekucyjnego. Pobranie zatem składki wbrew zasadom tego postępowania, nosić będzie również znamiona składki nienależnie opłaconej". Dodał również, że: „Pobranie przez organ egzekucyjny środków pieniężnych podlegających zwolnieniu spod egzekucji i zaliczenie ich na poczet zaległych składek oznaczać będzie przypadek nienależnie przeprowadzonej operacji". ?

podstawa prawna: art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 4 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 599 ze zm.)

podstawa prawna: art. 24 ust. 6a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.)

- Złożyłam wniosek do ZUS o zwrot nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (nadpłata). ZUS odmówił. Co prawda mam dług składkowy z działalności. Jednak pieniądze, które w egzekucji administracyjnej bank przekazał z mojego konta do ZUS (w sumie 1800 zł) pochodziły z wynagrodzenia za pracę (było minimalne) i alimentów na syna, więc nie powinny trafić do ZUS. Czy jest szansa na zmianę decyzji ZUS? – pyta czytelniczka.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami