Kiedy pracodawca musi wypłacić pracownikowi potrąconą kwotę

Podwładny ma prawo żądać wypłaty wynagrodzenia, które firma niezasadnie przekazała komornikowi. Dotyczy to również ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Publikacja: 15.02.2018 05:20

Kiedy pracodawca musi wypłacić pracownikowi potrąconą kwotę

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak Michał Walczak

- Nasza spółka nie wypłaciła w grudniu 2017 r. byłemu pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (ok. 1000 zł). Całą kwotę przekazaliśmy jako zajęcie egzekucyjne do komornika. Osoba ta zagroziła pozwem o zapłatę ekwiwalentu, bo nie zgadzała się na to potrącenie. Czy działanie spółki było zgodne z prawem? Czy pracownik może żądać zwrotu tego świadczenia i jeszcze odszkodowania? – pyta czytelnik.

Roszczenie byłego pracownika jest słuszne w zakresie dochodzenia kwoty równowartości należnego ekwiwalentu. Natomiast brak jest podstaw, aby żądać od spółki odszkodowania z tytułu wadliwego potrącenia tego świadczenia w toku egzekucji.

Tytuły ujęć...

Z podanego stanu faktycznego wynika, że spółka – były pracodawca – dokonała potrącenia całej kwoty przysługującej pracownikowi tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Oceny tego postępowania należy dokonać przez pryzmat regulacji kodeksu pracy. Przede wszystkim pracodawca powinien stosować się do regulacji art. 87 i art. 871 k.p. Z pierwszego przepisu wynika m.in., że z wynagrodzenia za pracę (po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych) potrąceniu podlegają tylko następujące należności:

1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,

2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,

4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

... i reguły ochronne

Przy czym potrąceń można dokonywane w następujących granicach:

1) przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości 3/5 wynagrodzenia,

2) w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do 1/2 wynagrodzenia.

Art. 871 k.p. dodatkowo ustanawia kwotę wolną od potrąceń. Jest to część poborów w wysokości:

1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,

2) 75 proc. wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,

3) 90 proc. wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.

Ekwiwalent jak pensja

Przywołane przepisy precyzyjnie określają zasady dokonywania potrąceń egzekucyjnych. Co prawda nie wynikają z nich jednoznacznie ograniczenia w zakresie potrąceń z ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Jednak w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że ten ekwiwalent korzysta z takiej samej ochrony prawnej, jak wynagrodzenie za pracę.

Przykładowo, można przytoczyć tu fragment z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z 16 czerwca 2016 r. (VIII Pa 28/16), gdzie wskazano, że: W pierwszej kolejności podkreślić należy, że ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy podlega ochronie w takim samym zakresie jak wynagrodzenie za pracę (wyrok SN z 11 czerwca 1980 r., I PR 43/80, OSNCP 1980, nr 12, poz. 248). Nie mogą być z niego potrącane bez zgody pracownika wyrażonej na piśmie należności inne niż określone w art. 87 § 1 k.p. (wyrok SN z 29 stycznia 2007 r., II PK 181/06, OSNP 2008, nr 5-6, poz. 64).

Powyższe prowadzi do wniosku, że przy zajęciu egzekucyjnym świadczeń wynikających ze stosunku pracy – do których zalicza się również wspomniany ekwiwalent, należało zastosować kwotę wolną od potrąceń stanowiącą równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2017 r. – 2000 brutto).

W dalszej części uzasadnienia przywołanego wyroku sąd zaakcentował ponadto, że: Potrącenie wprawdzie dokonane zostało w związku z prowadzoną egzekucją komorniczą, czyli w oparciu o art. 87 § 1 pkt 2 k.p., jednakże wbrew treści art. 871 § 1 pkt 1 k.p., który stanowi, iż wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości: minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.

Tylko wobec wierzyciela

Na koniec warto się odnieść do kwestii odpowiedzialności za naruszenie opisanych mechanizmów potrąceń. Pomocne może tu być stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Rejonowego w Kutnie z 7 listopada 2017 r. (IV P 92/17). Sąd podkreślał, że w razie wadliwego potrącenia egzekucyjnego pracodawca (tu spółka) może ponosić ewentualnie odpowiedzialność odszkodowawczą wobec wierzyciela (art. 886 § 3 kpc) – z uwagi na zbyt niskie potrącenie należności, które przysługują pracownikowi. Dalej dodano jednak, że: (....) gdy pracodawca dokona potrącenia zbyt wysokich należności naruszając ograniczenia zajęcia wynagrodzenia za pracę i świadczeń pochodnych, to w ocenie sądu nie ponosi oczywiście odpowiedzialności odszkodowawczej wobec pracownika, ale nie ma żadnych podstaw do uznania, iż spełnił świadczenie poprzez realizację zajęcia.

To stanowisko sąd zajął w stanie faktycznym zbliżonym do podanego w zapytaniu spółki. W konkluzji przyjęto, że wskutek nieprawidłowego potrącenia nie doszło do spełnienia świadczenia, a w konsekwencji były pracownik może skutecznie domagać się zwrotu na drodze sądowej tego ekwiwalentu od byłego pracodawcy. Dodano również, że to świadczenie mogło zostać potrącone, ale tylko w kwocie ponad minimalne wynagrodzenie za pracę.

Marcin Nagórek, radca prawny

- Nasza spółka nie wypłaciła w grudniu 2017 r. byłemu pracownikowi ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (ok. 1000 zł). Całą kwotę przekazaliśmy jako zajęcie egzekucyjne do komornika. Osoba ta zagroziła pozwem o zapłatę ekwiwalentu, bo nie zgadzała się na to potrącenie. Czy działanie spółki było zgodne z prawem? Czy pracownik może żądać zwrotu tego świadczenia i jeszcze odszkodowania? – pyta czytelnik.

Roszczenie byłego pracownika jest słuszne w zakresie dochodzenia kwoty równowartości należnego ekwiwalentu. Natomiast brak jest podstaw, aby żądać od spółki odszkodowania z tytułu wadliwego potrącenia tego świadczenia w toku egzekucji.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami