W przypadku tej drugiej opcji, pracodawca powinien zawrzeć odpowiednie postanowienia w układzie zbiorowym pracy, a w razie jego braku – w regulaminie wynagradzania. Jeżeli w firmie nie działa związek zawodowy, postanowienia regulaminu wynagradzania w tej sprawie wymagają uzgodnienia z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Przy braku regulaminu wynagradzania, należy poinformować zatrudnionych o nietworzeniu funduszu do końca stycznia każdego roku. Tę informację pracodawca powinien przekazać w sposób przyjęty w firmie, a więc np. mailowo lub wywieszając wiadomość na ogólnodostępnej dla zatrudnionych tablicy ogłoszeń.
Rezygnacja tylko za zgodą
Z tworzenia funduszu socjalnego może zrezygnować również pracodawca zobowiązany do jego utworzenia przez ustawę. Dotyczy to zarówno firm, które zatrudniają co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełny etat, jak i tych, w których zatrudnionych jest od 20 do 49 pracowników w przeliczeniu na etaty i które utworzyły fundusz na wniosek organizacji związkowej.
Decyzję o rezygnacji z tworzenia zfśs można podjąć w dowolnym czasie, np. w trakcie roku kalendarzowego. Jednak pracodawca nie może jej podjąć samodzielnie. W tym zakresie musi współdziałać z organizacją związkową, a gdy takiej w firmie nie ma – z przedstawicielem pracowników wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów. Po uzgodnieniu tej kwestii z reprezentacją pracowników, pracodawca powinien zawrzeć odpowiednie postanowienia o rezygnacji z zfśs w układzie zbiorowym lub w regulaminie wynagradzania (w razie braku układu).
W omawianej sprawie pracodawca zatrudnia mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełny etat. Fundusz socjalny utworzył na wniosek związku zawodowego. Oznacza to, że również rezygnacja z zfśs wymaga współdziałania ze związkiem. Brak porozumienia w tym zakresie uniemożliwi skuteczną rezygnację z funduszu. ?
Zdaniem autorki
Katarzyna Dulewicz, radca prawny, Partner w kancelarii CMS
Przepisy ustawy o zfśs są niekompletne. Nie przewidują sytuacji, w której pracodawca tworzący zfśs na wniosek związku zawodowego nie posiada układu zbiorowego pracy ani regulaminu wynagradzania. Pracodawca zatrudniający 40 pracowników nie musi posiadać regulaminu wynagradzania, chyba że wystąpi o to działający w firmie związek zawodowy. Załóżmy, że związek o to jeszcze nie wystąpił i w firmie nie ma regulaminu wynagradzania. Pracownicy nie są też objęci układem zbiorowym pracy. W firmie funkcjonuje jednak fundusz socjalny –utworzony na wniosek związku zawodowego. Jeżeli pracodawca zrezygnuje z tworzenia zfśs i uzgodni to ze związkiem, to zgodnie z ustawą powinien zawrzeć odpowiednie postanowienia w tym zakresie w układzie zbiorowym lub w regulaminie wynagradzania. A co w sytuacji, gdy nie ma regulaminu wynagradzania, a pracownicy nie są objęci układem zbiorowym? Na to pytanie ustawa o zfśs nie odpowiada. Dopóki więc ustawodawca nie zdecyduje się doprecyzować przepisów, rozsądną praktyką może być zawarcie odpowiedniego porozumienia ze związkiem zawodowym o rezygnacji z tworzenia zfśs.
