W 2018 roku: wyższa pensja minimalna i kwoty wolne od potrąceń

W 2018 r. wynagrodzenie minimalne wynosi 2100 zł. Wraz z jego podniesieniem wzrosła również wysokość kilku świadczeń pracowniczych. Pracodawcy powinni ponadto pamiętać o stosowaniu wyższych kwot wolnych od potrąceń.

Publikacja: 04.01.2018 06:00

W 2018 roku: wyższa pensja minimalna i kwoty wolne od potrąceń

Foto: Adobe Stock

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązuje nowa kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Jest ono o 100 zł wyższe od obowiązującego w 2017 r. i wynosi 2100 zł brutto. Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy powinni otrzymać wynagrodzenie nie niższe niż minimalne, proporcjonalne do wymiaru czasu pracy.

Aneks do umowy

Pracodawca, który w umowie o pracę określił, że danemu pracownikowi przysługuje za pracę „minimalne wynagrodzenie" bez podawania konkretnej kwoty, po wejściu w życie nowej wysokości minimalnej płacy nie musiał dokonywać żadnych zmian w umowie o pracę. Ma jednak obowiązek poinformować pracowników opłacanych taką stawką o aktualnej wysokości minimalnej pensji (najlepiej na piśmie).

Jeżeli minimalne wynagrodzenie zostało wpisane w umowie o pracę kwotowo i pracownik poza nim nie otrzymuje innych składników uznawanych za wynagrodzenie za pracę, np. premii czy nagród, trzeba zmienić warunki dotyczące płacy pracowników w drodze porozumienia.

Konieczność podniesienia pensji pracownika zależy od tego, czy jest on wynagradzany tylko stawką zasadniczą, czy otrzymuje również dodatkowe składniki.

Jeśli pracownik jest opłacany tylko stawką zasadniczą, a pracodawca wskazał w umowie o pracę wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w danym roku, pracodawca może wprowadzić zmianę w tym zakresie porozumieniem zmieniającym. W tej sytuacji konieczna jest zgoda pracownika na zmianę. Jeżeli pracodawca nie podwyższy podwładnemu pensji zasadniczej, będącej jego jedynym składnikiem wynagrodzenia, będzie musiał wypłacać mu wyrównanie do minimalnej płacy. Na takie działanie uzyskanie zgody pracownika nie jest konieczne.

Jeśli z umowy o pracę wynika, że zatrudnionemu przysługuje minimalna płaca, ale nie została ona określona kwotowo, wystarczy, że pracodawca poinformuje go o aktualnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Może to zrobić w sposób przyjęty w zakładzie, np. wywieszając stosowną informację na tablicy ogłoszeń, informując przez wewnętrzny intranet lub na piśmie.

Gdy pracownik otrzymuje poza pensją zasadniczą również dodatkowe składniki płacy zaliczane do stawki minimalnego wynagrodzenia, a po ich zsumowaniu otrzyma kwotę co najmniej ustawowego minimum (2100 zł), nie musi podwyższać pensji podstawowej.

Data wypłaty

Gdy termin wypłaty wynagrodzeń jest przesunięty na kolejny miesiąc (np. 10. dzień miesiąca za miesiąc poprzedni) lub jeśli pracodawca spóźni się z wypłatą wynagrodzenia za grudzień 2017 r., pracownikowi przysługuje minimalna płaca w wysokości obowiązującej w 2017 r. (2000 zł). Nie ma znaczenia, czy wypłata nastąpi w styczniu czy później. Jest to zgodne z zasadą, że wynagrodzenie jest należne za wykonaną pracę, a więc jego wysokość jest ustalana według zasad obowiązujących w okresie, w jakim praca była wykonywana.

Elementy minimalnej stawki

Do obliczenia wysokości minimalnej płacy przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, zaliczone według zasad statystyki zatrudnienia i wynagrodzeń określonych przez GUS do wynagrodzeń osobowych. Wynagrodzenia osobowe obejmują w szczególności:

- wynagrodzenie zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej,

- dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy,

- premie i nagrody regulaminowe oraz uznaniowe,

- wynagrodzenie dodatkowe za prace wykonywane w ramach obowiązującego wymiaru czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,

- wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalanego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę,

- wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawcy (za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne).

Do minimalnego wynagrodzenia nie zalicza się natomiast:

- nagrody jubileuszowej,

- odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,

- wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,

- dodatku za pracę w porze nocnej.

Składniki pochodne od gwarantowanej płacy

STAWKI

Wzrost minimalnego wynagrodzenia wpływa na wysokość innych świadczeń ze stosunku pracy, ustalanych jako procent lub wielokrotność tej płacy.

Od 1 stycznia 2018 r. wyższe są:

- odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu i odszkodowanie za stosowanie mobbingu – w przypadku wydania przez sąd w 2018 r. orzeczenia potwierdzającego naruszenia w tym zakresie, pracownik będzie miał prawo do odszkodowania nie niższego niż 2100 zł,

- wynagrodzenie za czas przestoju niezawinionego przez pracownika – miesięcznie nie mniej niż 2100 zł stosownie do wymiaru etatu,

- wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy ze względu na rozkład czasu pracy pracownika wynagradzanego w inny sposób niż stawką miesięczną lub godzinową – miesięcznie nie mniej niż 2100 zł stosownie do wymiaru etatu,

- dodatek za pracę w porze nocnej – podstawa do jego obliczenia nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie.

Dodatek nocny

Dodatek za każdą godzinę pracy w porze nocnej stanowi 20 proc. stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia (art. 1518 § 1 k.p.).

Kwoty wolne od potrąceń

Wynagrodzenie minimalne, po odliczeniu wszystkich obowiązkowych obciążeń na rzecz budżetu państwa, jest kwotą, którą pracodawca bierze pod uwagę przy dokonywaniu potrąceń z wynagrodzenia pracownika. Zarówno przy potrąceniach przymusowych jak i dobrowolnych trzeba uwzględnić kwotę wolną od potrąceń, która odpowiada minimalnemu wynagrodzeniu lub jego procentowej części po odliczeniu składek i zaliczki na podatek. Kwoty wolnej nie ma w przypadku potrąceń alimentacyjnych.

Bieżące rozliczenia bez zmian

W 2018 r. nie zmieniły się zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne przez pracodawców i pracowników. Obowiązuje również ta sama skala podatkowa i koszty uzyskania przychodów. Wyższa jest jednak kwota zmniejszająca podatek, odliczana w rocznym obliczeniu podatku lub zeznaniu.

W 2018 r. nie zmienią się kwoty miesięcznych, zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej.

Stawki podatku

Dochody uzyskane począwszy od 1 stycznia 2018 r. są obciążone, jak dotychczas, według progresywnej skali podatkowej z dwiema stawkami, tj. 18 proc. i 32 proc.

Pracodawcy powinni pamiętać, że z punktu widzenia prawa podatkowego momentem uzyskania przez pracownika przychodu jest dzień, w którym przychód został faktycznie wypłacony lub postawiony do dyspozycji pracownika. Oznacza to, że jeśli wynagrodzenie należne za pracę w grudniu 2017 r. zostanie wypłacone w styczniu 2018 r., pracodawca powinien potrącić najniższą stawkę podatku, tj. 18 proc.

Od 1 stycznia 2018 r. nie uległa zmianie roczna kwota zmniejszająca podatek, którą pracodawcy stosują na podstawie oświadczenia pracownika (PIT-2) przy ustalaniu miesięcznych zaliczek na podatek (556,02 zł), ale w rozbiciu na poszczególne miesiące. Miesięczne zaliczki na podatek nadal należy zatem pomniejszać o 46,33 zł.

Od 1 stycznia 2018 r. wzrosła natomiast kwota zmniejszająca podatek, odliczana w rocznym obliczeniu podatku.

Zmiany w tym zakresie wprowadziła ustawa z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Rozliczenie roczne

Pracownik może samodzielnie rozliczyć się z osiągniętego w 2017 r. dochodu lub zwrócić się do urzędu skarbowego o sporządzenie zeznania podatkowego za ten rok. Począwszy od dochodów wypłaconych/postawionych do dyspozycji pracowników od 1 stycznia 2017 r. został bowiem uchylony obowiązek ich rozliczenia przez pracodawcę na formularzu PIT-40 (według oświadczenia PIT-12).

Podatnicy uzyskujący w 2017 r. dochody m.in. z tytułu zatrudnienia na podstawie stosunku pracy mogą złożyć w terminie do 16 kwietnia 2018 r. (15 kwietnia przypada w niedzielę, a zatem termin złożenia wniosku ulega przesunięciu na najbliższy dzień roboczy) urzędowi skarbowemu wniosek o sporządzenie zeznania podatkowego. We wniosku wskazują adres poczty elektronicznej, na który ma być wysłana informacja o sporządzeniu zeznania przez urząd. Ponieważ urząd udostępnia zeznanie na portalu podatkowym, czynności akceptacji lub odrzucenia zeznania podatnik również dokonuje na tym portalu.

Informacja PIT-11

Pracodawca sporządza PIT-11 w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden przekazuje podatnikowi, a drugi urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika. Pracodawca może sporządzić trzeci egzemplarz i pozostawić go w swojej dokumentacji.

Informację PIT-11 za 2017 r. wystawianą dla więcej niż 5 podatników pracodawca ma obowiązek przekazać urzędowi skarbowemu w formie elektronicznej, w terminie do końca lutego 2018 r. W przypadku deklaracji i informacji składanych w trakcie roku, liczbę podatników ustala się, uwzględniając wszystkich podatników od początku roku do dnia sporządzenia tych deklaracji i informacji. W tym samym terminie płatnik powinien przekazać pracownikowi PIT-11.

Informacje PIT-11 można złożyć urzędowi skarbowemu w formie dokumentu pisemnego pod warunkiem, że pracodawca ma obowiązek sporządzić taką informację za 2017 r. dla nie więcej niż 5 podatników. Wówczas PIT-11 musi przekazać urzędowi do 31 stycznia 2018 r. W tym samym terminie wskazane informacje powinni otrzymać pracownicy.

Z formy pisemnej przekazywania PIT-11 nie mogą skorzystać przedsiębiorcy wykonujący działalność gospodarczą obejmującą prowadzenie ksiąg podatkowych w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej, którzy w imieniu i na rzecz pracodawców składają urzędowi skarbowemu ww. formularze. W przypadku tych podmiotów liczba sporządzanych przez nich informacji PIT-11 nie ma bowiem znaczenia.

Informacja PIT-8C

Podmioty, które w 2017 r. dokonały wypłaty należności lub świadczeń z tzw. innych źródeł, od których nie były zobowiązane pobrać zaliczki na podatek dochodowy (ani podatku zryczałtowanego), mają obowiązek sporządzić dla podatników informację PIT-8C. Za 2017 r. należy ją przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika do 28 lutego 2018 r. Płatnicy uprawnieni do przekazania wskazanych informacji w formie pisemnego dokumentu mają na to czas do 31 stycznia 2018 r.

W PIT-8C należy wykazać wysokość przychodu brutto, z pominięciem przychodów zwolnionych z opodatkowania. W tym formularzu trzeba wykazać przychody, których nie można zakwalifikować do takich źródeł jak: stosunek pracy, działalność wykonywana osobiście, działalność gospodarcza, kapitały pieniężne.

Roczna deklaracja PIT-4R

Płatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mają obowiązek corocznie przekazywać właściwemu urzędowi skarbowemu roczną deklarację o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-4R. Termin przekazania urzędowi skarbowemu PIT-4R za 2017 r. upływa 31 stycznia 2018 r. ?

Od 1 stycznia 2018 r. obowiązuje nowa kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy. Jest ono o 100 zł wyższe od obowiązującego w 2017 r. i wynosi 2100 zł brutto. Pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy powinni otrzymać wynagrodzenie nie niższe niż minimalne, proporcjonalne do wymiaru czasu pracy.

Aneks do umowy

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów