Co najmniej trzy czynności...
Możliwość składania zbiorczych deklaracji PCC-4 jest jednak warunkowa. Jak wynika z uzasadnienia projektu nowelizacji „(...) Możliwość ta będzie dotyczyła przypadków, gdy w danym miesiącu dokonują wielu transakcji podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Podatnicy będą mieli możliwość jednorazowej zapłaty podatku z tytułu wszystkich umów zawartych w okresie miesiąca. (...) Projektowane przepisy przewidują, że do składania zbiorczej deklaracji uprawnieni są podatnicy, którzy dokonają co najmniej 3 czynności obejmujących umowę pożyczki albo umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych i co najmniej 3 czynności cywilnoprawne obejmujące umowę pożyczki lub umowę sprzedaży w danym miesiącu dokonają przed upływem 14 dni od dnia zawarcia pierwszej z nich. (...)".
Przyjrzyjmy się temu na przykładach.
Przykład 3.
Spółka jako kupujący zawarła w lipcu dwie mowy sprzedaży rzeczy ruchomych (10 i 17 lipca 2019 r.). Spółka nie może złożyć zbiorczej deklaracji PCC-4, gdyż wymagane jest zawarcie minimum trzech umów. Powinna zatem złożyć dwie deklaracje PCC-3 odpowiednio w terminach do 24 i 31 lipca 2019 r.
Załóżmy, że 11 lipca spółka zawarła jeszcze jedną umowę pożyczki. W tej sytuacji spółka może wedle swego wyboru złożyć trzy deklaracje PCC-3 dla każdej z tych umów odpowiednio w terminach do 24, 25 i 31 lipca 2019 r. albo jedną zbiorczą deklarację PCC-4 w terminie do 7 sierpnia 2019 r.
Do składania zbiorczej deklaracji uprawnieni są podatnicy, którzy dokonają co najmniej trzech czynności obejmujących umowę pożyczki lub umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych.
Przykład 4
Spółka jako kupujący zawarła w lipcu 2019 r. dwie mowy sprzedaży rzeczy ruchomych (10 i 17 lipca 2019 r.) oraz jako pożyczkobiorca dwie umowy pożyczki 11 i 12 lipca 2019 r. Spółka może złożyć zbiorczą deklarację PCC-4, gdyż wykonała wymagane co najmniej trzy czynności. Zamiast tego może wedle swego wyboru złożyć trzy deklaracje PCC-3 wstosunku do każdej z tych umów odpowiednio w terminach:
? do 24 i 31 lipca 2019 r. w przypadku umów sprzedaży oraz
? 25 i 26 lipca 2019 r. w przypadku umów pożyczek.
...w ciągu 14 dni
Deklaracje zbiorcze PCC-4, jak wynika z uzasadnienia projektu nowelizacji, dotyczą przypadków, gdy w danym miesiącu podatnicy przeprowadzają wiele transakcji podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi jednak na warunek, że co najmniej trzy czynności cywilnoprawne obejmujące umowę pożyczki lub umowę sprzedaży w danym miesiącu muszą być dokonane przed upływem 14 dni od dnia zawarcia pierwszej z nich, nie zawsze możliwe będzie złożenie za dany miesiąc zbiorczej deklaracji PCC-4 pomimo, iż w danym miesiącu będą przeprowadzone co najmniej trzy czynności cywilnoprawne obejmujące umowę pożyczki lub umowę sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych. Jeżeli bowiem ostatnia (trzecia) z tych czynności zostanie wykonana po upływie 14 dni od pierwszej, to nie będzie możliwe złożenie zbiorczej deklaracji PCC-4.
Przykład 5
Osoba fizyczna nieprowadzącą działalności gospodarczej zawarła jako pożyczkobiorca trzy umowy pożyczki w dniach 1, 17 i 31 lipca 2019 r. Osoba ta nie może złożyć zbiorczej deklaracji PCC-4, lecz musi złożyć oddzielne deklaracje PCC-3 odpowiednio w terminach do 15 i 31 lipca oraz do 14 sierpnia 2019 r.
Możliwość składania zbiorczych deklaracji PCC-4 dotyczy wyłącznie umów pożyczek oraz umów sprzedaży rzeczy ruchomych lub praw majątkowych. Nie obejmuje zatem wszystkich czynności opodatkowanych PCC, np. umów zamiany czy umów depozytu nieprawidłowego. Pełen katalog czynności cywilnoprawnych zawiera art. 1 ust. 1 pkt 1–3 ustawy o PCC.
Artykuł 10 ust. 1a ustawy o PCC odnosi się ogólnie do umów pożyczek. Wydaje się zatem, że zbiorcze deklaracje mogą dotyczyć zarówno umów pożyczek pieniędzy, jak i umów potyczek rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.
Prawo, ale nie obowiązek
Podatnicy mogą złożyć za dany miesiąc zbiorczą deklarację PCC-4, ale nie muszą tego robić. Mogą w stosunku do poszczególnych umów potyczek lub sprzedaży rzeczy ruchomych, które miałyby być objęte tą zbiorczą deklaracją PCC-4, złożyć indywidualne deklaracje PCC-3.
Na podstawie przepisu przejściowego zawartego w art. 44 nowelizacji, do opodatkowania czynności cywilnoprawnych, dokonanych na podstawie przepisów ustawy o PCC, z tytułu których obowiązek podatkowy powstał przed 1 lipca 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Zatem w przykładzie nr 1, chociaż spełnione są wszystkie warunki określone w art. 10 ust. 1a ustawy o PCC, nie jest możliwe złożenie w stosunku do tych umów pożyczek zbiorczej deklaracji PCC-4.
Podstawa prawna:ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1150 ze zm.)
ustawa z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1150 ze zm.)
rozporządzenie ministra finansów z 27 maja 2019 r. w sprawie wzoru zbiorczej deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z 2019 r., poz. 1069)
