VAT: skutki podatkowe zrzeczenia się odszkodowania za wywłaszczenie gruntu

Ponieważ Skarb Państwa zrzekł się odszkodowania, przeniesienie własności nieruchomości należy potraktować jako nieodpłatną dostawę towarów. A ponieważ przy nabyciu nieruchomości SP nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, czynność ta nie podlega opodatkowaniu.

Publikacja: 07.08.2018 06:45

VAT: skutki podatkowe zrzeczenia się odszkodowania za wywłaszczenie gruntu

Foto: Fotolia.com

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) 11 maja 2015 r. wydał interpretację indywidualną w przedmiocie opodatkowania podatkiem VAT czynności wywłaszczenia nieruchomości gruntowej w przypadku zrzeczenia się odszkodowania (sygn. 0115-KDIT1-3.4012.165.2018. 1.AT).

Czytaj także: Wywłaszczenia miast na prawach powiatu opodatkowane VAT

Sprawa została zainicjowana na wniosek gminy miejskiej, która na mocy decyzji prezydenta miasta o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, nabyła z mocy prawa własność nieruchomości gruntowej należącej uprzednio do Skarbu Państwa, w trybie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Nieruchomość będąca przedmiotem wywłaszczenia była własnością Skarbu Państwa od 1964 r., a w chwili złożenia wniosku była oddana w użytkowanie wieczyste wspólnocie mieszkaniowej. Gmina wskazała również, że na przedmiotowej nieruchomości znajduje się jedynie chodnik, a poza tym jest niezabudowana i niezagospodarowana.

W opisie stanu faktycznego gmina podała, że w związku ze zmianą przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, która nastąpiła na mocy nowelizacji z 5 sierpnia 2015 r., możliwe stało się zrzeczenie się odszkodowania przez podmiot uprawniony do jego otrzymania – w tym przypadku Skarb Państwa. Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, ww. zrzeczenie się odszkodowania może zostać zrealizowane przed wszczęciem postępowania odszkodowawczego, w trakcie trwania procedury, jak i po wydaniu decyzji odszkodowawczej.

W przedmiotowej sprawie Skarb Państwa zamierzał skorzystać z tego uprawnienia, wobec czego gmina wystąpiła we wniosku z pytaniem, czy w przypadku zrzeczenia się odszkodowania, przeniesienie własności nieruchomości będzie podlegało opodatkowaniu VAT. Zdaniem gminy, będzie to świadczenie nieodpłatne, wobec czego nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Dyrektor KIS potwierdził stanowisko gminy uznając je za prawidłowe. Organ w uzasadnieniu skupił się na interpretacji przepisów ustawy o VAT regulujących jej przedmiotowy zakres zastosowania, w szczególności art. 5 oraz art. 7, zgodnie z którymi opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów, a szczególnym przypadkiem takiej dostawy jest na przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie. Organ podkreślił przy tym, że opodatkowaniu nie podlega samo odszkodowanie, lecz przeniesienie własności nieruchomości za wynagrodzeniem, którym jest odszkodowanie.

Czytaj także: Wywłaszczenie drogi powiatowej zwolnione z VAT

Dyrektor KIS wskazał też, iż dostawy wykonywane nieodpłatnie podlegają opodatkowaniu VAT, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy ich nabyciu. W świetle poczynionych rozważań organ doszedł do wniosku, że w związku ze zrzeczeniem się przez Skarb Państwa odszkodowania, przeniesienie własności nieruchomości będące przedmiotem wniosku należy potraktować jako nieodpłatną dostawę towarów, a biorąc pod uwagę fakt, iż przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, omawiana czynność nie podlega opodatkowaniu VAT.

Janina Fornalik doradca podatkowy, partner w MDDP

Moim zdaniem stanowisko organu podatkowego zaprezentowane w omawianej interpretacji jest prawidłowe. Choć sama czynność wywłaszczenia nieruchomości podlega opodatkowaniu, jednak w tym przypadku jest wyłączona z uwagi na brak wynagrodzenia w postaci odszkodowania, gdyż nie może mieć również zastosowania art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, który uzależnia opodatkowanie nieodpłatnej dostawy towarów od prawa do odliczenia VAT przy nabyciu. Należy pamiętać jednak, że przedmiotem wniosku była specyficzna sytuacja, gdy właściciel nieruchomości (tu Skarb Państwa) zrzekł się odszkodowania należnego od gminy w związku wywłaszczeniem. Natomiast co do zasady czynność wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie jest objęta zakresem opodatkowania VAT i kwestią problematyczną może być ustalenie właściwej stawki VAT bądź zwolnienia. Co więcej, wywłaszczenie za zapłatą odszkodowania jest również czynnością opodatkowaną w przypadku, gdy wywłaszczającym i wywłaszczanym jest ta sama gmina (w szczególności miasto na prawach powiatu), czyli prezydent miasta jest organem reprezentującym obie strony czynności. W praktyce taka czynność sprowadza się jedynie do wewnętrznego przeksięgowania w budżecie gminy. Rozstrzygnięcie tego zagadnienia podjął niedawno unijny Trybunał Sprawiedliwości w wyroku dotyczącym Gminy Wrocław (wyrok z 13 czerwca 2018 r. w sprawie C-665/16).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) 11 maja 2015 r. wydał interpretację indywidualną w przedmiocie opodatkowania podatkiem VAT czynności wywłaszczenia nieruchomości gruntowej w przypadku zrzeczenia się odszkodowania (sygn. 0115-KDIT1-3.4012.165.2018. 1.AT).

Czytaj także: Wywłaszczenia miast na prawach powiatu opodatkowane VAT

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami