W 2019 r. nakłady krajowe brutto na działalność B+R wyniosły 30,3 mld zł i sięgnęły 1,32 proc. PKB. Rok wcześniej było to 1,21 proc., a celem rządowym przedstawionym w Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju miało być dojście do 1,7 proc. w 2020 r.
– Choć nie opublikowano jeszcze ostatecznych danych, wiele wskazuje na to, że zakładanego poziomu nie udało się zrealizować – komentuje Michał Murawski, specjalista w dziale innowacji, ulg i dotacji w Ayming Polska. Dodaje, że zgodnie z celami unijnej strategii „Europa 2020", inwestycje na badania i rozwój powinny osiągnąć poziom 3 proc. PKB Unii Europejskiej. Opublikowany w 2020 r. Europejski Ranking Innowacyjności wskazuje, że tylko cztery kraje spełniły ten wymóg: Szwecja (3,32 proc. PKB), Austria (3,17 proc.), Niemcy (3,13 proc.) i Dania (3,03 proc.). Jeśli chodzi o państwa naszego regionu, to Czechy osiągnęły poziom 1,93 proc. PKB (przy zakładanym rządowym celu 1 proc.), Węgry 1,53 proc. (cel 1,8 proc.), a Estonia 1,4 proc. (cel 3 proc.).
Powiew optymizmu
Mimo że Polska pod względem innowacyjności wciąż goni Europę, dobrą wiadomością są rosnące od kilku lat wydatki przedsiębiorstw na działania B+R. Rośnie też liczba podmiotów działających w tym obszarze, co obrazują dane GUS. W 2014 r. były to 3474 firmy, a w 2019 r. takich podmiotów mieliśmy w Polsce już 5863. Z analiz PARP przedstawionych w „Raporcie o stanie sektora MŚP 2020" wynika, że co piąte przedsiębiorstwo w Polsce jest innowacyjne.
Aneta Kiełczewska, analityk z zespołu makroekonomii Polskiego Instytutu Ekonomicznego, wskazuje, że w strukturze wydatków B+R przedsiębiorstw dominują prace rozwojowe (około 75 proc. wszystkich nakładów), które stanowią ostatni etap badań, nastawiony na stworzenie nowych produktów lub technologii. Natomiast stosunkowo niewielkie jest zainteresowanie przedsiębiorstw tzw. badaniami stosowanymi, stanowiącymi pomost między badaniami czysto teoretycznymi a konkretnymi pracami rozwojowymi.
– Większy udział badań stosowanych w działalności firm jest więc kluczowym wyzwaniem dla wzrostu innowacyjności gospodarki – podsumowuje ekspertka.
