Giovanni Antonini: Worcław - miasto, które ma energię

Giovanni Antonini, włoski szef festiwalu Wratislavia Cantans, opowiada Jackowi Marczyńskiemu, za co polubił Wrocław.

Aktualizacja: 07.09.2017 23:08 Publikacja: 07.09.2017 18:45

Giovanni Antonini, rocznik 1965, flecista i dyrygent, w 1985 r. założył zespół Il Giardino Armonico,

Giovanni Antonini, rocznik 1965, flecista i dyrygent, w 1985 r. założył zespół Il Giardino Armonico, specjalizujący się w muzyce dawnej na instrumentach z epoki, z którym nagrał kilkadziesiąt płyt. Od 2013 r. jest dyrektorem artystycznym festiwalu Wratislavia

Foto: Cantans Paolo Morello/Wratislavia Cantans

Rzeczpospolita: To pierwszy przypadek w pana karierze, że został pan dyrektorem artystycznym festiwalu. Czym więc skutecznie pana skusiła Wratislavia Cantans?

Giovanni Antonini: Po prostu mnie o to poproszono, ale minęło kilka miesięcy, nim dałem odpowiedź. Musiałem zastanowić się, jak ułożyć życie, bo przede wszystkim jestem muzykiem. Bałem się, czy będę w stanie być dyrektorem, który w tę pracę włoży odpowiednio dużo serca.

Szkoda rezygnować z własnej kariery?

Wciąż mam dużo planów własnych. Uznałem jednak, że praca we Wrocławiu, pomoże mi jako muzykowi właśnie, a ja mogę pomóc festiwalowi, przekazując mu pewne idee czy wykonawców. Są więc korzyści obopólne.

Dyrektorowanie rozwija pana artystycznie?

Absolutnie tak, zmusza do inwestowania w repertuar, którym dotychczas się nie zajmowałem, na przykład w muzykę romantyczną czy współczesną. To dla mnie przyjemność nie obowiązek, to otwieranie drzwi do nowych pomieszczeń, w których może w przyszłości zamieszkam na dłużej.

Czy po przygotowanych przez pana czterech edycjach festiwalu czuje się pan częścią muzycznego życia Wrocławia?

Tak, ale też mogłem uczestniczyć w tak ważnym dla tego miasta wydarzeniu, jakim było otwarcie nowoczesnego Narodowego Forum Muzyki, z którego Wratislavia Cantans także korzysta. W przeszłości tylko raz występowałem na tym festiwalu z moim zespołem Il Giardino Armonico i kiedy przyjechałem ponownie poprosiłem, by przypomniano mi synagogę, w której wtedy daliśmy koncert. Teraz znam już wiele zabytków Wrocławia i Dolnego Śląska. To skarby, o których świat za mało wie. Chcę je rozreklamować i staram się to robić. We Włoszech ludzie słyszeli o Warszawie czy Krakowie, o Wrocławiu nie. W tym roku dodamy piękny budynek Opery Wrocławskiej, w którym Teodor Currentzis zaprezentuje „Łaskawość Tytusa" Mozarta.

Ma pan we Wrocławiu ulubione wnętrza, w których muzyka brzmi najlepiej?

Oczywiście sala Narodowego Forum Muzyki jest poza konkurencją, ciągle mnie fascynuje. Bardzo lubię wrocławski kościół uniwersytecki czy synagogę, ale w zabytkach liczy się nie tylko dobra akustyka. Miewają one taki klimat, atmosferę, że od idealnego brzmienia jak z płyty CD znacznie ważniejsze staje się wyjątkowe przeżycie, jakie może dać tylko koncert live.

Il Giardino Armonico jest stałym zespołem festiwalu, ale w zeszłym roku przywiózł pan na Wratislavię także Basel Kammerorchester, z którą pan współpracuje.

Ta wizyta wynikała z faktu, że z orkiestrą z Bazylei i chórem Narodowego Forum Muzyki nagrywaliśmy dla Sony Classical IX Symfonię Beethovena. Za swój obowiązek uważam bowiem współpracę z wrocławskimi zespołami: Wrocławską Orkiestrą Barokową, orkiestrą symfoniczną, której koncert prowadziłem w ostatnim sezonie, czy zwłaszcza z chórem Narodowego Forum Muzyki. Angażuję go chętnie do wykonań i nagrań utworów Bacha czy Telemanna.

Co roku pańska Wratislavia Cantans ma temat przewodni. Co w tym roku jest najważniejsze? 450. rocznica urodzin Claudio Monteverdiego?

To ważne wydarzenie dla muzycznego świata, ale nie chcę prowadzić festiwalu wyłącznie rocznicowego, tym bardziej, że obchodzimy także Rok Telemanna, o którym należy pamiętać. Dla festiwalu szukam przede wszystkim motywu problemowego, w tym roku wybrałem „Recitar cantando", by uświadomić słuchaczom, że w dawnych wiekach ten termin wiązał się nie tylko z wokalna muzyką sakralną. Powstał we Włoszech w początkach XVII wieku, a więc w tym samym czasie co opera, odnosi się do wielkich pasji Bacha czy Telemanna, w których mamy śpiewane recytatywy. Ale z drugiej strony będą w tym roku religijne utwory XX-wiecznego Francuza, Oliviera Messiaena, którego bardzo lubię.

Odkrył go pan dzięki Wratislavii?

Znałem oczywiście wcześniej, ale należał do kompozytorów, na których nie starczało mi czasu, by się w nich zagłębić. Wratislavia mnie do tego zmusiła, za co jestem jej wdzięczny.

Wielu artystów specjalizujących się w muzyce dawnej w pewnym momencie życia przekracza tę magiczną granicę i wchodzi w wiek XIX, a potem w czasy nam bliższe. Pan również tego potrzebuje?

Bardzo lubię jazz, chętnie śledzę jego relacje z muzyką barokową, a można takowe znaleźć, nie znaczy to jednak, że sam zacznę grać jazz. Słuchać a wykonywać, to zupełnie różne sprawy. Uwielbiam Debussy'ego, ale jako artysta prawdopodobnie nigdy nie sięgnę po jego utwory. Jeśli zdarza mi się dyrygować symfoniami Beethovena czy XIX-wieczną operą, to dlatego, że wydaje mi się, iż potrafię coś przez tę muzykę przekazać, a ponadto jestem do tego przygotowany pod względem technicznym. Żyjemy w świecie, w którym możemy słuchać muzyki każdej z epok, w bardzo różnych interpretacjach. Czasami wręcz otrzymujemy jej zbyt wiele, zatem lepiej jest się wyłączyć niż jeszcze dodawać coś od siebie.

Ma pan już plany na kolejne lata Wratislavii Cantans?

Tak, ale przyznam się, że nie jestem entuzjastą precyzyjnego, długofalowego planowania. Wolę chwytać energię chwili. Wiem natomiast, że każdego roku powinien być to bardzo wyrazisty festiwal.

My, Polacy, mówimy, że Wrocław jest miastem pełnym energii. Pan też ją tu czuje?

Absolutnie tak i to mnie inspiruje. Tu publiczność nie boi się rzeczy trudnych, jeśli proponuje się jej koncert z utworami nieznanymi, ale interesującymi, nie ma obaw, że zostaną odrzucone. Tu nie trzeba lansować muzyki w stylu glamour, co zmusza mnie do artystycznych poszukiwań.

Dwa wielkie wydarzenia przygotowane przez światowej sławy artystów są klamrą 52. Festiwalu Wratislavia Cantans. Podczas czwartkowej inauguracji John Elliot Gardiner dyrygował „Koronacją Poppei" Monteverdiego. Na finał, 17 września, Teodor Currentzis ze swoimi zespołami przywiezie „Łaskawość Tytusa" Mozarta. Cały festiwal upłynie – zgodnie z tegorocznym hasłem – pod znakiem deklamacji i śpiewu. Giovanni Antonini z Il Giardinio Armonico przygotował dwa programy, m.in. z „Brockess Passion" Telemanna. Będą też „Nieszpory maryjne" Monteverdiego (Ensemble La Fenice), „Kunst der Fuge" Bacha (Accademia Bizantina), ale też utwory Debussy'ego i Messiaena oraz koncert z okazji 500-lecia reformacji (Vocalsonort Berlin). Tradycyjnie wrocławskie koncerty są powtarzane w różnych miastach Dolnego Śląska.

Deklamacja i Śpiew

Rzeczpospolita: To pierwszy przypadek w pana karierze, że został pan dyrektorem artystycznym festiwalu. Czym więc skutecznie pana skusiła Wratislavia Cantans?

Giovanni Antonini: Po prostu mnie o to poproszono, ale minęło kilka miesięcy, nim dałem odpowiedź. Musiałem zastanowić się, jak ułożyć życie, bo przede wszystkim jestem muzykiem. Bałem się, czy będę w stanie być dyrektorem, który w tę pracę włoży odpowiednio dużo serca.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
radio
Lech Janerka zaśpiewa w odzyskanej Trójce na 62-lecie programu
Kultura
Zmarł Leszek Długosz
Kultura
Timothée Chalamet wyrównał rekord Johna Travolty sprzed 40 lat
Kultura
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie podaje datę otwarcia
Kultura
Malarski instynkt Sharon Stone