W Polsce o tym, kto zapłaci podatek od sprzedaży domu czy mieszkania, w praktyce decyduje czas. A konkretnie to, ile czasu minęło od jego nabycia, ewentualnie wybudowania, do odpłatnego zbycia, np. sprzedaży. Czas też ma istotne znaczenie dla tych osób, które – by uniknąć obowiązkowego rozliczenia z fiskusem – mają widoki na skorzystanie ze specjalnego zwolnienia podatkowego. Przy czym prawa do preferencji nie przekreśla nawet to, że podatnik dopiero po pewnym czasie zmienił plany i wydał pieniądze ze sprzedaży na cel premiowany podatkowo.
Ogólna zasada
Zgodnie z ustawą o PIT co do zasady odpłatne zbycie nieruchomości mieszkalnych i wskazanych związanych z nimi praw w obrocie prywatnym podlega opodatkowaniu, jeśli od końca roku ich nabycia, ewentualnie wybudowania, nie minęło jeszcze pięć lat.
W praktyce o tym, czy podatnik powinien rozliczyć transakcję z fiskusem, decyduje to, jak długo czekał np. z jej sprzedażą. Przy czym należy podkreślić, że nie będzie to równe pięć lat, ale pięć lat plus zazwyczaj kilka miesięcy. Przykładowo, jeśli ktoś kupił mieszkanie 1 lutego 2019 r., na jego sprzedaż bez konieczności rozliczania jej z fiskusem i ewentualnie zapłaty PIT musi odczekać do końca 2024 r., tj. w sumie pięć lat i 11 miesięcy.
Osoba, która z jakichś przyczyn nie może odczekać i musi sprzedaż mieszkanie czy dom przed upływem tego terminu, ma obowiązek wypełnić i złożyć specjalny formularz PIT-39. Jest to druk, na którym wykazuje się przychody z odpłatnego zbycia tego rodzaju nieruchomości. Zeznanie składa się w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym doszło do transakcji. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest dochód, czyli przychód minus koszty, a stawka PIT wynosi 19 proc. To, czy i ile realnie wyniesie opodatkowanie, zależy od wielu parametrów, m.in. od sposobu nabycia (odpłatne czy nie), ceny zakupu i ceny sprzedaży czy wysokości tzw. kosztów okołotransakcyjnych.
Ponadto ustawodawca przewidział jeszcze jeden sposób na uniknięcie podatku. To zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, które premiuje wydatki na własne cele mieszkaniowe.
