Piękne życie chińskich erudytów. Wystawa w Muzeum Narodowym

Muzeum Narodowe w Warszawie prezentuje 165 cennych zabytków sztuki chińskiej: malarstwo, kaligrafię, stroje, meble, naczynia, instrumenty muzyczne.

Publikacja: 11.12.2016 07:01

Foto: Chińskie Muzeum Narodowe, Pekin

Wszystkie pochodzą z Muzeum Narodowego w Pekinie, a pokaz jest rewanżem za ubiegłoroczną wystawę „Skarby z kraju Chopina. Sztuka polska XV-XX wieku” w stolicy Chin.
Obecna ekspozycja nosi tytuł „Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego”, gdyż dalekowschodnią kulturę i jej zabytki przybliża nam opowieść o literati – szczególnej grupie społecznej uczonych urzędników, którzy przez setki lat mieli znaczący wpływ na życie polityczne i kulturalne Państwa Środka. Tworzyli intelektualną elitę, o przynależności do której decydował nie status społeczny, ale wykształcenie.Byli cesarskimi urzędnikami, a jednocześnie miłośnikami i kolekcjonerami sztuki, a często też artystami, bo sami również malowali, pisali, zajmowali się muzyką i kaligrafią.

- Przygotowania do wystawy trwały blisko dwa lata – mówi kurator Zhao Yong. – Składają się na nią trzy części. Pierwsza opowiada o procesie tworzenia tej grupy społecznej i jej życiu. Druga pokazuje sztukę, którą literati się otaczali i zajmowali, trzecia skupia na tworzonym przez nich malarstwie.

- Prezentowane zabytki obejmują czas od 3 tysięcy lat p.n. e., bo najstarszy obiekt to rzeźbiona rytualna nefrytowa tuba cong z czasów neolitu świadcząca o wysokim rozwoju kultury, aż do końca XVIII wieku - dodaje polska kuratorka Joanna Popkowska. – Najbardziej charakterystyczne dzieła dla literati pochodzą z XIV-XVIII wieku.

Zwiedzających wita w holu muzeum powiększony portret Wang Qionga, uczonego z dynastii Ming (1368-1644), wcielenie urzędnika doskonałego. Idąc dalej widz napotyka inne wizerunki literati, np. utrwalone w malarskim zwoju, pochodzącym z tej samej epoki Ming, zatytułowanym „Studio prawdziwego konesera”. Zwój przedstawia mężczyzn pochłoniętych zgłębianiem literatury i sztuki w scenerii pięknego ogrodu.

Na innym zwoju, malowanym kolorowymi tuszami, noszącym tytuł „Jesienny bankiet” widzimy z kolei liczną grupę biesiadników, zajętych różnymi towarzyskimi grami, m.in. skupionych przy partii szachach. A obok eksponowane są artystyczne przedmioty, pozwalające poznać lepiej rytuały picia herbaty lub wina. Wśród nich podziwiać można m.in. seledynową nefrytową czarkę, zdobiona wierszem cesarza Qianionga ze zbioru poezji „Herbata z wody potrójnej czystości”, nefrytowy trójnożny puchar jue z motywem smoków, porcelanowy dzban do podgrzewania wina, przypominający rozkwitający pąk lotosu.

Popularne gry przybliżają oryginalne gliniane pionki do gry w go z czasów dynastii Song (960-1279) czy o kilka wieków późniejszy malowany porcelanowy zestaw szachów z okresu dynastii Qing. Literackie umiejętności ćwiczono z kolei przy skrzynce z żetonami do gry w wiersze (jej niewielkie szufladki mieszczą aż 960 żetonów z chińskimi znakami). A dzban z brązu, dekorowany odlewanymi sylwetkami smoków i motywem liści bananowca, służył do gry w rzucanie strzał.

Chińscy literati cenili także muzykę. Szczególnie ulubionym instrumentem była cytra, taka jak ta XVII-wieczna, należąca do księcia Luo. Widnieje na niej napis „harmonia”, co odpowiadało konfucjańskiemu ideałowi życia.

Najpiękniejsza część wystawy to malarstwo, prezentowane na zwojach pionowych i poziomych, porcelanowych ekranach w rzeźbiarskich oprawach z drzewa sandałowego lub mahoniu, naczyniach i wachlarzach. W chińskiej kulturze człowiek jest nierozerwalnie związany z naturą, a zwrot „woda i góry” metaforycznie oznacza pejzaż. Jak głosi sentencja konfucjańska „mędrca cieszą rzeki, a człowieka cnotliwego cieszą góry”.

Możemy tu kontemplować mistrzowskie dzieła cenionych artystów, jak Wang Jian (1598-1677) i Wang Ze (1759-1842), czy Giuseppe Castiglionego (1688-1766), jezuickiego misjonarza, który przez ponad 50 lat służył jako malarz na cesarskim dworze.

Pejzaże malowane przez chińskich artystów nie są, jak w zachodniej sztuce, realistyczne, ale wyrażają tęsknotę za światem transcendentnym, a także oddają myśli i uczucia twórcy. Malarstwo kwiatów i ptaków, charakterystyczne dla sztuki Dalekiego Wschodu, to także metafora różnych stanów duszy.

Wystawa „Życie wśród piękna.Świat chińskiego uczonego. Sztuka z Chińskiego Muzeum Narodowego” czynna do 8 stycznia 2017

Wszystkie pochodzą z Muzeum Narodowego w Pekinie, a pokaz jest rewanżem za ubiegłoroczną wystawę „Skarby z kraju Chopina. Sztuka polska XV-XX wieku” w stolicy Chin.
Obecna ekspozycja nosi tytuł „Życie wśród piękna. Świat chińskiego uczonego”, gdyż dalekowschodnią kulturę i jej zabytki przybliża nam opowieść o literati – szczególnej grupie społecznej uczonych urzędników, którzy przez setki lat mieli znaczący wpływ na życie polityczne i kulturalne Państwa Środka. Tworzyli intelektualną elitę, o przynależności do której decydował nie status społeczny, ale wykształcenie.Byli cesarskimi urzędnikami, a jednocześnie miłośnikami i kolekcjonerami sztuki, a często też artystami, bo sami również malowali, pisali, zajmowali się muzyką i kaligrafią.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kultura
Muzeum Narodowe w Krakowie otwiera jutro wystawę „Złote runo – sztuka Gruzji”
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Kultura
Muzeum Historii Polski: Pokaz skarbów z Villa Regia - rezydencji Władysława IV
Architektura
W Krakowie rozpoczęło się 8. Międzynarodowe Biennale Architektury Wnętrz
radio
Lech Janerka zaśpiewa w odzyskanej Trójce na 62-lecie programu
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Kultura
Zmarł Leszek Długosz