Rozmowa o gen. Auguście Emilu Fieldorfie

Chociażby Helena Wolińska, po mężu Brus. Była ona prokuratorem naczelnym prokuratury wojskowej, sprawowała pieczę nad sprawą Fieldorfa. Komuniści chcieli złamać Fieldorfa, wykorzystać go w innych sprawach sądowych jako świadka oskarżenia. Katowali go podczas śledztwa, ale stwierdzili, że nie da się go złamać. Zastosowali więc wariant B – wyrok śmierci. Fieldorf nie musiał umrzeć – mógł pójść na współpracę z UB i wyjść na wolność. 95 proc. oczekujących na egzekucję pisało wnioski z prośbą o łaskę do Bieruta. Fieldorf tego nie zrobił. Dał świadectwo, że nie uznaje atrapy Polski, jaką był PRL. Nie chciał pertraktować z komunistami – zdrajców nie prosi się o łaskę. Pozostał niezłomny do końca.

Dziś wiemy, że to był mord sądowy. Co się stało z ludźmi, którzy przyczynili się do śmierci generała?

Nic. Zostali ujawnieni albo zbyt późno, albo wcale. W latach 90. wszczęto sprawę wyjaśniającą zabójstwo generała. Do tego okresu dożyły tylko dwie osoby: sędzia Maria Górowska i Helena Wolińska, która mieszkała w Anglii. Górowska zmarła w 1998, a Wolińska w 2008. Obrońcy Wolińskiej, i ona sama, cynicznie mówili, że jest ona ofiarą Holokaustu, więc nie wolno stawiać jej przed sądem – jakby pochodzenie miało tu jakieś znaczenie...

Dlaczego nie udało się ich osądzić?

Gdyby nie „gruba kreska", sprawa byłaby łatwiejsza. Agenci UB – i pozostali winni – zostaliby ujawnieni i osądzeni. Tak się nie stało, bo „gruba kreska" była warunkiem Okrągłego Stołu. Fieldorf jest znany, bo to postać wybitna, pełniąca wysokie stanowiska w AK. Ale była też sprawa np. żołnierzy Zgrupowania NSZ „Bartka" – w Beskidach w 1946 ubecy zamordowali bez sądu 200 osób. Podstępem zgromadzili ich w budynku, który wysadzili w powietrze. Do tej pory nie wiemy ani tego, kto za tym stał, ani tego, gdzie jest grób żołnierzy. Nie wiemy nic. A takich spraw jest więcej.

— rozmawiał Łukasz Lubański