Konsumenci będą mogli dochodzić odszkodowań od przedsiębiorców naruszających zasady konkurencji

Konsumenci w walce z nieuczciwymi firmami skorzystają z dowodów zebranych przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Aktualizacja: 17.11.2016 06:10 Publikacja: 16.11.2016 17:12

Konsumenci będą mogli dochodzić odszkodowań od przedsiębiorców naruszających zasady konkurencji

Foto: Fotorzepa, Jakub Ostałowski

Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Ma ułatwić konsumentom dochodzenie odszkodowań od przedsiębiorców naruszających zasady konkurencji. Prawnicy nie mają wątpliwości, że będzie łatwiej, choć dodają, że sama zmiana przepisów to za mało.

Dowód z urzędu

– Obecnie po wykryciu np. zmowy cenowej UOKiK nakłada kary na jej uczestników płatne do budżetu państwa – mówi dr Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel, radca prawny z Hansberry Tomkiel, była prezes UOKiK. – Ci natomiast, którzy na skutek tej zmowy przez lata płacili wyższe ceny, w zasadzie nie mają większych szans na odszkodowanie.

Jedna z najważniejszych zmian to ułatwienie dostępu do dowodów znajdujących się w aktach UOKiK. Bez nich w praktyce trudno udowodnić szkodę przed sądem cywilnym. Przy decyzji o wyjawieniu dowodów sąd będzie musiał jednak brać pod uwagę ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa oraz jego innych uzasadnionych interesów.

– To bardzo korzystna zmiana, bo teraz podmioty prywatne, zwłaszcza konsumenci, nie mają takich możliwości zdobywania informacji jak prezes UOKiK – mówi adwokat Marcin Szymański z kancelarii Drzewiecki Tomaszek. – Utrudnia to nie tylko dowiedzenie winy przedsiębiorcy, ale i ustalenie wysokości szkody – dodaje.

Andrzej Bućko z Federacji Konsumentów zwraca uwagę, że choć ułatwienia w procedurze dowodowej są bardzo potrzebne, mogą się okazać niewystarczające. Jego zdaniem konieczne jest dalsze podnoszenie świadomości konsumentów oraz wsparcie prawne dla nich, także w w sądzie.

– Większość konsumentów wciąż nie decyduje się na dochodzenie praw ze względu na zbyt duże koszty i czas trwania postępowań. Wiedząc o tym, niektóre firmy mogą chcieć naruszać prawo, bo będzie to po prostu opłacalne.

Bat na kartele

Projekt przewiduje też związanie sądu cywilnego w sprawie odszkodowania prawomocną decyzją UOKiK i domniemanie, że naruszenie prawa konkurencji wyrządza szkodę. Po raz pierwszy w polskim prawie zdefiniowano kartel. Definicja obejmuje m.in. ustalanie cen lub innych warunków transakcji, poziomu produkcji lub sprzedaży, podział rynków czy zmowę przetargową.

W ocenie Małgorzaty Krasnodębskiej-Tomkiel skuteczność nowych rozwiązań do walki z kartelami zależy od dwóch czynników.

– Po pierwsze od tego, jak do ich stosowania podejdą sędziowie, po drugie od rzeczywistej aktywności UOKiK w obszarze wykrywania zmów i innych poważnych naruszeń. A ta w ostatnich latach istotnie spada – tłumaczy.

W 2014 r. wydano 18 decyzji w sprawie porozumień ograniczających konkurencję. Rok później było ich 11, a w tym roku do połowy listopada – tylko sześć. Liczba postępowań w Polsce prowadzonych na podstawie unijnych przepisów antymonopolowych jest również znacznie niższa niż w wielu krajach UE.

– W Polsce wciąż uczymy się pilnowania uczciwości rynkowej – zauważa mecenas Szymański. – Przez długi czas wszystkie regulacje kojarzyły się z socjalizmem i ręcznym sterowaniem gospodarką.

Projekt zakłada też obniżenie odpowiedzialności odszkodowawczej przedsiębiorcy, który ujawni udział w kartelu. Dotychczas taka procedura nie cieszyła się popularnością. W 2014 r. zgłoszono 10 wniosków o jej zastosowanie, a w 2015 r. tylko dwa.

Anna Dużyńska-Pucha, radca prawny z Konfederacji Lewiatan, uważa, że obawy przedsiębiorców przed korzystaniem z tej procedury mogą wynikać z niejasności przepisów co do wysokości kary.

Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Ma ułatwić konsumentom dochodzenie odszkodowań od przedsiębiorców naruszających zasady konkurencji. Prawnicy nie mają wątpliwości, że będzie łatwiej, choć dodają, że sama zmiana przepisów to za mało.

Dowód z urzędu

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe