Polscy pracodawcy coraz częściej zastanawiają się nad wprowadzeniem nowego rozwiązania motywującego załogę. Chodzi o dodatkowy urlop dla zatrudnionych, którzy są zmęczeni pracą, ale nie tylko (z ang. sabbatical). W Polsce bywa on też nazywany urlopem dla profesjonalistów.
Dla kogo
Zwykle przyznaje się go strategicznym pracownikom, wykwalifikowanym specjalistom lub kadrze menedżerskiej, czyli tym osobom, na których najbardziej zależy pracodawcy. To popularne rozwiązanie w Stanach Zjednoczonych, ale również w innych państwach Unii Europejskiej, gdzie duże korporacje funkcjonują już długo, a wśród pracowników zauważają przemęczenie jako jeden z powodów porzucania pracy. Aby zapobiec takim odejściom kluczowego personelu, zapewniono tym osobom szansę wzięcia dodatkowego urlopu. Służy on m.in. nabraniu przez nich sił i chęci do dalszej pracy.
Wolne od szkoły
Ten rodzaj wolnego jest podobny do istniejącego u nauczycieli urlopu dla poratowania zdrowia. Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 191, dalej KN) nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony po przepracowaniu co najmniej siedmiu lat w szkole jej dyrektor udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia, w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo roku. W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych, w tym dodatków socjalnych z art. 54 KN.
W czasie tego urlopu nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy ani podjąć innej działalności zarobkowej. Jeśli okaże się, że tak zrobił, dyrektor szkoły odwołuje go z urlopu, określając termin powrotu do pracy.
Firmowe reguły
Sama zatem koncepcja urlopu typu sabbatical jest znana polskiemu prawu, tyle że dotyczy wyłącznie określonego kręgu pracowników. Korzystają z niego m.in. nauczyciele i nauczyciele akademiccy (art. 134 ust. 5 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym), sędziowie i prokuratorzy (art. 93 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, art. 45 § 2 ustawy o Sądzie Najwyższym, art. 53 ustawy o prokuraturze), kontrolerzy NIK (art. 80 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli) oraz inni zatrudnieni, którym takie uprawnienie przyznano na mocy pragmatyk służbowych. Przepisy te jednak nie odnoszą się do niewymienionych w nich szczególnych pracowników.