Od stycznia wchodzi w życie ustawa z 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2016 r., poz. 1265; dalej: ustawa). Poprzez ustalenie minimalnej stawki godzinowej dla zleceniobiorców reformuje ona zatrudnienie na umowy cywilnoprawne. To spowodowało, że wynagrodzenia za wykonywanie zlecenia w niektórych branżach były żenująco niskie, np. 4 zł za godzinę. Takie stawki otrzymywali m.in. zatrudnieni w ochronie lub dorywczo, przy sezonowych pracach ogrodniczo-rolnych.
Konkurencja dla etatu
W Polsce na umowy zlecenia pracuje ok. 700 tys. osób. Po umowach o pracę i działalności gospodarczej to najbardziej popularna forma zarobkowania. Była i jest często nadużywana i zamiennie traktowana ze stosunkiem pracy. Przyczyniło się do tego zliberalizowane orzecznictwo sądowe.
Podkreśla ono, że najważniejszym i w praktyce jedynym elementem, który odróżnia umowę zlecenie od umowy o pracę, jest podporządkowanie pracownicze. W wyroku z 22 kwietnia 2015 r. (II PK 153/14) Sąd Najwyższy stwierdził, że „podporządkowaniu pracownika kierownictwu pracodawcy w pracy stanowi swoistą linię demarkacyjną, pozwalającą na wyróżnienie elementu konstrukcyjnego stosunku pracy. W doktrynie przyjęto stanowisko, że na podporządkowanie pracownika składa się kierownictwo podmiotu zatrudniającego oraz wyznaczanie przez niego czasu i miejsca wykonywania pracy. Przyjmując takie założenie, można twierdzić, że termin »kierownictwo« odnajduje się jedynie w zakresie świadczenia pracy".
Z jednej strony zlecenia są obecnie alternatywną formą zatrudnienia, co przyczyniło się do zmniejszenia bezrobocia, z drugiej zaś – brak regulacji czy ochrony zleceniobiorców spowodowały, że grupa ta stała się główną awangardą prekariatu. Natomiast brak ustawodawczej kontroli nad ustalaniem wynagrodzenia zdemoralizował zleceniodawców.
Do sprawdzenia
Każdy zleceniodawca powinien przeanalizować umowy zlecenia, które są już zawarte i będą trwać w 2017 r. Wysokość ustalonego tam wynagrodzenia powinna być zgodna z nowymi przepisami. Należy je ustalić w umowie w taki sposób, aby za każdą godzinę wykonywania zlecenia lub świadczenia usług stawka nie była niższa niż minimalna godzinowa. Jeżeli zleceniobiorca będzie miał stawkę ustaloną poniżej 13 zł, to zgodnie z nowymi regulacjami od stycznia będzie mu przysługiwać wynagrodzenie, gdzie podstawę obliczeń stanowi 13 zł.