Wypadek pracownika w czasie drogi do pracy lub z pracy

Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi w czasie drogi do pracy lub z pracy do domu, firma musi to odpowiednio udokumentować. Zaistnienie takiego zdarzenia ma bowiem istotne znaczenie dla ubezpieczonych.

Aktualizacja: 10.12.2016 15:07 Publikacja: 10.12.2016 15:00

Wypadek pracownika w czasie drogi do pracy lub z pracy

Foto: Fotorzepa, Marta Bogacz Marta Bogacz

Osoba, która uległa takiemu wypadkowi, może z tego tytułu uzyskać różne świadczenia na bardziej korzystnych warunkach. Dotyczy to zwłaszcza zasiłku chorobowego. Łatwiej też otrzyma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, a w razie jej śmieci – najbliżsi dostaną rentę rodzinną.

Konieczna droga

Definicję wypadku w drodze do pracy lub z pracy wskazuje art. 57 b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887; dalej: ustawa emerytalna). Za wypadek w drodze do pracy lub z niej uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Uważa się jednak, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z niej, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego najdogodniejsza ze względów komunikacyjnych.

Ponadto za drogę do lub z pracy uważa się również tę do miejsca lub z miejsca:

- innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego,

- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych,

- zwykłego spożywania posiłków,

- odbywania nauki lub studiów.

Definicja jest więc bardzo rozbudowana. Wypadek ten musi nastąpić wskutek przyczyny zewnętrznej, którą może być np. działanie maszyn, pojazdów, czy innych osób np. współpracowników. Czynnikiem takim jest też oddziaływanie takich elementów, jak energia elektryczna, wysoka lub niska temperatura, hałas lub wstrząsy. Ponadto może to być także działanie sił przyrody, np. powódź, gołoledź. Przy czym co do zasady wypadek ten musi mieć miejsce w drodze najkrótszej z pracy lub do pracy, która była nieprzerwana.

Zgłoszenie zdarzenia

Jeżeli pracownik uległ wypadkowi spełniającemu podane cechy, niezwłocznie powinien zawiadomić o tym szefa. Następnie firma wobec pracowników ustala okoliczności i przyczyny wypadku w drodze do lub z pracy w karcie wypadku. Natomiast w stosunku do pozostałych ubezpieczonych ustalenia tego dokonują podmioty określone w art. 5 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1242). Szczegółowy tryb postępowania normuje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 24 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad oraz trybu uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposobu jego dokumentowania, wzoru karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz terminu jej sporządzania (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 924; dalej: rozporządzenie).

Ślad w papierach

Okoliczności wypadku w drodze do pracy lub z pracy ustala się w karcie wypadku. Jego wzór zawiera załącznik do rozporządzenia.

Kartę wypadku pracodawca sporządza po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Należy to zrobić w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.

Gdyby szef odmówił uznania zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy, pracownik może dochodzić ustalenia tego w postępowaniu przed sądem na mocy art. 189 kodeksu postępowania cywilnego. Zbliżony pogląd, gdy chodzi o wypadek przy pracy, wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 5 czerwca 2007 r. (I UK 8/07).

Zasiłek chorobowy

Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje ubezpieczonym po upływie określonego w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 372; dalej ustawa zasiłkowa) okresu wyczekiwania (karencji). Okresy te w myśl art. 4 ust. 1 tej ustawy wynoszą:

- 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczony podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu albo

- 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.

Okresów tych nie stosuje się jednak, gdy niezdolność do pracy jest wynikiem wypadku w drodze do lub z pracy (art. 4 ust. 3 pkt 2 ustawy zasiłkowej). Jeśli więc pracownik miał taki wypadek, ma prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego.

Zaistnienie takiego zdarzenia jest także ważne przy ustaleniu wysokości zasiłku chorobowego. Zasadniczo wynosi on 80 proc. podstawy wymiaru. Natomiast w myśl art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy zasiłkowej miesięczny zasiłek chorobowy wyniesie 100 proc. podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy powstała wskutek wypadku w drodze do/z pracy. Dlatego dla poszkodowanych istotne jest ustalenie, że nieszczęśliwe zdarzenie było wypadkiem w drodze od pracy lub z pracy. Jeżeli zaś ZUS odmawiałby uznania zdarzenia za taki wypadek i przyznałby zasiłek chorobowy tylko na poziomie 80 proc., ubezpieczony może to kwestionować i wystąpić z odwołaniem do właściwego miejscowo sądu rejonowego, o czym powinien być pouczony w decyzji ZUS.

Renta z ZUS

Osoba, która uległa wypadkowi w drodze do lub z pracy i z tego powodu stała się niezdolna do pracy, łatwiej uzyska rentę z tytułu niezdolności do pracy. Nie musi bowiem wykazywać odpowiednio długiego okresu składkowego i nieskładkowego. Jednoznacznie wynika to z art. 57a ustawy emerytalnej. Warunek określony w art. 57 ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Nawet w razie niewielkiego stażu pracownik, który stał się (co najmniej częściowo) niezdolny do pracy w wyniku wypadku w drodze do lub z pracy, może uzyskać rentę.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

O czym pamiętać

- zaistnienie wypadku w drodze do lub z pracy ułatwia poszkodowanemu uzyskanie świadczeń z ZUS

- jeśli do wypadku doszło po opuszczeniu domu lub terenu firmy, będzie to wypadek w drodze do/z pracy, gdy droga była najkrótsza i nieprzerwana

- odmowa uznania przez firmę zdarzenia za wypadek w drodze do/z pracy wymaga uzasadnienia

- ZUS nie jest związany dokumentacją powypadkową sporządzaną przez firmę dla poszkodowanych pracowników i może kwestionować jej zapisy

Czego unikać

- odmowy ustalenia, że wypadek miał charakter takiego w drodze do lub z pracy, gdy pracownik to zgłasza

- odmowy wydania zatrudnionemu karty wypadku

- uznawania za wypadek w drodze do pracy tego w podróży służbowej, który jest zrównany z wypadkiem przy pracy

Dowody i informacje

Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do lub z pracy następuje na podstawie:

- oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia,

- informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy,

- ustaleń sporządzającego kartę wypadku.

BHP
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe