Kumulacja roszczeń w pracowniczym pozwie przeciwko pracodawcy to ryzyko

Pracownicy w ramach postępowania przed sądem korzystają z szeregu przywilejów. Jednym z nich jest poddanie rozstrzygnięcia określonego katalogu spraw właściwości sądów rejonowych – postrzeganych jako „bliżej ludzi" – niezależnie od tego, jaka jest wysokość dochodzonych roszczeń.

Zgodnie z art. 461 § 1

1

kodeksu postępowania cywilnego do właściwości sądów rejonowych należą – bez względu na wartość przedmiotu sporu – m.in. sprawy o:

- uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy,

- przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia,

- odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy.

Wymienione sprawy rozpoznają sądy rejonowe, nawet jeśli wartość przedmiotu sporu przewyższa 75 tys. zł. Według ogólnych zasad przewidzianych w art. 17 pkt 4 k.p.c. taka kwota implikuje właściwość rzeczową sądu okręgowego.

Czytaj też:

Kiedy pozew pracownika o odszkodowanie przyniesie zamierzony skutek

Nie można jednocześnie żądać przywrócenia do pracy i odszkodowania za wadliwe zwolnienie

Bezsporna właściwość

Treść przepisu nie budzi wątpliwości przy roszczeniach dotyczących bezpośrednio odwołania od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę. Jednak pracownicy coraz częściej, odwołując się do sądu, zgłaszają w pozwie dodatkowe roszczenia.

Taki zabieg bardzo często ma na celu podwyższenie skali żądań na potrzeby ewentualnych negocjacji ugodowych z pracodawcą, aby maksymalnie wywindować pułap, z którego pracownik w toku rozmów ugodowych będzie redukował swoje żądania.

W połączeniu z żądaniami cywilnymi

Po tym, jak Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 27 listopada 2007 r. (SK 18/05) otworzył pracownikom drogę do dochodzenia odszkodowania ponad kwotę limitowaną artykułem 58 k.p., ta kwestia nabiera jeszcze większego znaczenia. Zdarza się bowiem, że pracownicy dochodząc odszkodowania wynikającego z kodeksu pracy, pewni swoich racji, od razu zgłaszają dodatkowo roszczenie o odszkodowanie uzupełniające oparte na przepisach kodeksu cywilnego.

Jednak takie działanie może się nie opłacić. Wynika to z faktu, że nie wszystkie dodatkowe roszczenia zgłoszone przez pracownika mogą być rozpatrywane przed sądem rejonowym.

Uzupełnienie, a nie alternatywa

W takiej sprawie wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z 14 czerwca 2016 r. (II PZ 9/16). Wskazał wówczas, że roszczenie o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy to odszkodowanie, które przysługuje alternatywnie względem roszczeń o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy. Nie jest nim natomiast dochodzone na podstawie przepisów kodeksu cywilnego roszczenie o odszkodowanie „uzupełniające". W związku z tym wartość przedmiotu sporu takiego dodatkowego roszczenia przekraczająca 75 tys. zł determinuje właściwość sądu okręgowego. Sąd rzeczowo właściwy dla takich roszczeń określa się według zasad ogólnych z art. 17 pkt 4 k.p.c.

Dwa procesy

Zatem zbyt wysokie określenie roszczeń, które przedmiotowo nie będą się mieścić we właściwości rzeczowej sądów rejonowych, może się obrócić przeciwko pracownikowi. W miejsce jednego procesu sądowego będzie musiał prowadzić dwa. Sprawę o odszkodowanie z k.p. z uwagi na właściwość wyłączną sądu rejonowego nadal będzie prowadził sąd rejonowy. Natomiast sprawa o wysokie odszkodowanie cywilne będzie wyłączona do prowadzenia przez sąd okręgowy.