Dodatkowy urlop jedynie dla matek nie dyskryminuje ojców - wyrok TSUE

W układzie zbiorowym pracy można zastrzec dodatkowy urlop macierzyński jedynie dla matek - orzekł w środę Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Publikacja: 18.11.2020 09:57

Dodatkowy urlop jedynie dla matek nie dyskryminuje ojców - wyrok TSUE

Foto: Adobe Stock

Taka regulacja nie dyskryminuje ojców, jeśli jej celem jest ochrona pracownic zarówno w odniesieniu do skutków ciąży, jak i w odniesieniu do macierzyństwa - wskazał Trybunał w Luksemburgu (sygn. akt  C-463/19).

Działający we Francji związek zawodowy pracowników kasy ubezpieczenia zdrowotnego w departamencie Mozeli zakwestionował decyzję pracodawcy odmawiającą przyznania ojcu dziecka urlopu dla pracownic wychowujących samotnie dziecko. Taki urlop jest przewidziany w obowiązującym we Francji układzie zbiorowym pracy pracowników instytucji zabezpieczenia społecznego.

Czytaj też: Zwolnienia grupowe: pełna odprawa dla matek łączących pracę z rodzicielstwem - wyrok TSUE

Rozpatrujący tę sprawę sąd pracy w Metz wniósł do Trybunału Sprawiedliwości o rozstrzygnięcie, czy prawo Unii wyklucza możliwość zastrzeżenia dla pracownic wychowujących samodzielnie dzieci – po urlopie macierzyńskim – trzymiesięcznego urlopu z prawem do połowy wynagrodzenia lub półtoramiesięcznego urlopu z prawem do pełnego wynagrodzenia, a także rocznego urlopu bez prawa do wynagrodzenia. Sąd odwołał się do wyroku sądu kasacyjnego we Francji, w którym orzeczono, że sporny urlop jest dodatkowym urlopem macierzyńskim i ma na celu ochronę szczególnych relacji między kobietą a jej dzieckiem po okresie ciąży i po porodzie.

Trybunał przypomniał w dzisiejszym wyroku podstawowy zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji bezpośredniej lub pośredniej ze względu na płeć w odniesieniu do warunków zatrudnienia i pracy. Ale jednocześnie podkreślił, że państwo członkowskie może wprowadzić dla matki dziecka dodatkowy urlop, jeśli korzysta ona z tego dodatkowego urlopu nie jako rodzic, lecz ze względu na skutki zarówno ciąży, jak i macierzyństwa.

- Taki dodatkowy urlop powinien zapewnić ochronę biologicznej kondycji kobiety oraz szczególnych relacji między tą kobietą a jej dzieckiem zaraz po porodzie - wskazał TSUE.

Trybunał przyznał, że jeśli w układzie zbiorowym pracy wyłączono pracowników płci męskiej z możliwości skorzystania z takiego dodatkowego urlopu to dochodzi do  odmiennego traktowania pracowników płci męskiej i pracowników płci żeńskiej. I takie odmienne traktowanie będzie niezgodne z dyrektywą 2006/54/WE w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy.

Chyba że ma ono na celu ochronę matki przed skutkami zarówno ciąży, jak i macierzyństwa, czyli ma zapewnić ochronę kondycji biologicznej kobiety oraz szczególnych relacji między tą kobietą a jej dzieckiem w okresie, jaki następuje po porodzie. Może zatem chodzić o stworzenie kobiecie warunków do powrotu dobrej kondycji fizycznej i psychicznej w okresie połogu.

- W sytuacji gdy układ zbiorowy pracy ma zastosowanie do kobiet jedynie jako do rodziców, przepis ten skutkowałby dyskryminacją bezpośrednią pracowników płci męskiej - stwierdził TSUE.

Trybunał  wyjaśnił, że sama okoliczność, iż dodatkowy urlop następuje natychmiast po urlopie macierzyńskim, nie wystarcza, aby stwierdzić, że może on być zastrzeżony wyłącznie dla pracownic wychowujących samodzielnie dziecko. To sąd krajowy powinien zbadać, czy określony urlop rzeczywiście ma na celu ochronę matki zarówno w odniesieniu do skutków ciąży, jak i w odniesieniu do macierzyństwa. Powinien przy tym wziąć pod uwagę warunki przyznania dodatkowego urlopu, szczegółowe zasady jego wykorzystania oraz jego długość, a także związany z nim poziom ochrony prawnej.

TSUE zauważył bowiem, że dodatkowy urlop może być znacznie dłuższy niż szesnastotygodniowy ustawowy urlop macierzyński. Jeśli trwa rok lub dwa lata, to - zgodnie z francuskimi regulacjami - jest to urlop „bez prawa do wynagrodzenia", a to  nie zapewnia pracownicy utrzymania wynagrodzenia lub możliwości skorzystania z odpowiedniego świadczenia, co jest wymogiem dyrektywy w  przypadku urlopu macierzyńskiego. Chodzi o Dyrektywę Rady 92/85/EWG z  19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią.

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego