Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia ma na celu zabezpieczenie interesów pracodawcy przez działalnością konkurencyjną byłych pracowników. Zgodnie bowiem z art. 1012 k.p. może on dotyczyć osób mających dostęp do istotnych i poufnych informacji pracodawcy, które nie powinny dostać się do wiadomości osób postronnych, gdyż mogłoby to wyrządzić pracodawcy szkodę.
W zamian za część pensji
Zakaz konkurencji ustanawia się na okres przypadający po ustaniu zatrudnienia. Zakres zakazu działalności konkurencyjnej można określić w różny sposób. Możliwe jest zamieszczenie zapisów, że pracownik zobowiązuje się nie tylko nie prowadzić własnej działalności konkurencyjnej w stosunku do pracodawcy, ale również, że nie będzie pracować lub świadczyć usług (niezależnie od podstawy prawnej) na rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadzącego tego rodzaju działalność. Na mocy takiej umowy pracownik nie powinien więc świadczyć pracy w ramach stosunku pracy ani na jakiejkolwiek innej podstawie na rzecz podmiotu konkurencyjnego wobec pracodawcy, z którym zawarł umowę o zakazie konkurencji.
Zawierając umowę o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia, jej strony powinny dokładnie określić wysokość odszkodowania należnego pracownikowi. Przy czym zgodnie z § 3 art. 1012 k.p. nie może być ono niższe niż 25 proc. wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymał przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Oznacza to, że jeśli strony postanowią, iż zakaz konkurencji ma trwać np. dwa lata od chwili rozwiązania stosunku pracy, to podwładnemu powinno przysługiwać odszkodowanie w wysokości co najmniej 25 proc. sumy jego wynagrodzeń z okresu dwóch ostatnich lat pracy.
Umowa terminowa
Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy została ukształtowana przez kodeks pracy jako umowa terminowa. Przepisy kodeksu pracy nie przewidują też możliwości jej wcześniejszego rozwiązania w drodze jednostronnych czynności pracodawcy. Zatem co do zasady umowa o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia powinna trwać przez okres, na jaki strony ją zawarły.
W orzecznictwie sądowym wskazuje się jednak, że dopuszczane jest wcześniejsze wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji pod warunkiem, że strony przewidziały taką możliwość w umowie. W szczególności w wyroku z 7 czerwca 2011 r. (II PK 322/10) Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że:
