Pre-pack: pracownicy bez obaw przed sprzedażą upadłego przedsiębiorstwa - wyrok TSUE

W sytuacji, gdy następuje sprzedaż upadającego przedsiębiorstwa, jego pracownicy pozostają pod ochroną. Przejmujący z mocy prawa staje się ich pracodawcą.

Publikacja: 12.10.2017 06:00

Pre-pack: pracownicy bez obaw przed sprzedażą upadłego przedsiębiorstwa - wyrok TSUE

Foto: Adobe Stock

Na takim stanowisku stanął Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 22 czerwca 2017 r. w sprawie C-126/16.

W czym problem

Sprawa dotyczyła pracownic postawionej w stan upadłości holenderskiej spółki Estro Groep. Wskutek coraz poważniejszych problemów finansowych, postanowiono wznowić działalność spółki poprzez tzw. pre-pack, czyli sprzedaż upadłego przedsiębiorstwa.

W dniu ogłoszeniu upadłości syndyk działający w imieniu Estro Groep zawarł umowę sprzedaży przedsiębiorstwa w ramach pre-packu ze spółką Smallsteps. Wskutek zawarcia tej transakcji, Smallsteps kupiło część placówek należących do Estro Groep i  zobowiązało się do zatrudnienia jej dotychczasowych pracowników. Następnie syndyk zwolnił całą załogę zatrudnioną dotąd w spółce. Zdecydowana większość zwolnionych otrzymała, zgodnie z zapowiedzią, oferty zawarcia nowych umów o pracę ze Smallsteps. Ponad tysiącu osób nie zapewniono jednak takiej możliwości, wskutek czego pięć pracownic wniosło powództwo do sądu.

Kobiety domagały się uznania ich za zatrudnione z mocy prawa w Smallsteps na niezmienionych warunkach. Swoje żądanie motywowały faktem, że do zaistniałej transakcji pre-packu ma zastosowanie dyrektywa 2001/23 w sprawie zbliżania ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do ochrony praw pracowniczych w przypadku przejęcia przedsiębiorstw, zakładów lub części przedsiębiorstw lub zakładów. Sąd, przed którym toczyło się postępowanie, skierował do TSUE pytanie prejudycjalne, czy transakcji pre-packu rzeczywiście towarzyszy przejście pracowników.

Co orzekł Trybunał

TSUE w pierwszej kolejności zaznaczył, iż celem wspomnianej dyrektywy jest ochrona pracowników i zapewnienie przestrzegania ich praw w przypadku zmiany pracodawcy. Podkreślił, że prawa i obowiązki przejmowanego, wynikające ze stosunku pracy i istniejące w chwili przejęcia, co do zasady przechodzą na przejmującego.

Następnie Trybunał wskazał na ograniczoną możliwość odstąpienia od takiej gwarancji ochronnej przy spełnieniu następujących warunków. Po pierwsze, wobec zbywającego musi być prowadzone postępowanie upadłościowe lub inne podobne postępowanie. Po drugie, postępowanie musi być wszczęte w celu likwidacji aktywów zbywającego. Po trzecie, postępowanie musi być nadzorowane przez właściwy organ publiczny.

Trybunał uznał pierwszą z tych przesłanek za spełnioną. W kwestii drugiej, podkreślił, że transakcja pre-packu ma na celu przygotowanie zbycia przedsiębiorstwa tak, aby umożliwić szybkie wznowienie jego działalności i zachowanie jego wartości. Skoro więc transakcja nie ma ostatecznie na celu likwidacji przedsiębiorstwa, to pracownicy nadal są objęci ochroną gwarantowaną im przez dyrektywę. Również trzecia przesłanka nie ziszcza się w badanej sytuacji. Transakcja nie jest bowiem nadzorowana przez organy publiczne.

W rezultacie przedstawionej analizy, Trybunał uznał, iż w sytuacji, w której przejęcie przedsiębiorstwa następuje w ramach transakcji pre-packu, ochrona pracowników zostaje utrzymana, a przejmujący z mocy prawa staje się pracodawcą dotychczasowych pracowników przejmowanej spółki.

Katarzyna Dulewicz, radca prawny, partner w kancelarii CMS

Jak to wpływa na nasze prawo

W doktrynie od dawna istnieje spór o sytuację pracowników przy przejściu zakładu pracy w ramach transakcji pre-packu. Eksperci prawa pracy stoją na stanowisku, że w takim przypadku znajduje zastosowanie art. 231 kodeksu pracy, wskutek czego nowy właściciel przedsiębiorstwa staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Zgodnie natomiast z poglądem przeciwstawnym, art. 317 Prawa upadłościowego jest przepisem szczególnym i wyłącza odpowiedzialność przejmującego zakładu za zobowiązania wobec pracowników wynikające ze stosunku pracy.

Moim zdaniem wyrok TSUE przechyla szalę na korzyść pierwszej koncepcji. To zaś niewątpliwie może mieć pozytywny wpływ na sytuację pracowników, gdy dochodzi do transakcji pre-packu. Do tej pory brak było stuprocentowej jasności, jak podchodzić do takich spraw. Omawiany wyrok daje natomiast mocny argument za objęciem pracowników ochroną. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem TSUE celem transakcji pre-packu jest przede wszystkim szybkie wznowienie dotychczasowej działalności przedsiębiorstwa i zachowanie jego wartości. Dlatego też, biorąc pod uwagę konieczność ochrony praw pracowników, należy uznać, że przy transakcji pre-packu nowy właściciel z mocy prawa staje się pracodawcą zatrudnionych w „upadającym" zakładzie. W takiej sytuacji nie zachodzi potrzeba zwolnienia pracowników, a następnie ponownego ich zatrudniania przez nowy zakład. Jeśli bowiem po przejęciu spółki nowy właściciel kontynuuje działalność przejmowanego, to dochodzi do przejścia zakładu pracy w rozumieniu przepisów k.p.

Na takim stanowisku stanął Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z 22 czerwca 2017 r. w sprawie C-126/16.

W czym problem

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów