Poszkodowany może pozwać także pracodawcę użytkownika

Pracodawca użytkownik na zasadach ogólnych ponosi ryzyko powstania po stronie pracownika szkód spowodowanych przebiegiem procesu pracy, w tym np. szkód spowodowanych ruchem przedsiębiorstwa (art. 435 k.c.). W związku z tym jest on biernie legitymowany w sporze sądowym, w którym pracownik tymczasowy dochodzi roszczeń odszkodowawczych, uzupełniających świadczenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu pracy tymczasowej, oparte na zasadach odpowiedzialności deliktowej.

Publikacja: 05.10.2017 02:00

Poszkodowany może pozwać także pracodawcę użytkownika

Foto: Fotolia.com

Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z 10 kwietnia 2014 r. (I PK 243/13).

W tej sprawie pracownik tymczasowy uległ wypadkowi podczas wykonywania obowiązków u pracownika użytkownika. Na tę okoliczność sporządzono protokół powypadkowy. ZUS ustalił, że w wyniku wypadku poszkodowany doznał uszczerbku na zdrowiu i przyznał mu jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Następnie poszkodowany wystąpił przeciwko pracodawcy użytkownikowi z powództwem o zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy, powołując się na podstawę prawną z art. 435 k.c.

Sąd rejonowy oddalił powództwo. Uznał, że pozwana spółka nie ma legitymacji procesowej biernej. Zdaniem sądu, skoro powód dochodził roszczeń uzupełniających z wypadku przy pracy, to podmiotem legitymowanym biernie w takim postępowaniu powinien być jego pracodawca, którym jest agencja pracy tymczasowej jako druga strona umowy o pracę tymczasową, a nie pozwana spółka jako pracodawca użytkownik. Powoda nie łączył bowiem z pozwaną spółką żaden stosunek pracy. Według sądu rejonowego, w rozpoznawanym przypadku nie miała większego znaczenia okoliczność "czysto faktyczna", zgodnie z którą powód uległ wypadkowi w miejscu, które było siedzibą oddziału pozwanej spółki.

Sąd okręgowy oddalił apelację wniesioną od tego wyroku. Dopiero Sąd Najwyższy w wyniku wniesionej skargi kasacyjnej uchylił wyrok w tej sprawie, uznając, że pozwany pracodawca użytkownik był biernie legitymowany w sprawie zgłoszonych roszczeń.

Zdaniem SN sądy rozpatrujące sprawę trafnie stwierdziły, że pracodawcą pracownika tymczasowego w rozumieniu art. 3 k.p. jest wyłącznie agencja pracy tymczasowej. Na tej podstawie wywiodły jednak wadliwy pogląd, że pracownik tymczasowy nie pozostaje (nie może pozostawać) z pracodawcą użytkownikiem w żadnym stosunku prawnym (relacji prawnej), także w aspekcie uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu następstw wypadku przy pracy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. Sądy pominęły fakt, że czyn niedozwolony (delikt) jest sam w sobie źródłem powstania stosunku zobowiązaniowego.

W związku z powyższym SN stwierdził, że pracodawca użytkownik miał legitymację bierną w przedmiotowym sporze. Wskazał, że odpowiedzialność pracodawcy użytkownika z tytułu roszczeń uzupełniających związanych z wypadkiem przy pracy pracownika tymczasowego może wynikać choćby z niewykonania jego własnych obowiązków wobec pracownika tymczasowego. Dodatkowo wskazano, że przedmiotowa sprawa jest sprawą z zakresu prawa pracy, a zatem podlega rozstrzygnięciu przez sąd pracy.

Komentarz eksperta

Piotr Nietrzpiel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Należy zwrócić uwagę, że analizowane przez Sąd Najwyższy zagadnienie uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej za wypadek przy pracy doznany przez pracownika tymczasowego wynika z faktu, iż przepisy ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych nie rozstrzygają tej kwestii, mimo że jednocześnie takie regulacje zostały wprowadzone w zakresie ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej za naruszenie zasad równego traktowania przez pracodawcę użytkownika. Podkreślenia wymaga fakt, że w komentowanym wyroku SN w żaden sposób nie zakwestionował, iż w wypadku pracowników tymczasowych pracodawcą w rozumieniu art. 3 k.p. jest agencja pracy tymczasowej, a nie pracodawca użytkownik. Mimo to może dojść do ustalenia odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy użytkownika za skutki wypadku przy pracy. Podstawę takiej odpowiedzialności SN upatruje w ogólnych przepisach kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności deliktowej. Przepisy te odnoszą się do odpowiedzialności za szkodę spowodowaną czynem niedozwolonym, którego może dopuścić się generalnie każdy podmiot.

W tej konkretnej sprawie podstawą prawną wystąpienia z roszczeniem przeciwko pracodawcy użytkownikowi był art. 435 k.c. Przepis ten dotyczy odpowiedzialności za szkodę podmiotów prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody. Zatem – jak słusznie stwierdził SN, wbrew stanowisku sądów niższych instancji – źródłem zobowiązania do naprawienia szkody może być także delikt, a nie jedynie stosunek umowny, który pomiędzy pracodawcą użytkownikiem a pracownikiem tymczasowym nie występuje.

Należy także zwrócić uwagę, że SN zawęził podstawy odpowiedzialności pracodawcy użytkownika do sytuacji, w których szkodę u pracownika tymczasowego spowodowało naruszenie przez pracodawcę użytkownika obowiązków, które zostały na niego nałożone jako jego obowiązki własne, a nie pochodne od obowiązków agencji jako pracodawcy. Źródła tych obowiązków sąd upatruje w art. 9 ust. 2a ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych, czy też pośrednio w art. 304 § 3 k.p.

Na takim stanowisku stanął Sąd Najwyższy w wyroku z 10 kwietnia 2014 r. (I PK 243/13).

W tej sprawie pracownik tymczasowy uległ wypadkowi podczas wykonywania obowiązków u pracownika użytkownika. Na tę okoliczność sporządzono protokół powypadkowy. ZUS ustalił, że w wyniku wypadku poszkodowany doznał uszczerbku na zdrowiu i przyznał mu jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Następnie poszkodowany wystąpił przeciwko pracodawcy użytkownikowi z powództwem o zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy, powołując się na podstawę prawną z art. 435 k.c.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów