- Prowadzę działalność gospodarczą. Jednemu z pracowników zatrudnionemu na pełnym etacie zamierzam udzielić urlopu bezpłatnego na jego wniosek na sześć miesięcy. Czy podczas urlopu tego pracownika nadal muszę płacić składki do ZUS? Jak jest z korzystaniem przez niego z opieki medycznej w tym okresie? – pyta czytelnik.
Zgodnie z art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne – w tym przypadku pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. W powiązaniu z tym przepisem jest art. 69 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Wynika z niego, że obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a i c-i (czyli m.in. pracowników), powstaje i wygasa w terminach określonych w przepisach o ubezpieczeniach społecznych.
Instytucję urlopu bezpłatnego reguluje art. 174 kodeksu pracy. W orzecznictwie sądowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2009 r., II PK 111/08) zgodnie podkreśla się, że ten urlop jest okresem, w którym mimo trwania stosunku pracy zawieszeniu ulegają wzajemne obowiązki i uprawnienia jego stron (świadczenie pracy oraz wypłata wynagrodzenia).
Jak wynika z art. 174 § 2 k.p., okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Innymi słowy, okres urlopu bezpłatnego stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy. W konsekwencji należy przyjąć, że pracodawca nie musi opłacać składek na ubezpieczenie społeczne za etatowca w czasie, gdy ten przebywa na urlopie bezpłatnym. Co za tym idzie, okres ten nie jest również ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym wedle ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ten kierunek interpretacyjny podziela orzecznictwo sądowe. Przykładowo z wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 29 listopada 2012 r. (III AUa 554/12) wprost wynika, że „urlop bezpłatny jest okresem, który stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy, czyli pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika".
