Szczepienia przeciw grypie wciąż nie dla wszystkich pracowników

Wraz z rozwojem nowego zagrożenia: zakażenia koronawirusem, które kumuluje się z coroczną epidemią grypy, pojawiają się opinie, że obowiązkowym szczepieniem na grypę warto objąć większe grupy pracowników, szczególnie tych, którzy mają lub mogą mieć kontakt z dużą liczbą osób, co podnosi ryzyko zakażenia.

Tekst „Pracodawca może zwolnić pracownika za odmowę szczepienia" opublikowany na łamach „Rz"16 września br. wzbudził ogromne emocje wśród czytelników i prawników na co dzień zajmujących się prawem pracy.

Czytaj także: Pracodawca może zwolnić pracownika za odmowę szczepienia

– Pracodawca może polecić poddanie się szczepieniu pracownikom wykonującym nie wszystkie, lecz określone prace – mówi Sławomir Paruch, partner założyciel PCS Paruch Chruściel Schiffter | Littler Global. – Przepisy wyraźnie mówią, że szczepienia ochronne przeprowadza się wśród pracowników narażonych na działania czynników biologicznych, na koszt pracodawcy, i wymienia wśród nich np. prace w zakładach produkujących żywność, w rolnictwie czy w laboratoriach. Co ważne, katalog prac w zagrożeniu biologicznym jest otwarty – kluczowe jest potwierdzone narażenie ma czynnik biologiczny, w tym na wirus grypy.

W Programie Szczepień Ochronnych na 2020 r. zaleca się szczepienie pracowników placówek opieki zdrowotnej, szkół, handlu, transportu, funkcjonariuszy publicznych, np. policji, wojska, Straży Granicznej, straży pożarnej.

– Skutkiem odmowy poddania się przez pracownika szczepieniu może być niemożność, w określonej sytuacji, dalszego zatrudniania go przy pracy danego rodzaju lub w ogóle. Nie będzie to sankcja – to systemowe rozwiązanie wyłączające z pracy objętej zagrożeniem biologicznym osoby, które odmówiły poddania się zalecanemu szczepieniu, korzystając z prawa decydowania, w ramach wolności osobistej, o stopniu ingerencji fizycznej i psychicznej. Z poszanowaniem interesu społecznego – dodaje mec. Paruch.

Większość prawników jest przeciwna rozszerzaniu obowiązku szczepień pracowników na podstawie wyłącznie interpretacji dotychczasowych przepisów.

– W tej chwili w naszym systemie nie ma podstaw prawnych do twierdzenia, że każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom szczepionki na grypę, a pracownik, który nie podda się szczepieniu w zakładzie pracy, może zostać z tego powodu zwolniony – ripostuje Agnieszka Fedor, partner w Sołtysiński Kawecki & Szlęzak. – Pamiętajmy, że pracodawca może narzucić pracownikom przeprowadzanie badań lekarskich lub poddanie się określonym procedurom medycznym, tylko jeżeli wynika to wprost z przepisów lub z zalecenia lekarza medycyny pracy. Zmuszanie pracowników do szczepień niewynikających z przepisów pod groźbą zwolnienia z pracy może narazić pracodawcę na długotrwałe procesy, odszkodowania i mandaty od PIP lub UODO.

Podobnego zdania jest Katarzyna Sarek-Sadurska, partner w kancelarii Raczkowski: – Należy rozróżnić dwie grupy pracowników: zatrudnionych w warunkach narażających na działanie czynników biologicznych, czyli np. personel medyczny, pracujący przy produkcji żywności, w oczyszczalniach ścieków czy w rolnictwie, oraz zdecydowaną większość tych pracowników, których warunki pracy takiego ryzyka nie stwarzają. Pracodawcy w pierwszej grupie rzeczywiście zobowiązani są do zapewnienia szczepień pracownikom, ale nawet ci pracownicy nie ma obowiązku się szczepić. Ponadto, nie można twierdzić, że możliwość zarażenia się grypą w miejscu pracy sama w sobie stanowi czynnik biologiczny zobowiązujący do szczepień.

– Gdyby ustawodawca uznał, że należy wprowadzić przymus szczepienia, np. przeciwko grypie czy Covid-19, odpowiedzialność za przeprowadzenie takich szczepień oraz jego koszt powinien przejąć sanepid bądź służba zdrowia – dodaje mec. Sarek Sadurska. – Większość pracodawców nie ma interesu ani chęci brać na siebie takie obowiązki, które wychodzą poza zakres relacji pracowniczej.

Opinia dla „Rzeczpospolitej"

prof. Arkadiusz Sobczyk, z kancelarii Sobczyk i Współpracownicy