Wypowiedzenie umowy o pracę po konsultacji ze związkiem zawodowym

Wypowiadając umowę szeregowemu pracownikowi szef może się czuć bezpiecznie, jeśli bezskutecznie odczekał 5 dni na stanowisko związku zawodowego. Milczenie organizacji nie oznacza natomiast zgody na zwolnienie działacza.

Publikacja: 22.09.2016 06:20

Wypowiedzenie umowy o pracę po konsultacji ze związkiem zawodowym

Foto: Fotolia.com

Pracodawca musi zawiadomić zakładową organizację związkową (zoz) o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi korzystającemu z ochrony związkowej. Na to pismo związek może odpowiedzieć albo zachować się biernie.

To obowiązek

Wymóg konsultacji zamiaru wypowiedzenia umowy dotyczy jedynie zatrudnionych na czas nieokreślony. Zgodnie z art. 38 § 1 kodeksu pracy jeżeli szef chce wymówić bezterminową umowę o pracę, powinien zawiadomić reprezentującą pracownika zoz, podając zarazem przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie.

Konsultacja związkowa jest konieczna także przy wypowiedzeniu zmieniającym. Wynika to z art. 42 § 1 k.p. W myśl niego przepisy o wypowiedzeniu stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia warunków pracy i płacy wynikających z angażu.

W myśl art. 232 k.p. organizacją związkową reprezentującą pracownika jest ta, która podejmuje się obrony jego praw z tytułu członkostwa w tej organizacji lub na podstawie zgody na obronę praw, jaką wyraził niezrzeszony w niej pracownik. W tym ostatnim przypadku związek może przystać na reprezentowanie etatowca, zarówno zanim zostanie on zagrożony rozstaniem, jak i później, gdy to niebezpieczeństwo już się spełni.

Co postanowią

Zakładowa organizacja związkowa, do której zatrudniający skierował zawiadomienie o zamiarze wypowiedzenia umowy, może zareagować dwojako na tę informację. Po pierwsze jeżeli uzna, że wypowiedzenie byłoby nieuzasadnione, w terminie zawitym 5 dni od otrzymania od pracodawcy zawiadomienia >patrz ramka zgłasza mu na piśmie swoje umotywowane zastrzeżenia (art. 38 § 2 k.p.). Zgłoszone przez związek uwagi mają wyłącznie charakter opiniodawczy i nie wiążą pracodawcy, który może je uwzględnić lub odrzucić.

Po drugie organizacja związkowa może nie zająć żadnego stanowiska w sprawie wymówienia, a więc zachować się biernie. Będzie to wówczas traktowane na równi z brakiem zastrzeżeń do zamiaru wypowiedzenia. W tym przypadku obojętne zachowanie zoz nie przeszkadza szefowi wymówić umowy.

Przykład

Z powodów ekonomicznych firma postanowiła wypowiedzieć umowę o pracę panu Robertowi, który był członkiem związku zawodowego kierowców. Zarządowi tej organizacji pracodawca przesłał pismo informujące o zamiarze i przyczynie wymówienia. Związek nie zajął stanowiska w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia i firma wypowiedziała angaż panu Robertowi. Ten złożył pozew do sądu pracy, żądając przywrócenia na etat. Wskazał, że firma rozwiązała z nim umowę naruszając przepisy o wypowiadaniu, gdyż nie uzyskała opinii związku zawodowego o zamiarze wypowiedzenia. Sąd jednak oddalił jego powództwo, gdyż brak odpowiedzi zoz w ciągu 5 dni od otrzymania zawiadomienia nie przeszkadzało złożyć wymówienia.

Ostrożnie z przywódcami

Inaczej jest przy wypowiedzeniu umowy działaczowi związkowemu, którego zatrudnienie jest szczególnie chronione na mocy art. 32 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1881; dalej ustwa o zz). W tym przypadku pracodawca musi uzyskać zgodę zoz na rozwiązanie z nim umowy o pracę. Nie może przy tym skutecznie wyznaczyć związkowi żadnego terminu na zajęcie stanowiska wobec zgłoszonego zamiaru zwolnienia. Ustawa o zz nie daje mu takiego uprawnienia. Nie może też odczytać, że brak odpowiedzi organizacji, np. w ciągu 7 dni oznacza zgodę na zwolnienie. Jest bowiem wręcz przeciwnie - brak działania zarządu zoz zawiadomionego przez pracodawcę o zamiarze rozwiązania angażu z aktywistą związkowym traktuje się jako nieudzielenie zgody z art. 32 ustawy o zz. Wyraźnie wskazywał na to Sąd Najwyższy w uchwale z 11 stycznia 1994 r. (I PZP 54/93).

Ponowne pytanie

Pracodawca musi kolejny raz zwrócić się do związku, jeśli pierwotnie podane mu przyczyny wypowiedzenia ustały lub zostały zamienione na inne. Potwierdził to także SN w wyroku 17 grudnia 1997 r. (I PKN 438/97). Według niego ponowne zwrócenie się do zoz jest konieczne, jeżeli wskutek upływu czasu lub zmiany okoliczności faktycznych w chwili dokonywania wypowiedzenia przyczyna podana wcześniej tej organizacji (art. 38 § 1 k.p.) przestała istnieć, w tym zwłaszcza jeżeli odpadła konieczność dokonywania zwolnień z przyczyn organizacyjnych, które pierwotnie wskazywano jako uzasadniające rozstanie.

Ponadto SN w wyroku z 10 marca 2005 r. (II PK 240/04) uznał, że jeśli pracodawca wypowie umowę na czas nieokreślony, zachowując tryb konsultacji z art. 38 § 1 k.p., następnie wycofa wypowiedzenie, a po upływie pewnego czasu ponownie zechce wypowiedzieć pracownikowi umowę, musi zawiadomić na piśmie organizację związkową reprezentującą etatowca o tym zamiarze. W takiej sytuacji brak konsultacji skutkuje wadliwością dokonanego wymówienia.

Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach

Jak liczyć

Kodeks pracy nie zawiera szczególnej regulacji w sprawie sposobu liczenia 5-dniowego terminu. Dlatego należy tu stosować art. 111 i 115 kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 k.p. Z tych przepisów wynika, że termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia. Przy jego obliczaniu nie uwzględnia się dnia zawiadomienia zoz. Natomiast jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy (np. w niedzielę), upływa on następnego dnia.

Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 23 grudnia 1985 r. (I PRN 105/85), zoz powinna mieć do swojej dyspozycji pełne 5 dni na ewentualne zajęcie stanowiska co do zamierzonego wymówienia. Oznacza to, że dokonanie wypowiedzenia może nastąpić najwcześniej następnego dnia po upływie ostatniego dnia 5-dniowego terminu. Przyjmuje się jednak, że szef nie musi odczekiwać 5-dniowego terminu, jeżeli wcześniej zoz oświadczyła, że nie zgłasza zastrzeżeń do zamiaru wymówienia (lub wyraziła na nie zgodę).

Skutki zaniechania

Jeśli pracodawca nie dopełni obowiązków z art. 38 k.p., np. wypowie umowę bez zawiadamiania związku reprezentującego pracownika lub wypowie umowę przed upływem 5-dniowego terminu ustalonego na zajęcie przez związek stanowiska, to gdy pracownik wniesie powództwo o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy lub zasądzenie odszkodowania, prawdopodobnie sąd je uwzględni, uznając wymówienie za bezskuteczne. Gdyby zaś doszło już do rozwiązania angażu, może orzec o przywróceniu do pracy albo zasądzeniu pracownikowi odszkodowania.

Pracodawca musi zawiadomić zakładową organizację związkową (zoz) o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi korzystającemu z ochrony związkowej. Na to pismo związek może odpowiedzieć albo zachować się biernie.

To obowiązek

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona