Zwolnienie przysługuje jedynie na zajęcia obowiązkowe. Aby je zweryfikować, można zobowiązać pracownika do złożenia stosownego oświadczenia oraz zażądać planu zajęć potwierdzonego przez szkołę/organizatora szkolenia. Nie ma oczywiście przeszkód, aby w umowie szkoleniowej wprowadzić zwolnienie również na zajęcia fakultatywne.
Świadczenia dodatkowe
Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie (art. 103
3
§ 1 k.p.). Z przepisu wynika, że zgoda szefa na dokształcanie nie oznacza obowiązku pokrycia przez firmę kosztów nauki. Zapłata czesnego to jedynie dobra wola pracodawcy, a nie obowiązek. Ponadto, na zasadach korzystności, może on przyznać podwładnemu jeszcze inne świadczenia dodatkowe, takie jak wspomniane zwolnienia na zajęcia fakultatywne czy urlop szkoleniowy na egzaminy sesyjne.
Także na poprawkę
Pracownik ma prawo domagać się urlopu szkoleniowego również na egzamin poprawkowy oraz komisyjny. Natomiast urlop na egzamin zerowy przysługuje w ramach urlopu na egzamin w pierwszym terminie. Wolne nie przysługuje na egzaminy podczas sesji w kolejnych latach studiów. Jednak umowa szkoleniowa może przewidywać takie uprawnienie jako dodatkowe.
Dokształcanie na innych zasadach
Podwładni mogą się dokształcać także na innych zasadach niż uregulowane w art. 103
1
– 103
5
k.p. i omówione wyżej. Wówczas pracownikowi można przyznać:
1) zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia,
2) urlop bezpłatny – w wymiarze ustalonym w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i pracownikiem.
Określenie „na innych zasadach" jest kluczowe do oceny, czy podwładny ma prawo domagać się urlopu szkoleniowego i zwolnienia przewidzianego w razie podnoszenia kwalifikacji za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy.
Przede wszystkim dotyczy to podwładnych odbywających studia doktoranckie czy aplikacje prawnicze. Osobom tym przysługują uprawnienia wskazane w przepisach dotyczących studiów i aplikacji oraz dodatkowo możliwości z art. 103
6
k.p.
Po drugie, z innych zasad mogą korzystać pracownicy podnoszący kwalifikacje na własną rękę, bez zgody pracodawcy. W takim jednak przypadku przewidziane uprawnienia przysługują także po wyrażeniu zgody przez szefa, z tym, że ta zgoda dotyczy zwolnień bezpłatnych i urlopu bezpłatnego. Dlatego ustalenia dotyczące dokształcania warto sporządzać na piśmie. Minimalizuje to ryzyko sporu dotyczącego przedmiotu zgody: czy była to zgoda na dokształcanie czy też wyłącznie na bezpłatne zwolnienia i urlop.
