Ochrona przed zwolnieniem już nie tylko przedemerytalna

NOWELIZACJA | Przepisy przejściowe ustawy obniżającej wiek emerytalny skutkują ochroną przed zwolnieniem osób, które już osiągnęły wiek emerytalny. Przed wypowiedzeniem umowy pracownikowi trzeba się zatem upewnić, że nie należy on do tej grupy.

Publikacja: 14.09.2017 07:00

Ochrona przed zwolnieniem już nie tylko przedemerytalna

Foto: Fotolia.com

W związku z podpisaną przez Prezydenta ustawą z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw dojdzie do obniżenia powszechnego wieku emerytalnego do poziomu, jaki obowiązywał przed zmianą, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. – tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ustanowiono dość długi okres vacatio legis tej regulacji, który zakończy się 1 października 2017 r., kiedy to obniżony wiek emerytalny zacznie obowiązywać.

Trwałość umowy

Zmiana wieku emerytalnego przekłada się na instytucję ochrony trwałości stosunku pracy uregulowaną w art. 39 kodeksu pracy. Przepis ten ustala ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę osobom, którym brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Pewne modyfikacje w zakresie obowiązywania tej ochrony miały miejsce już przy podwyższeniu wieku emerytalnego, które nastąpiło z początkiem 2013 r. Polegały one na przedłużeniu obowiązywania ochrony stosunku pracy do dnia osiągnięcia podniesionego wieku emerytalnego dla pracowników, którzy w dniu wejścia w życie ustawy:

- byli objęci ochroną, lub

- mogliby nią zostać objęci, gdyby w tym dniu pozostawali w stosunku pracy.

Emeryt nie do ruszenia

Dotychczasowe działanie art. 39 k.p. rozciągało się wyłącznie na okres do osiągnięcia przez pracownika wieku uprawniającego do przejścia na emeryturę. Zatem ochrona wynikająca z tego przepisu pozostawała nadal ochroną przedemerytalną.

Ta zasada zostaje natomiast porzucona w związku z obecną nowelizacją przepisów dotyczących wieku emerytalnego. W konsekwencji wystąpią sytuacje, gdy ochrona stosunku pracy wynikająca z art. 39 k.p. będzie obowiązywała również po osiągnięciu przez pracownika wieku emerytalnego. Nie będzie to już zatem ochrona przedemerytalna, a bardziej ochrona związana z uprawnieniami emerytalnymi.

W konsekwencji niektóre roczniki osób, poprzez posiadaną ochronę, będą miały zabezpieczone nieco dłuższe pozostanie na rynku pracy, mimo możliwości przejścia na emeryturę. Może to powodować komplikacje u wielu pracodawców, którzy przed wręczeniem wypowiedzenia pracownikowi osiągającemu wiek emerytalny będą musieli sprawdzić, czy jego ochrona stosunku pracy nie trwa nadal – a zatem, czy nie wszedł on do nowej grupy „chronionych emerytów".

Kontynuacja uprawnień

Do ochrony trwałości stosunku pracy uregulowanej w art. 39 k.p. odnosi się treść art. 28 i 29 ustawy nowelizującej.

Pierwsza z tych regulacji ma zastosowanie do pracowników, którzy w dniu wejścia w życie uchwalonych zmian będą już objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39 k.p. lub też mogliby nią zostać objęci, gdyby w tym dniu pozostawali w stosunku pracy. Dla tej grupy okres szczególnej ochrony stosunku pracy pozostał właściwie bez zmian w stosunku do jego trwania przed nowelizacją. Trwa zatem do osiągnięcia wieku emerytalnego wynikającego z przepisów obowiązujących jeszcze do końca września 2017 r.

Przedmiotowy przepis obejmie swoim działaniem mężczyzn urodzonych od 2 lipca 1951 r. do 1 października 1954 r. W przypadku kobiet będą to osoby urodzone od 2 lipca 1956 r. do 1 lipca 1959 r. Początkowa data tych okresów została wyszczególniona ze względu na fakt, że osoby urodzone w tym dniu osiągną wiek emerytalny obowiązujący przed nowelizacją dzień po wejściu w życie nowych przepisów. Zatem w dniu wejścia w życie zmian będą podlegały ochronie stosunku pracy, do czego odnosi się przedmiotowy przepis przejściowy. Natomiast osoby urodzone dzień wcześniej, ze względu na nabycie uprawnień emerytalnych 1 października 2017 r., w tym dniu już nie będą objęte ochroną przedemerytalną.

Wskazana data końcowa dla przedziału wiekowego osób objętych działaniem art. 28 ustawy nowelizującej wynika natomiast z faktu, iż pierwszy dzień ochrony stosunku pracy dla osób urodzonych we wskazanych datach przypada w dniu wejścia w życie zmian.

Skutkiem tej regulacji jest to, że część okresu ochrony stosunku pracy przypada już po osiągnięciu wieku emerytalnego przez objęte nią osoby.

Przykład

Ochrona stosunku pracy mężczyzny urodzonego 1 października 1952 r. będzie trwała aż do 1 czerwca 2019 r., mimo że nowy wiek emerytalny (65 lat) osiągnie on 1 października 2017 r. Natomiast ochrona przed wypowiedzeniem w przypadku kobiety urodzonej 1 kwietnia 1958 r. będzie trwała aż do 1 lutego 2020 r., choć 1 kwietnia 2018 r. skończy ona 60 lat.

Czasem dłużej niż 4 lata

Istotne jest, że w związku z art. 18 ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw z 11 maja 2012 r., którą podniesiono wiek emerytalny, doszło również do wydłużenia okresu szczególnej ochrony stosunku pracy wynikającej z art. 39 k.p. dla osób, które 1 stycznia 2013 r. taką ochroną były już objęte. Ochronę tę wydłużono do czasu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego. W takim stanie rzeczy okres ochrony niektórych osób, niezależnie od faktu, że będzie trwał nadal po uzyskaniu możliwości przejścia na emeryturę według znowelizowanych przepisów, będzie dłuższy niż 4 lata.

Przykład

Mężczyzna urodzony 1 grudnia 1951 r., 1 grudnia 2012 r. uzyskał ochronę stosunku pracy (61 lat). W związku z przepisem przejściowym ustawy podnoszącej wiek emerytalny, ochrona jego stosunku pracy została przedłużona do osiągnięcia przez niego podwyższonego wieku emerytalnego – 66 lat i 4 miesięcy. Na podstawie art. 28 nowej ustawy nowelizującej mężczyzna ten będzie objęty ochroną wynikającą z art. 39 k.p. do 1 kwietnia 2018 r., co łącznie daje okres ochrony 5 lat i 4 miesięcy.

Takie wydłużenie ochrony po wejściu w życie nowych przepisów obniżających wiek emerytalny wydaje się nieuzasadnione, zwłaszcza porównując choćby długość tej ochrony mężczyzny urodzonego 2 miesiące później, a więc 1 lutego 1952 r., któremu ochrona będzie przysługiwała już przez 4 lata.

Start licznika

Analizując natomiast konsekwencje drugiego z przepisów przejściowych ustawy nowelizującej – tj. art. 29, należy wskazać, że obejmuje on:

- pracowników, którzy w dniu wejścia w życie nowelizacji nie będą objęci ochroną stosunku pracy na podstawie art. 39 k.p., oraz

- osoby niebędące w tym dniu pracownikami, które byłyby objęte taką ochroną, gdyby w dniu wejścia w życie nowelizacji pozostawały w stosunku pracy,

jeśli obie te grupy osiągną wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji, a więc do 30 września 2021 r.

Dla tych osób przepis przejściowy wyznaczył sztywną datę obowiązywania ochrony stosunku pracy na podstawie art. 39 k.p. Będzie ona obowiązywała przez 4 lata od dnia wejścia w życie nowelizacji, a zatem do 1 października 2021 r., nawet jeśli ten termin przypadnie już po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Zakresem obowiązywania tego przepisu mogą być objęci mężczyźni urodzeni od 2 października 1954 r. do 30 września 1956 r. oraz kobiety urodzone od 2 lipca 1959 r. do 30 września 1961 r. Tylko osoby urodzone w tych rocznikach mogą bowiem osiągnąć wiek emerytalny przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji, a jednocześnie w dniu wejścia w życie nowelizacji nie będą objęte ochroną. Ochrona tych osób zaczynie się w dniu wejścia w życie nowelizacji i w każdym przypadku skończy 1 października 2021 r.

Przykład:

Mężczyzna urodzony 1 stycznia 1955 r. osiągnie wiek emerytalny 65 lat w dniu 1 stycznia 2020 r. Ochrona jego stosunku pracy będzie trwała jeszcze przez rok i 9 miesięcy po osiągnięciu wieku emerytalnego. Analogicznie będzie wyglądała sytuacja w przypadku kobiety urodzonej 1 lutego 1960 r., która wiek emerytalny 60 lat osiągnie 1 lutego 2020 r. – szczególna ochrona jej stosunku pracy będzie trwała jeszcze rok i 8 miesięcy po nabyciu uprawnień emerytalnych.

Zdaniem autora

Piotr Nietrzpiel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy sp.k.

Celem przepisów przejściowych ustawy nowelizującej, tj. art. 28 i 29, jest niewątpliwie zagwarantowanie każdemu minimum 4-letniej ochrony stosunku pracy na podstawie art. 39 k.p. w związku z kolejną zmianą wieku emerytalnego, która wpływa bezpośrednio na okres tej ochrony. Jednak takie podejście całkowicie rozmija się z celem powyższej regulacji, zabezpieczając pracownika przed zwolnieniem go z pracy nie tylko przed uzyskaniem uprawnień emerytalnych. Rozmija się też z samą treścią art. 39 k.p., według której przepis ten ma zastosowanie do pracowników, którym brakuje jakiegoś czasu do osiągnięcia wieku emerytalnego. Tym samym ochrona, którą modyfikują art. 28 i 29 ustawy nowelizującej, przynajmniej przejściowo, przestaje być ochroną przedemerytalną, a staje się ochroną jedynie związaną z uprawnieniami emerytalnymi. -

ZUS

W związku z podpisaną przez Prezydenta ustawą z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw dojdzie do obniżenia powszechnego wieku emerytalnego do poziomu, jaki obowiązywał przed zmianą, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. – tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Ustanowiono dość długi okres vacatio legis tej regulacji, który zakończy się 1 października 2017 r., kiedy to obniżony wiek emerytalny zacznie obowiązywać.

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe