Umowa o dzieło nie ukryje nadgodzin

Dodatkowa umowa cywilnoprawna zawarta z własnym pracownikiem nie może obejmować tego samego rodzaju pracy, co wykonywana na etacie. W przeciwnym razie wywoła to skutki zarówno w zakresie prawa pracy, jak i ubezpieczeń społecznych.

Aktualizacja: 12.09.2017 11:40 Publikacja: 12.09.2017 06:15

Umowa o dzieło nie ukryje nadgodzin

Foto: 123RF

- ZUS decyzją podwyższył wymiar składek na ubezpieczenia społeczne pracownika (ogrodnika), który jest na etacie i umowie o dzieło. Podniósł podstawę o kwoty z umów o dzieło. W uzasadnieniu podał, że te umowy dotyczyły nadgodzin, bo był tożsamy zakres obowiązków. Ponadto, że praca była wykonywana na rzecz własnego pracodawcy, więc ta osoba powinna być uznana za pracownika również w zakresie realizacji dzieła. Czy mam podstawy, żeby odwołać się od tej decyzji? – pyta czytelnik.

Prawdopodobnie decyzja ZUS jest prawidłowa. Wniesienie ewentualnego odwołania do sądu okręgowego może zatem nie przynieść spodziewanego skutku.

Rozszerzona definicja

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa systemowa) za pracownika, w rozumieniu tej ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli:

- umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub

- w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przepis ten rozszerza zatem pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 11 lutego 2015 r., III AUa 1071/14). Rozszerzenie to dotyczy dwóch odrębnych sytuacji.

Jak z kolei zaznaczył Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 12 września 2012 r. (III AUa 654/12): Skoro więc art. 8 ust. 2a tej ustawy rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność wykonywaną na podstawie m.in. umowy zlecenia czy umowy o dzieło, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, to zgodnie z wykładnią literalną tego przepisu należy uznać, że także w zakresie czynności wynikających z zawartej umowy cywilnoprawnej należy go uznać (na potrzeby prawa ubezpieczeń społecznych) za pracownika.

Zatem przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że – będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą – jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą.

Próba ominięcia przepisów

Warto zauważyć, że ww. przepis dotyczy z reguły takiej pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy, która mogłaby być świadczona przez jej wykonawcę w ramach stosunku pracy z tym pracodawcą, z tym że musiałby on wówczas przestrzegać przepisów o godzinach nadliczbowych, powierzeniu pracownikowi do wykonywania pracy innej niż umówiona (art. 42 § 4 k.p.) oraz innych ograniczeń i obciążeń wynikających z przepisów prawa pracy.

Podany stan faktyczny może dać podstawy do przyjęcia, że pracownik wykonywał na rzecz swojego pracodawcy taki sam rodzaj pracy zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy o dzieło. Jak ustalił ZUS, doszło do naruszenia przepisów o czasie pracy (nadgodziny), a przy tym rodzaj pracy był tożsamy przy obu stosunkach prawnych. Można więc przyjąć, że nie było żadnego rozgraniczenia pomiędzy tymi stosunkami prawnymi, a wynagrodzenie z umowy o dzieło powinno zostać oskładkowane.

Obowiązek ubezpieczeń

W następstwie powyższego, osoba wykonująca obowiązki w ramach umowy o dzieło była w tym zakresie pracownikiem w rozumieniu ww. art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Oznacza to, że powinna zostać objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowym i wypadkowym tak jak pracownik. Należało więc ją zgłosić do tych ubezpieczeń. W przedmiotowej sprawie ten obowiązek obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy systemowej), czyli przedsiębiorcę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 24 czerwca 2015 r., III AUa 1717/14).

Na marginesie warto dodać, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 16 maja 2014 r. (II UK 444/13): Przepis art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie dotyczy sytuacji, gdy pracownik zawiera ze swoim pracodawcą umowę cywilną na dodatkową pracę na jego rzecz, czyli obok lub ponad dotychczasowe pracownicze zatrudnienie.

- Marcin Nagórek, radca prawny

- ZUS decyzją podwyższył wymiar składek na ubezpieczenia społeczne pracownika (ogrodnika), który jest na etacie i umowie o dzieło. Podniósł podstawę o kwoty z umów o dzieło. W uzasadnieniu podał, że te umowy dotyczyły nadgodzin, bo był tożsamy zakres obowiązków. Ponadto, że praca była wykonywana na rzecz własnego pracodawcy, więc ta osoba powinna być uznana za pracownika również w zakresie realizacji dzieła. Czy mam podstawy, żeby odwołać się od tej decyzji? – pyta czytelnik.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe