- Sąd okręgowy, powołując się na nadużycie prawa podmiotowego przy konstruowaniu umowy o pracę, po rozpoznaniu apelacji pracodawcy zmienił wyrok sądu rejonowego. Oddalił powództwo zwolnionego dyrektora o bardzo wysoką odprawę. Czy można zakwestionować zastosowanie art. 8 k.p. w skardze kasacyjnej?
Jako zasadę należy przyjąć niedopuszczalność oparcia skargi kasacyjnej na takim zarzucie. Ocena zastosowania art. 8 k.p. mieści się, co do zasady, w granicach swobodnego uznania sędziowskiego. Ta okoliczność przesądza z kolei o tym, iż zastosowanie klauzul generalnych przez sąd powszechny może być kontrolowane w postępowaniu kasacyjnym wyłącznie na zasadzie wyjątku. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że ewentualna kontrola kasacyjna stosowania klauzul generalnych może nastąpić tylko w razie szczególnie rażącego bądź oczywistego naruszenia prawa (por. wyrok SN z 22 lipca 2009 r., I PK 48/09).
- Ani w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, ani w apelacji pracodawca nie podniósł zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego przez pozywającego go pracownika, mimo że z ustalonych faktów ewidentnie wynika, że etatowiec zachowywał się w sposób bardzo naganny. Czy sąd może sam powołać się przy rozstrzygnięciu na zasady współżycia społecznego, bez wniosku strony?
Tak. W wyroku z 24 kwietnia 2007 r. (I PK 263/06, OSNP 2008/13-14/186) SN stwierdził, że sąd drugiej instancji może zbadać zgodność żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.) także wówczas, gdy w apelacji nie został podniesiony zarzut w tej kwestii. W obecnym systemie apelacji sąd odwoławczy jest bowiem sądem merytorycznym, a stosowanie klauzuli generalnej z art. 8 k.p. leży w kompetencji sądu orzekającego co do meritum sprawy, nawet gdy nie został podniesiony stosowny zarzut, polega bowiem na aplikacji prawa materialnego do ustalonego stanu faktycznego. Bez podniesienia takiego zarzutu pozew może oddalić z powołaniem się na zasady współżycia zarówno sąd pierwszej, jak i drugiej instancji.
- Pracodawca pozwał pracownika o odszkodowanie za naruszenie zakazu konkurencji. Ten powołuje się na zasady współżycia społecznego, żądając oddalenia powództwa. Czy firma może skontrować to twierdzeniem, że pracownik sam łamał te zasady?
