Obniżenie wieku pracowników młodocianych: zmiana na razie tylko pozorna

Bez zmian aktów wykonawczych ich przepisy nie będą miały zastosowania do piętnastolatków.

Publikacja: 01.09.2018 08:02

Obniżenie wieku pracowników młodocianych: zmiana na razie tylko pozorna

Foto: Fotorzepa, Marian Zubrzycki

Trudno przesądzić, czy wiele się zmieni na rynku pracy wraz z obniżeniem wieku zatrudnienia. I choć formalnie brzmienie zmieniają jedynie dwa artykuły kodeksu pracy (190 i 191), to jednak ta zmiana ma o wiele szerszy charakter.

Czytaj też: Od września 15-latek samodzielnie podejmie pracę na etat

Idea sprzed dekady

Jest ona następstwem zmian w polskim systemie oświaty sprzed prawie dziesięciu lat. 1 września 2018 r. wejdą w życie przepisy ustawy nowelizującej zatrudnienie młodocianych.

Na skutek obniżenia wieku rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej młodzież powinna kończyć gimnazjum w wieku 15 lat. Pierwsi absolwenci gimnazjów rozpoczynający spełnianie obowiązku szkolnego jako sześciolatki w roku szkolnym 2009/2010 mogliby wejść na rynek pracy już 1 września 2018 r. jako 15-latki. Dlatego niezbędne okazały się również zmiany w prawie pracy.

Potrzeby rynku pracy

Możliwość zatrudnienia 15-latków to nie tylko wynik reformy systemu oświaty. To również wyjście naprzeciw potrzebom rynku pracy, na którym zapotrzebowanie pracodawcy na pracowników jest coraz większe.

Ważne!

Najważniejsza zmiana to teoretyczna możliwość podjęcia pracy przez 15-latki, czyli osoby, które ukończyły 15. rok życia.

Rynek pracy będący od wielu już lat rynkiem pracownika powoduje, że pracodawcy coraz częściej są otwarci na zatrudnianie młodych pracowników, nawet bez doświadczenia i wielu dyplomów, w nadziei, że inwestycja w młodego człowieka, nauczenie go i przystosowanie do zawodu może zbudować lojalność na przyszłość.

Pracodawcy powinni wcześniej nie tylko zapoznać się z minimalnymi wymogami związanymi z zatrudnieniem małoletnich i na bieżąco dbać o zgodność z nimi. Mogą też rozważyć bardziej korzystne ukształtowanie zasad zatrudnienia młodocianych, np. w zakresie wynagrodzeniowym czy szkoleń (zawodowych i pozazawodowych), tak aby zbudować sobie przyszłe kadry.

Takie dodatkowe zachęty, ponad minima ustawowe, mogą się okazać tym bardziej niezbędne, że z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, iż osoby między 15. a 34. rokiem życia nie są chętne do podejmowania zatrudnienia równocześnie z nauką.

Zbyt mały zakres nowelizacji

Z poziomu formalnego nie zmieni się nic. Niemniej brak kompleksowej regulacji wprowadzonej przez ustawę nowelizującą zatrudnienie młodocianych powoduje, że nie wszystkie przepisy kodeksu pracy uwzględniają tę zmianę, co może rodzić problemy interpretacyjne.

Skoro zmianie nie uległ art. 304

5

k.p. ograniczający podjęcie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dzieci do ukończenia przez nie 16. roku życia do działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej (>patrz więcej str. 15), oznacza to, że faktycznie w stosunku do 15-latków zmiana może być jedynie pozorna.

Podobnie brak aktualizacji lub wydania nowych części aktów wykonawczych do 1 września 2018 r. (np. rozporządzenie MPiPS w sprawie szczególnych przypadków zatrudnienia młodocianych, którzy nie ukończyli szkoły, i osób niemających 16 lat) oznaczać będzie, że te przepisy nie będą mieć zastosowania do 15-letnich pracowników.

Mała chęć do łączenia nauki z pracą

59,3 proc. uczących się w wieku 15–34 lat nie łączy nauki z żadną pracą, w tym z pracą przygotowującą do działalności zawodowej. Dla tych, którzy podjęli pracę (ok. 2 mln 840 tys. osób), wykonywana praca była częścią programu realizowanego w ramach formalnego systemu edukacji. (Osoby młode na rynku pracy w 2016 r., Raport GUS, Warszawa 2017, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5821/13/1/1/osoby_mlode_na_rynku_pracy_w_2016r.pdf).

Wybór między pracą a pomocą socjalną

Niestety, ustawodawca z jednej strony zachęcając młodocianych do podjęcia zatrudnienia – w tym przede wszystkim w celu przygotowania zawodowego – nie skorelował sytuacji, w której rodziny mogą wnioskować np. o świadczenia z programu 500+. Wynagrodzenie młodocianych jest bowiem wliczane do dochodu rodziny. Istnieje duże ryzyko, że przepisy o zatrudnieniu młodocianych nie będą wystarczającą zachętą do podjęcia pierwszej pracy do czasu, gdy przestaną one negatywnie wpływać na pakiet innych świadczeń socjalnych.

Trudno przesądzić, czy wiele się zmieni na rynku pracy wraz z obniżeniem wieku zatrudnienia. I choć formalnie brzmienie zmieniają jedynie dwa artykuły kodeksu pracy (190 i 191), to jednak ta zmiana ma o wiele szerszy charakter.

Czytaj też: Od września 15-latek samodzielnie podejmie pracę na etat

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe