Uchybianie przez pracodawcę w sposób ciężki podstawowym prawom pracownika daje zatrudnionemu prawo do rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Pracownikowi przysługuje w takiej sytuacji odszkodowanie, ale jeśli jego decyzja była bezpodstawna, na odszkodowanie może liczyć pracodawca. Zawiłości dotyczące stosowania art. 55 § 1(1) kodeksu pracy konsekwentnie wyjaśnia Sąd Najwyższy. W rozwiązaniu co najmniej kilku problemów pomaga jeden z ostatnich wyroków dotyczących tego zagadnienia z 15 stycznia 2020 r. (sygn. III PK 5/19). Sąd Najwyższy stwierdził w nim, że pracodawca uchybiający w sposób ciężki podstawowym prawom pracownika nie może być objęty ochroną tylko ze względu na wadliwości formalne oświadczenia pracownika, skoro art. 61(1) k.p. jednoznacznie ochronę tę przyznaje jedynie w przypadku niezasadnego rozwiązania stosunku pracy – gdy nie zostaje spełniona przesłanka wskazana w art. 55 § 1(1) k.p.