Odpowiednia klawiatura
Na rynku dostępna jest bardzo bogata oferta klawiatur. Nie każdy model jest jednak odpowiedni do pracy, bo nie wszystkie spełniają wymagania określone w rozporządzeniu.
Przede wszystkim klawiatura powinna być osobnym elementem wyposażenia podstawowego. Jej konstrukcja powinna umożliwiać telepracownikowi przyjęcie pozycji, która nie powoduje zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy. Klawiatura ma być regulowana i mieć odpowiednią wysokość – liczoną od klawiszy środkowego rzędu (A, S), nieprzekraczającą 30 mm dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury, licząc od płaszczyzny stołu.
Ważne!
Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki odpowiednio kontrastowe oraz czytelne. Nie należy wyposażać pracowników, w tym telepracowników, w klawiatury z powierzchnią lakierowaną na wysoki połysk.
Nie każdy stół
Telepracownik nie powinien pracować na przypadkowym stole. Stół powinien umożliwiać wygodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, jak również ustawienie monitora i klawiatury na różnej wysokości. Szerokość i głębokość stołu ma dawać wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z rodzajem pracy.
Właściwy stół powinien pozwolić ustawić elementy wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, tj. w zasięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji.
Regulowane krzesło
Bezpieczne i komfortowe wykonywanie pracy przy komputerze, która jest pracą siedzącą, wymaga właściwego siedziska. Z pewnością nie może być ono przypadkowe – np. krzesło z wyposażenia salonu w domu telepracownika. Odpowiednie do pracy przed komputerem krzesło powinno posiadać:
- dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
- wymiary oparcia i siedziska mają zapewniać wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
- regulację wysokości siedziska w zakresie 400-500 mm, licząc od podłogi,
- regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie 5° do przodu i 30° do tyłu,
- wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych,
- możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
- podłokietniki.
Ważne!
Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.
Ocena warunków pracy...
Pracodawca, organizując komputerowe stanowisko pracy telepracownika, powinien przeprowadzić tzw. ocenę warunków pracy. Obowiązek ten wynika z rozporządzenia w sprawie bhp na stanowiskach pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Dotyczy więc również stanowisk pracy telepracowników.
Oceny dokonuje się w zakresie:
- organizacji stanowisk pracy, w tym rozmieszczenia elementów ich wyposażenia, w sposób zapewniający spełnienie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy,
- stanu elementów wyposażenia stanowisk pracy, zapewniającego bezpieczeństwo pracy, w tym ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym,
- obciążenia narządu wzroku oraz układu mięśniowo-szkieletowego pracowników,
- obciążenia pracowników czynnikami fizycznymi, w tym szczególnie nieodpowiednim oświetleniem,
- obciążenia psychicznego pracowników, wynikającego ze sposobu organizacji pracy.
Przeprowadzenie tej oceny jest niezbędne, aby pracodawca mógł podejmować działania zmierzające do usunięcia stwierdzonych zagrożeń i uciążliwości. Ocena jest konieczna przede wszystkim w odniesieniu do nowo tworzonych stanowisk pracy, jak też po każdej zmianie organizacji i wyposażenia stanowiska pracy.
... a także kontrola
Obok przewidzianej dla ogółu komputerowych stanowisk pracy oceny warunków pracy, której źródłem są przepisy rozporządzenia, kodeks pracy przewiduje specyficzną formę kontroli względem telepracowników. Przeprowadza się ją w celu inwentaryzacji, konserwacji sprzętu oraz w zakresie bhp.
W przeciwieństwie do kontroli realizacji obowiązku świadczenia pracy przez telepracownika, kontrola pracodawcy z zakresu bhp może być wykonywana wyłącznie w formie osobistej wizyty w miejscu, w którym telepracownik świadczy pracę (analogicznie jak kontrola przeprowadzana w celu instalacji i inwentaryzacji zapewnionego sprzętu).
Pierwsza taka kontrola powinna mieć miejsce jeszcze przed przystąpieniem do pracy telepracownika i na jego wniosek. Przepisy nie normują formy takiego wniosku. Wydaje się zatem, że jest ona dowolna – może być to zarówno pismo, informacja przekazana ustnie czy przy użyciu środków elektronicznego porozumiewania się. Oczywiście dla celów dowodowych najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest forma pisemna, która pozwala uniknąć ewentualnych sporów na tym tle.
Problem w tym, że przepisy kodeksu pracy nie regulują w sposób precyzyjny zagadnień, które pracodawca powinien zweryfikować podczas kontroli z zakresu bhp. Wydaje się, że kontrola powinna dotyczyć kwestii analogicznych, jak w przypadku oceny warunków pracy stanowiska wyposażonego w monitor ekranowy. ?
Autor jest prawnikiem, ekspertem prawa pracy
Nieprawidłowy zestaw
Zarówno stół, jak i krzesło – jeżeli są oceniane osobno – mogą spełniać wymogi wynikające z przepisów. Jednak ich zestawienie nie zawsze musi się okazać prawidłowe, ponieważ między stołem a krzesłem muszą zachodzić właściwe zależności.
Wysokość stołu i siedziska krzesła powinna być taka, aby zapewniała:
- naturalne położenie kończyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
- odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20°, 50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika,
- odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu.