Ustawodawca zdefiniował wykroczenie jako czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 złotych lub nagany (art. 1 § 1 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 1094 ze zm., dalej k.w.).
Musi być sprawca
Co ważne, przesłanką odpowiedzialności za wykroczenie jest wina sprawcy. Jeśli nie jest możliwe jej przypisanie danej osobie, inspektor nie może stosować wobec niej sankcji (art. 1 § 2 k.w.).
Przykład
Kontrola wykazała, że pracownik świadczył pracę w szóstym dniu tygodnia. Praca ta nie została zrekompensowana udzieleniem innego dnia wolnego od pracy. Jednocześnie jednak inspektor pracy stwierdził, że ten pracownik po przepracowaniu soboty rozchorował się i do końca okresu rozliczeniowego przebywał na zwolnieniu lekarskim. W takim przypadku, mimo że doszło do naruszenia zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (co stanowi wykroczenie z art. 281 pkt 5 k.p.), nie można pracodawcy ani żadnej innej osobie przypisać winy za nieudzielenie innego dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w sobotę.
Wysokość grzywny
Co do zasady grzywna za popełnione wykroczenie wynosi od 20 zł do 5000 zł (art. 24 § 1 k.w.). Jednak od tej zasady przewidziane są liczne wyjątki, podwyższające dolne lub górne zagrożenie karą (np. wykroczenia przewidziane w kodeksie pracy zagrożone są grzywną od 1000 do 30 000 zł).
Grzywny nakładane przez inspektorów w drodze mandatów karnych wynoszą co do zasady od 1000 do 2000 zł. Jedynie w przypadku tzw. recydywy (tj. w sytuacji co najmniej dwukrotnego ukarania za wykroczenie określone w kodeksie pracy i popełnienia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania kolejnego takiego wykroczenia) maksymalna kwota mandatu może wzrosnąć aż do 5000 zł (art. 96 § 1a pkt 1 i § 1b ustawy z 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 395 ze zm.).
