Kogo nie dotyczy dolna granica wieku zatrudnianych osób

Od bezwzględnego zakazu wykonywania pracy przez dzieci poniżej 16. roku życia istnieje tylko jeden wyjątek. Nie ma szans, aby za jego pomocą zakaz obeszli wszyscy pracodawcy. Obejmuje on tylko podmioty prowadzące działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową. Ten specjalny tryb można wykorzystać przy zatrudnianiu dzieci w trakcie licznych imprez o takim charakterze odbywających się właśnie w czasie wakacji.

Zatrudnienie dziecka w tym trybie nie jest jednak proste. Konieczna jest zgoda jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna. Następnie należy uzyskać zezwolenie właściwego inspektora pracy (art. 3045 k.p.). Przepis zezwalający na specjalny tryb zatrudnienia nie wskazuje dolnej granicy wieku dziecka, które mogłoby zostać zatrudnione w tym trybie.

Przykład

Firma reklamowa przygotowuje imprezę mającą na celu promocję filmu dla najmłodszych i produktów z nim związanych, adresowaną do małych dzieci. Nie ma przeszkód, aby po uzyskaniu odpowiednich zgód zatrudnić nawet kilkuletnie dzieci.

Zezwolenie na pracę dziecka wydaje – na wniosek podmiotu zatrudniającego – inspektor pracy. Należy do niego dołączyć:

- pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu – opinię dyrektora szkoły, do której uczęszcza dziecko, dotyczącą możliwości wypełniania przez nie tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.

Zarówno wydanie zezwolenia, jak i odmowa jego wydania następuje w formie decyzji administracyjnej. Taka decyzja podlega zaskarżeniu do głównego inspektora pracy, a następnie do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Treść decyzji inspektora

Zezwolenie inspektora pracy musi zawierać wiele szczegółowych danych, tj.:

- dane osobowe dziecka i jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,

- oznaczenie podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową,

- określenie rodzaju pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko,

- określenie dopuszczalnego okresu wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- określenie dopuszczalnego dobowego wymiaru czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych,

- inne niezbędne ustalenia, wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko.

Wydanie zezwolenia nie jest automatyczne. Podstawą odmowy może być sytuacja, w której wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych:

1) powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka,

2) zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego przez dziecko.

Kolejne zagrożenie dla pracodawcy współpracującego z młodszymi dziećmi wynika z możliwości wycofania zezwolenia. Może to nastąpić na wniosek przedstawiciela ustawowego albo opiekuna dziecka, który nie wymaga uzasadnienia. Inspektor pracy wycofa je natomiast z urzędu, jeśli naruszone zostaną warunki udzielenia zezwolenia.

Stroną umowy nie są rodzice

Zatrudniając młodocianego przy pracach lekkich, można z nim zawrzeć każdy rodzaj umowy o pracę. Może to więc być angaż próbny, wszystkie rodzaje umów terminowych czy na zastępstwo, umowa o wykonanie określonej pracy, ale też na czas nieokreślony (co z samej istoty prac sezonowych zwykle nie ma zastosowania).

Umowę o pracę podpisuje się w tym przypadku z młodocianym. Mimo jego niepełnoletności nie trzeba jej zawierać z rodzicami kandydata. Takie uprawnienie nadaje mu kodeks pracy, mimo że nie ma on pełnej zdolności do czynności prawnych (art. 22 § 2 i 3 k.p.). Również wszystkie czynności prawne związane z realizacją umowy wykonuje sam młodociany pracownik.