15 sierpnia: święto w sobotę da dzień wolny od pracy

Sobotnie święto przypadające w połowie sierpnia br. obniża wymiar czasu pracy o osiem godzin. Jeśli z tego powodu szef wyznaczy dzień wolny od pracy, a zatrudniony będzie wtedy chorował, nie trzeba mu go udzielać w innym terminie.

Aktualizacja: 30.07.2015 14:56 Publikacja: 30.07.2015 07:00

Foto: www.sxc.hu

W sobotę 15 sierpnia br. przypada święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Znowu pracownicy i pracodawcy zastanawiają się, komu w związku z tym należy się dodatkowy dzień wolny, a kto go nie dostanie. Spróbujmy zatem rozwiać te wątpliwości, omawiając możliwe przypadki.

Skąd ten obowiązek

W kodeksie pracy nie ma przepisu, który nakładałby na szefa obowiązek wyznaczenia pracownikom dodatkowego dnia wolnego, gdy dzień świąteczny przypada w sobotę. Istnieje jednak przepis, który nakazuje obniżać wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym o każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela. Chodzi więc o każde święto, które przypada na dni od poniedziałku do piątku.

Nikt nie zastanawia się nad konsekwencjami występowania święta np. w środę. Wszyscy wiedzą, że należy z jego tytułu obniżyć obowiązujący wymiar czasu pracy. Jednak większość pracodawców i pracowników ma wątpliwości, co zrobić z sobotnim świętem. A ono, wbrew pozorom, niczym nie różni się od uroczystości przypadającej w środę. Tak samo bowiem jak to środowe powoduje, co do zasady, tylko jedno – trzeba obniżyć wymiar czasu pracy etatowców o osiem godzin. Jak się go oblicza, przypomina >ramka.

Przykład

Wymiar czasu pracy w miesięcznym okresie rozliczeniowym przypadającym na sierpień br. wynosi 160 godzin:

4 tyg. x 40 godz. + 1 dzień x 8 godz. – 1 święto x 8 godz. = 160 godz.

Identyczny skutek wywołuje święto sobotnie w dłuższym niż miesięczny okresie rozliczeniowym. I tu powoduje jedynie obniżenie wymiaru czasu pracy.

Przykład

Wymiar czasu pracy w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym przypadającym na lipiec–wrzesień br. wynosi:

13 tyg. x 40 godz. + 1 dzień x 8 godz. – 1 święto x 8 godz. = 520 godz.

Tyle godzin, ile wynika z wymiaru czasu pracy na konkretny okres rozliczeniowy, szef ma zaplanować załodze do przepracowania.

Sobotnia uroczystość w harmonogramach

Dla tych, którzy pracują w myśl ich harmonogramów czasu pracy, święto sierpniowe powoduje jedynie to, że szef musi im zaplanować grafiki zgodnie z wymiarem pracy ustalonym na okres rozliczeniowy. Tym, których obowiązuje miesięczny taki okres, należy zaplanować w nim do przepracowania 160 godzin. Wymiar ten uwzględnia już występowanie święta sobotniego, dlatego oprócz prawidłowo zaplanowanego grafiku podwładnym nie przysługują żadne dodatkowe roszczenia. Warto jednak pamiętać, że nie ma tu znaczenia, czy szef zaplanuje etatowcowi pracę na sobotnie święto (jeśli praca w dni świąteczne jest dla niego dopuszczalna), czy też ten dzień będzie dla niego wolny.

Przykład

W związku ze świętem przypadającym 15 sierpnia oraz z tym, że obniża ono wymiar czasu pracy do 160 godzin, szef zaplanował pracownikowi następujący grafik (osoba ta nie pracuje w soboty ani niedziele).. (rys. 1)

Legenda:

W5 – dzień wolny z pięciodniowego tygodnia pracy; WN – niedziela; WŚ – święto

W ułożonym harmonogramie zaplanowano 160 godzin do przepracowania, czyli tyle, ile wynika z wymiaru pracy na sierpień. Pracownicy nie mają zatem wobec pracodawcy żadnego dodatkowego roszczenia, np. o udzielenie dodatkowego dnia wolnego wynikającego z tego, że w tym miesiącu święto przypada w sobotę.

Przykład

W związku ze świętem przypadającym 15 sierpnia pracodawca zaplanował pracownikowi następujący grafik (soboty i niedziele są dla tej osoby normalnymi dniami pracy). (rys. 2)

Legenda:

W5 – dzień wolny z pięciodniowego tygodnia pracy; WN – niedziela; WŚ – święto

Choć szef zaplanował etatowcowi na 15 sierpnia pracę, zatrudniony nie ma wobec firmy żadnego dodatkowego roszczenia związanego z dniem świątecznym przypadającym w sobotę (np. o udzielenie dodatkowego dnia wolnego). Występowanie tego święta szef uwzględnił bowiem w wymiarze czasu pracy, na który stworzono grafik.

Stałe dni i godziny

Jeśli zatrudnieni pracują w stałych dniach i godzinach, nie tworzy się dla nich harmonogramów czasu pracy. Mimo to należy także u tych osób pamiętać o wymiarze czasu pracy, który obowiązuje w okresie rozliczeniowym obejmującym sierpniowe święto. Jest on bowiem taki sam jak u innych pracowników – w miesięcznym okresie rozliczeniowym wynosi 160 godzin, a w trzymiesięcznym – 520 godzin. Dlatego tej grupie pracodawca powinien wyznaczyć dodatkowy dzień wolny przypadający od poniedziałku do piątku. Inaczej etatowcy przepracują o osiem godzin więcej, niż to wynika z obowiązującego wymiaru czasu pracy.

Przykład

Zatrudnieni w miesięcznym okresie rozliczeniowym pracują od poniedziałku do piątku od 9 do 17. W związku ze świętem przypadającym w sobotę, które obniża wymiar czasu pracy w tym miesiącu do 160 godzin, szef postanowił, że 14 sierpnia będzie dla załogi wolny od pracy. Taka decyzja pracodawcy była konieczna ze względu na wymiar czasu pracy w tym miesiącu. Gdyby jej nie podjął, podwładni mieliby zaplanowane do przepracowania 168 godzin, czyli osiem godzin nadliczbowych. A to oznaczałoby wykroczenie pracodawcy.

Również przy dłuższych rozliczeniach

O wymiarze czasu pracy obniżonym o sobotnie święto 15 sierpnia musi też pamiętać ten szef, którego załoga pracuje w stałych godzinach od poniedziałku do piątku, ale w trzymiesięcznym czy nawet dłuższym okresie rozliczeniowym. On też musi pilnować wymiaru czasu pracy i wyznaczyć w nim dodatkowy dzień wolny. Inaczej personel przepracuje o osiem godzin za dużo. Będzie to po pierwsze – wykroczenie pracodawcy, a po drugie stanowi pracę w nadgodzinach, za którą podwładnym należy się 100-proc. dodatek oprócz normalnego wynagrodzenia.

Przykład

Zatrudnieni w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym pracują stale od poniedziałku do piątku od 8 do 16. Ponieważ wymiar czasu pracy w okresie przypadającym od lipca do września br. wynosi 520 godzin, pracodawca postanowił, że 14 sierpnia pracownicy będą mieli dodatkowy dzień wolny. Gdyby nie podjął takiej decyzji, załoga wypracowałaby 528 godzin. Po pierwsze – stanowiłoby to wykroczenie pracodawcy (byłby to zaplanowany do przepracowania czas ponad wymiar), a po drugie – powstałyby przez to godziny nadliczbowe.

Tylko w trakcie

Jeśli u pracodawcy obowiązuje miesięczny okres rozliczeniowy, dodatkowy dzień wolny, który powoduje, że pracownicy wypracują w okresie rozliczeniowym obejmującym sierpień odpowiednią liczbę godzin, musi przypadać właśnie w tym miesiącu. W takim przypadku nawet na prośbę czy wniosek pracownika nie może on być przeniesiony na następne tygodnie.

Gdy zaś okres rozliczeniowy jest dłuższy niż miesiąc, dodatkowy dzień wolno wyznaczyć w którymkolwiek miesiącu, byleby mieścił się w okresie rozliczeniowym obejmującym sierpień. Wymiar czasu pracy, który obniża ten dzień wolny, ustala się bowiem i planuje na okres rozliczeniowy, nie zaś na konkretny miesiąc. Co więcej, wolne może przypadać zarówno po świątecznej sobocie, jak i przed nią.

Przykład

Firma postanowiła, że grupa pracowników, która świadczy obowiązki w trzymiesięcznym okresie rozliczeniowym od poniedziałku do piątku od 9 do 17, skorzysta z dodatkowego dnia wolnego 1 września. Wówczas większość załogi i tak wnioskuje o udzielenie dnia wolnego, bo rozpoczyna się rok szkolny. Taka decyzja pracodawcy jest zgodna z przepisami. Dodatkowy dzień bez obowiązków, który powoduje, że pracownicy wypracują tyle godzin, ile wynika z ich wymiaru czasu pracy, musi przypadać w okresie rozliczeniowym, kiedy ten wymiar obowiązuje.

Choroba w dniu wolnym

Choć termin dnia wolnego musi mieścić się w okresie rozliczeniowym obejmującym sierpień, trzeba go wyznaczyć albo przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego, albo przed startem miesiąca, w którym ma on przypadać. Jeśli na ten dzień pracownik przyniesie zwolnienie lekarskie, bez względu na to, czy obejmowałoby ono tylko tę datę, czy też inne dni ją poprzedzające lub po niej następujące, szef nie wyznacza rekonwalescentowi innego terminu dnia wolnego. Sytuacja jest bowiem identyczna jak wtedy, gdy podwładny przyniósłby zwolnienie lekarskie na sobotę czy niedzielę, która miała być dla niego dniem wolnym od pracy. W takim przypadku pracownikowi nie należy się żaden dodatkowy dzień wolny.

Przykład

Pracodawca postanowił, że ci, którzy pracują stale od poniedziałku do piątku od 8 do 16, mają dodatkowe wolne 14 sierpnia. Na ten dzień jeden z zatrudnionych przyniósł zwolnienie lekarskie. Jednocześnie się domagał, aby szef wyznaczył mu inny termin, w którym będzie mógł wybrać ten dodatkowy dzień. Żądanie pracownika jest bezpodstawne. Wyznaczając termin wolnego, szef postanowił, że w tym dniu załoga nie pracuje. Zwolnienie lekarskie obejmujące tę datę nie powoduje, że pracodawca ma wskazać choremu inny termin.

Mnożenie, dodawanie i odejmowanie godzin

Zgodnie z art. 130 k.p. wymiar czasu pracy ustalamy:

- mnożąc pełne tygodnie pracy (rozumiane jako siedem kolejnych dni, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego) przez 40,

- dodając do otrzymanej liczby iloczyn dni wystających poza pełne tygodnie pracy przypadających od poniedziałku do piątku i liczby 8 oraz

- odejmując od uzyskanego wyniku iloczyn liczby świąt przypadających w dniach od poniedziałku do soboty i liczby 8.

Decyduje pracodawca

Termin dodatkowego dnia wolnego, udzielanego za sobotnie święto, wyznacza jednostronnie pracodawca. Pracownicy nie mogą kwestionować takiej decyzji szefa. Co więcej, pracodawca może wyznaczyć jeden termin dla wszystkich, ale ma też prawo wskazać inne terminy dla różnych grup pracowniczych, a nawet dla poszczególnych osób – jeśli wymaga tego organizacja pracy. Warto także pamiętać, że jeśli szef ma taką wolę, może spytać pracowników, kiedy chcą mieć dni bez zadań. W takiej sytuacji to jednak na pracodawcy spoczywa obowiązek dopilnowania, aby do końca okresu rozliczeniowego każdy etatowiec skorzystał z takiego dnia. Jeśli tak się nie stanie, pracodawca popełni wykroczenie. Temu, kto nie wykorzysta dnia wolnego, trzeba będzie zrekompensować powstałe w ten sposób nadgodziny.

W sobotę 15 sierpnia br. przypada święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Znowu pracownicy i pracodawcy zastanawiają się, komu w związku z tym należy się dodatkowy dzień wolny, a kto go nie dostanie. Spróbujmy zatem rozwiać te wątpliwości, omawiając możliwe przypadki.

Skąd ten obowiązek

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami