Emeryt nie straci etatu bez powodu

Sam fakt osiągnięcia przez pracownika wieku emerytalnego nie może być powodem rozwiązania z nim umowy o pracę. Muszą ku temu istnieć jeszcze inne powody.

Aktualizacja: 29.07.2017 11:09 Publikacja: 29.07.2017 02:00

Emeryt nie straci etatu bez powodu

Foto: Fotolia

Zasady nabywania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych określają przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna).

W myśl art. 100 ustawy emerytalnej, prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej, powstaje z dniem zaprzestania ich pobierania.

Warunkiem nabycia prawa do emerytury jest zgłoszenie przez zainteresowanego wniosku o to świadczenie do ZUS wraz z odpowiednią dokumentacją oraz spełnienie wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, określonych w ustawie emerytalnej.

Ochrona przedemerytalna

W myśl art. 39 kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę osobie, której brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia jej uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Przepisu tego nie stosuje się, podobnie jak przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Mówi o tym art. 411 § 1 k.p.

W takich przypadkach dopuszcza się wypowiedzenie umów o pracę wszystkim zatrudnionym pracownikom, w tym także szczególnie chronionym. Dotyczy to również dokonania wypowiedzenia zmieniającego.

Nielegalna decyzja...

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być uzasadnione. Nie można zwolnić pracownika wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego.

Pracodawca, który zdecyduje się zwolnić pracownika wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego, dopuszcza się dyskryminacji ze względu na wiek. Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów podjętej 21 stycznia 2009 r. (II PZP 13/08).

W uzasadnieniu przywołanej uchwały SN stwierdził, że: „W prawie polskim nie ma ogólnego przepisu, który ustanawiałby regułę, według której osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego powodowałoby – z mocy prawa – zakończenie stosunku pracy, ani też przepisu, który stanowiłby, że osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego zawsze uprawnia pracodawcę do rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem".

Zdaniem Sądu Najwyższego „wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, który nabył prawo do świadczeń emerytalnych tylko z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego i nabycia tego prawa, nie stanowi uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, gdyż nie pozostaje w żadnym związku z wykonywaną przez niego pracą, ani z sytuacją ekonomiczną pracodawcy, ani z żadnym innym zdarzeniem lub zdarzeniami, które wskazywałaby na nieprzydatność pracownika lub istnienie interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy. ".

...i jej skutki

Jeżeli osiągnięcie wieku emerytalnego jest wyłącznym powodem rozwiązania umowy, należy uznać, że w rozumieniu art. 45 § 1 ustawy k.p. wypowiedzenie jest nieuzasadnione. Takie wypowiedzenie jest wadliwe, ale skuteczne – jeśli pracownik nie odwoła się do sądu.

Jeśli sąd ustali, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów, orzeka – stosownie do żądania pracownika – o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Dodatkowy powód

Zatem samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie może być podstawą wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Osoba, która taki wiek osiągnie, ma takie same prawa, jak wszyscy pozostali pracownicy. Można ją zwolnić np. z powodu negatywnej oceny jej pracy, długotrwałej choroby, czy też likwidacji stanowiska.

W celu przejścia na emeryturę pracownik powinien sam rozwiązać umowę o pracę na mocy porozumienia stron lub złożyć wypowiedzenie z zachowaniem okresu wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt 1 i 2 ustawy k.p.).

Renta uchyla ochronę przed zwolnieniem

Art. 39 k.p. nie stosuje się w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (art. 40 k.p.). Oznacza to, że pracodawca może wypowiedzieć umowę, gdy pracownik będący w wieku przedemerytalnym nabył prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Wyłączenie ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę wynikającej z art. 39 k.p. potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z 18 stycznia 2012 r. (II PK 149/11), w którym SN jednocześnie wskazał, że ochrony nie znosi samo orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, ale dopiero decyzja ZUS przyznająca pracownikowi prawo do renty z tego tytułu.

Zasady nabywania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych określają przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 887 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna).

W myśl art. 100 ustawy emerytalnej, prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej, powstaje z dniem zaprzestania ich pobierania.

Pozostało 87% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona