Pracownik odwołany z urlopu - kiedy może żądać odszkodwania

Odwołany z urlopu pracownik musi stawić się w firmie. Jeśli jednak decyzja pracodawcy okaże się niezasadna, może żądać od niego odszkodowania.

Aktualizacja: 20.07.2019 11:40 Publikacja: 20.07.2019 00:01

Pracownik odwołany z urlopu - kiedy może żądać odszkodwania

Foto: AdobeStock

Jedną z elementarnych zasad prawa pracy jest prawo pracownika do wypoczynku. Pracownik nie może zrzec się urlopu, a pracodawca co do zasady ma obowiązek udzielić podwładnemu urlopu w tym roku, w którym uzyskał on do niego prawo, w dni będące dla pracownika dniami pracy według obowiązującego go rozkładu czasu pracy.

Ustalone terminy...

Urlopu udziela się w terminie wskazanym przez pracownika w planie urlopów obowiązującym w firmie, a w przypadku braku takiego planu – w terminie ustalonym przez strony.

Czytaj także:

Odwołanie pracownika z urlopu udzielonego niechcący

Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego - skutki w księgach rachunkowych

Plan urlopów ustala się uwzględniając wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Pracodawca co do zasady powinien uwzględniać wnioski zatrudnionych, jeżeli nie sprzeciwia się temu właśnie konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

... do przesunięcia...

W przypadkach określonych ustawą termin urlopu może jednak zostać przesunięty – na wniosek pracownika lub z inicjatywy pracodawcy. O przesunięciu urlopu mówimy wtedy, gdy urlop został już wyznaczony w planie urlopów lub pracodawca zaakceptował wniosek urlopowy pracownika, jednak z przyczyn uzależnionych od jednej ze stron następuje zmiana pierwotnie ustalonego terminu.

Pracodawca może zdecydować o przesunięciu zaplanowanego przez pracownika urlopu, jeżeli jest to spowodowane szczególnymi potrzebami firmy, a nieobecność tej osoby spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Przesunięcie terminu urlopu powinno być zatem uzasadnione sytuacją, której nie można było wcześniej przewidzieć.

Pracownik może z kolei wnioskować o przesunięcie terminu wypoczynku, motywując swoją prośbę ważnymi przyczynami. Przy czym decyzja w tym zakresie należy do pracodawcy. Przepisy prawa mówią bowiem o możliwości, a nie obowiązku przesunięcia wolnego.

... lub odwołania

Inaczej jest z odwołaniem z urlopu. Może to nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania wypoczynku. Jest to dalej idąca ingerencja w jego prawo niż samo przesunięcie urlopu.

Decyzja pracodawcy o odwołaniu pracownika z urlopu nie może być w tej sytuacji dorozumiana. Jak wypowiedział się Sąd Najwyższy, skuteczne odwołanie z urlopu wymaga od pracodawcy złożenia jednoznacznego oświadczenia woli w sposób pozwalający pracownikowi zapoznanie się z jego treścią (wyrok SN z 8 marca 2017 r., II PK 26/16). Niewystarczające jest zatem wysłanie przez przełożonego wiadomości na prywatną skrzynkę mailową pracownika, szczególnie jeśli strony dotąd nie korzystały z tej formy komunikacji. Również napomknięcie w trakcie rozmowy, iż pracownik będzie potrzebny na terenie zakładu pracy, nie stanowi dyspozycji odwołania go z urlopu.

Koszty do zwrotu

Skuteczne odwołanie implikuje koniecznością podjęcia pracy w terminie wskazanym przez pracodawcę. To z kolei, zgodnie z art. 167 § 2 kodeksu pracy, rodzi po stronie pracownika prawo do żądania zwrotu kosztów poniesionych przez niego w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Mogą to być np. koszty wykupionych w biurze podróży wakacji, biletów lotniczych, zabukowanych noclegów czy przejazdów. Obowiązek ten obejmuje koszty, których pracownik nie poniósłby, gdyby nie został odwołany z urlopu (dodatkowe koszty podróży powrotnej pracownika i członków jego rodziny oraz opłaty poniesione na część wypoczynku niewykorzystaną przez pracownika i członków jego rodziny, jeżeli nie podlegały zwrotowi przez organizatora wyjazdu).

Konieczność zwrotu kosztów odnosi się również do przesunięcia terminu urlopu z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał bowiem, iż przesunięcie terminu urlopu powoduje zmianę planów urlopowych pracowników. Jeżeli pracownicy podjęli już konkretne wydatki dotyczące organizacji urlopu – tj. dokonali przedpłat lub ponieśli inne koszty bezpośrednio związane z zaplanowanym wypoczynkiem, a przesunięcie urlopu nastąpiło z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, to pracodawca jest obowiązany do zwrotu pracownikowi poczynionych wydatków (wyrok WSA z 28 kwietnia 2010 r., I SA/Go 56/10).

Nowe uzgodnienia

Urlopu niewykorzystanego należy udzielić pracownikowi w innym, ustalonym przez strony terminie. W razie niewykorzystania dni wypoczynku w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył prawo do urlopu, tworzą one urlop zaległy. Ten zaś należy wykorzystać do końca września następnego roku kalendarzowego.

Izabela Bielarz prawnik, kancelaria prawnicza Głowacki i Wspólnicy sp.k.

Możliwość przesunięcia lub odwołania urlopu, zdaje się, została przewidziana przez ustawodawcę w związku z nieprzewidywalnymi, szczególnymi okolicznościami. Uprawnienia te powinny być zatem stosowane wyjątkowo, na skutek sytuacji, których nie dało się przewidzieć. Warto pamiętać, że nieuzasadnione odwołanie z urlopu przez pracodawcę może spotkać się z żądaniem odszkodowania przez pracownika na zasadach ogólnych.

Samowolka nie uprawnia do zwrotu nakładów

Wykonywanie przez pracownika czynności zawodowych w trakcie udzielonego urlopu bez polecenia pracodawcy nie powoduje przerwania urlopu oraz nie rodzi skutku w postaci roszczenia o zwrot kosztów związanych z przeniesieniem czy też odwołaniem urlopu. Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 19 stycznia 2017 r. (I PK 40/17).

Jedną z elementarnych zasad prawa pracy jest prawo pracownika do wypoczynku. Pracownik nie może zrzec się urlopu, a pracodawca co do zasady ma obowiązek udzielić podwładnemu urlopu w tym roku, w którym uzyskał on do niego prawo, w dni będące dla pracownika dniami pracy według obowiązującego go rozkładu czasu pracy.

Ustalone terminy...

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe