Z własnym pracownikiem szef może zawrzeć dodatkową umowę zlecenia. W ten sposób wypłaci mu tylko wynagrodzenie wynikające z tego kontraktu, zamiast płacić pobory z umowy z dodatkiem za godziny nadliczbowe. Jest to jednak możliwe tylko wtedy, gdy zadania objęte zleceniem nie będą identyczne ze zwykłymi obowiązkami etatowca z jego umowy o pracę oraz gdy pracę będzie wykonywał w warunkach typowych dla kontraktu cywilnoprawnego.
Ze składkami
Zawarcie z własnym pracownikiem umowy zlecenia lub o dzieło obejmującej te same zadania co z umowy pracowniczej może skutkować ustaleniem, że ten kontrakt w istocie stanowi uzupełniającą umowę o pracę. Wskazywał na Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 8 lipca 2015 r. (II PK 282/14). Podniósł, że angażowanie pracowników poza normalnym czasem pracy na umowach cywilnoprawnych przy zadaniach tego samego rodzaju co objęte stosunkami pracy jest obejściem przepisów o czasie pracy w nadgodzinach, nawet gdyby pracownicy byli doraźnie zainteresowani zatrudnieniem cywilnoprawnym.
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym określa ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 121 ze zm.; dalej: ustawa o sus). Według jej art. 8 ust. 2a za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy o zleceniu albo umowie o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w zakresie takiej umowy pracuje na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Zawarcie zatem dodatkowej umowy cywilnej z pracownikiem powoduje, że na potrzeby ubezpieczeń społecznych uznaje się go za pracownika także z tej umowy. Potwierdza to także orzecznictwo sądowe.
Szersza definicja
Sąd Najwyższy w uchwale z 2 września 2009 r. (II UZP 6/09) wyraźnie stwierdził, że art. 8 ust. 2a ustawy o sus rozszerza pojęcie pracownika do celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą jest wykonywanie pracy na mocy jednej z wymienionych umów prawa cywilnego przez osobę, która zawarła ją z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą jest praca na podstawie jednej z tych umów przez tego, kto taką umowę zawarł z osobą trzecią, ale w jej zakresie pracuje na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. O uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o sus decydujące jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z pracodawcą, świadczy jednocześnie na jego rzecz pracę na kontrakcie cywilnym zawartym z nim lub inną osobą.
Zauważyć należy, że także gdy umowa cywilnoprawna jest zawarta nie bezpośrednio z pracownikiem, ale z osobą trzecią i dopiero ten „zewnętrzny" podmiot zawiera umowę cywilną z pracownikiem, to pracodawca jest płatnikiem składek, mimo że fizycznie to ten podmiot trzeci wypłaca wynagrodzenie. Tak wskazywał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 29 października 2015 r. (III AUa 132/15). Nie ma więc tu znaczenia, że to ten podmiot płaci pracownikowi za np. umowę o dzieło.