Jak zatrudnić cudzoziemca do pracy sezonowej

Procedura uzyskania zezwolenia na zatrudnienie do pracy sezonowej osoby spoza Unii Europejskiej różni się w zależności od tego, czy przebywa ona już na terenie Polski, czy dopiero planuje przyjazd.

Publikacja: 21.06.2018 06:50

Jak zatrudnić cudzoziemca do pracy sezonowej

Foto: 123rf

Najbliższe miesiące będą okresem szczególnego wzmożenia na rynku pracy, spowodowanego zwiększonym zatrudnieniem osób do prac sezonowych. Znaczna część pracowników sezonowych na terytorium naszego kraju to cudzoziemcy pochodzący spoza krajów Unii Europejskiej. Pracodawcy powierzający im pracę stoją w tym roku przed dodatkowym wyzwaniem spowodowanym zmianami zasad zatrudniania cudzoziemców, które weszły w życie 1 stycznia 2018 r.

Procedura sezonowego zatrudniania cudzoziemców pochodzących spoza Unii Europejskiej może zostać poprowadzona w sprawny sposób pod warunkiem znajomości aktualnych wymagań prawnych, a po części również praktyki samych urzędów pracy. Daje to gwarancję, że składane wnioski, oświadczenia i inne dokumenty będą kompletne i wystarczające, a dostępne uproszczenia najpełniej wykorzystane.

Jak zatem w świetle aktualnie obowiązujących uregulowań zatrudnić cudzoziemca do pracy sezonowej?

Kluczowy rodzaj pracy

Pierwszym krokiem jest określenie, czy dany rodzaj pracy jest w ogóle pracą sezonową. Nie wystarcza tu odwołanie się do potocznego rozumienia tego pojęcia. Aby dokonać prawidłowej oceny, należy sięgnąć do katalogu działalności wyszczególnionych w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2017 r. w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności, w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca (DzU z 2017 r., poz. 2348).

Zgodnie z tym rozporządzeniem, wybrane podklasy działalności objęte są trybem sezonowego zatrudniania cudzoziemców. W praktyce ten katalog obejmuje większość prac związanych z:

- uprawą roślin,

- chowem i hodowlą zwierząt,

- działalnością usługową wspomagającą te prace,

- działalnością w ramach obsługi obiektów noclegowych oraz restauracji i innych placówek gastronomicznych.

Od zakwalifikowania danej pracy jako sezonowej zależy dalsza procedura postępowania. Legalne zatrudnienie cudzoziemca do pracy sezonowej w powyższym rozumieniu wymaga bowiem uzyskania zezwolenia na pracę sezonową – nowo wprowadzonego zezwolenia typu S. Natomiast praca w sektorach, które nie są objęte powyższym katalogiem, może być wykonywana w szczególności na podstawie zarejestrowanego w urzędzie pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi czy też standardowego zezwolenia na pracę.

Szóstka wyróżnionych

Na podstawie zezwolenia na pracę sezonową można zatrudniać obywateli wszystkich państw spoza Unii Europejskiej. Niemniej jednak wprowadzono szczególne ułatwienia przy zatrudnianiu do pracy sezonowej obywateli wybranych sześciu państw, tj. Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy. Jest to tożsama lista państw z tą, których obywateli można zatrudniać do pozostałej pracy niesezonowej na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Podstawowym ułatwieniem w sezonowym zatrudnianiu cudzoziemców tych sześciu narodowości jest brak konieczności uprzedniego uzyskania informacji starosty na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy (z uwzględnieniem co do zasady pierwszeństwa dostępu do rynku pracy obywateli polskich). Uzyskanie takiej informacji wiąże się z koniecznością zgłoszenia do urzędu pracy przez pracodawcę oferty pracy na określone stanowisko. Urząd przeprowadza wówczas tzw. test rynku pracy.

Drogę do dalszego postępowania w tym przypadku otwiera wyłącznie informacja o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji zorganizowanej dla pracodawcy przez urząd pracy. W przypadku zatrudniania obywateli państw spoza wskazanej listy, oryginał informacji starosty na temat rynku pracy jest bowiem załącznikiem do składanego wniosku o zezwolenie na pracę sezonową.

Decyduje starosta

Zgodnie z ustawą z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1065 ze zm.) zezwolenie na pracę sezonową wydaje starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu powierzającego wykonywanie pracy. Zatem pracodawca powinien złożyć wniosek o zezwolenie na pracę sezonową we właściwym powiatowym urzędzie pracy.

Istotnym ułatwieniem jest możliwość złożenia tego wniosku w formie elektronicznej, tj. za pośrednictwem portalu praca.gov.pl. Trzeba go opatrzyć kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub – co jest znacznie bardziej popularne – podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Składając wniosek elektronicznie, wymagane dokumenty dołącza się do wniosku w formie skanów. Ich oryginały należy przedstawić wyłącznie na żądanie starosty.

W obu postaciach – tradycyjnej i elektronicznej – wniosek można złożyć przez pełnomocnika.

Jeden za jednego

Podmiotem powierzającym wykonywanie pracy sezonowej cudzoziemcowi może być zarówno osoba fizyczna, jak i podmiot prowadzący działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG, KRS lub innych rejestrów.

Procedura zezwoleniowa jest prowadzona w odniesieniu do konkretnego cudzoziemca. Zatem zatrudniając na tej podstawie więcej osób, dla każdej z nich trzeba złożyć odrębny wniosek i wnieść oddzielną opłatę w wysokości 30 zł, a następnie uzyskać stosowne zezwolenie.

Szczegółowy wykaz załączników składanych wraz z wnioskiem można znaleźć w rozporządzeniu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 7 grudnia 2017 r. w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń (DzU z 2017 r., poz. 2345).

Treść podania

We wniosku o zezwolenie na pracę sezonową pracodawca wskazuje w szczególności:

- proponowane wynagrodzenie cudzoziemca – jego wysokość musi spełniać kryteria w zakresie minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej stawki godzinowej; ponadto nie może być ono niższe niż wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku,

- planowany wymiar czasu pracy lub liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu,

- rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy – np. umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło, umowa o pomocy przy zbiorach czy umowa agencyjna (gdy podmiotem powierzającym pracę jest agencja pracy tymczasowej),

- okresy, na jakie podmiot chce powierzyć pracę cudzoziemcowi,

- stanowisko lub rodzaj powierzanej pracy.

Dla przebywających w Polsce...

Dalsze postępowanie w przedmiocie złożonego wniosku o zezwolenie na pracę sezonową toczy się w jednym z dwóch wariantów.

Pierwszy dotyczy cudzoziemców już przebywających na terytorium Polski, ale w celach innych niż praca sezonowa. Starosta dokonuje wpisu wniosku o zezwolenie do tzw. ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej. Następnie albo wydaje zezwolenie, albo – gdy zaistnieją stosowne przesłanki – odmawia jego wydania.

Decyzja odmowna może być w szczególności podyktowana oceną, że:

- wniosek o zezwolenie na pracę sezonową został złożony dla pozoru,

- zezwolenie zostanie wykorzystane niezgodnie z celem lub

- istnieją zastrzeżenia do samego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy sezonowej w postaci np. nieprowadzenia działalności uzasadniającej powierzenie pracy, nieposiadania środków finansowych niezbędnych do pokrycia zobowiązań wynikających z planowanego powierzenia pracy, jak również zalegania z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub regulowaniem podatków.

Od decyzji odmownej można złożyć odwołanie do ministra rodziny, pracy i polityki społecznej w terminie 14 dni od doręczenia decyzji, za pośrednictwem starosty, który wydał zaskarżaną decyzję.

... i dla planujących przyjazd

Drugi wariant dotyczy ubiegania się o zezwolenie na zatrudnienie osoby, która dopiero ma przybyć do Polski w celu wykonywania pracy sezonowej. W tym przypadku starosta po wpisaniu wniosku o zezwolenie do ewidencji wydaje zaświadczenie o wpisie. Pracodawca ma obowiązek przekazać je cudzoziemcowi.

Dysponując tym zaświadczeniem, cudzoziemiec może wystąpić – we właściwym dla miejsca swojego pobytu polskim konsulacie – o wydanie wizy do Polski dla celów wykonywania pracy sezonowej (wiza D05b). Alternatywnie cudzoziemiec może przedłożyć to zaświadczenie podczas wjazdu do Polski w ramach ruchu bezwizowego jako potwierdzenie celu tego wjazdu.

Samo zezwolenie na pracę sezonową jest wydawane dopiero po wjeździe cudzoziemca na terytorium Polski. Pracodawca ma obowiązek poinformować o wjeździe starostę, składając odpowiednie oświadczenie. Może to zrobić w formie tradycyjnej lub elektronicznej za pośrednictwem portalu praca.gov.pl.

Oświadczenie to pracodawca musi złożyć w ciągu 120 dni od dnia wpisu wniosku do ewidencji. Informuje w nim o dacie zgłoszenia się cudzoziemca do pracy i adresie jego zakwaterowania na terytorium Polski. Dołącza do niego kopię lub skan wszystkich stron paszportu cudzoziemca z zamieszczoną tam wizą (jeśli została wydana) i potwierdzeniem daty wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen.

Dopiero po otrzymaniu oświadczenia starosta wydaje zezwolenie na pracę sezonową lub decyzję odmowną w tym przedmiocie. Przy czym dopuszczalne przyczyny odmowy pokrywają się z opisanymi wcześniej.

Maksymalnie 30 dni

Rozpatrzenie sprawy w przedmiocie wniosku o wydanie zezwolenia powinno nastąpić w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia kompletnego wniosku. Dłuższy, 30-dniowy termin (tu chodzi o dni kalendarzowe) jest zastrzeżony dla sytuacji, gdy niezbędne jest postępowanie wyjaśniające.

Przeszłość zapewni pierwszeństwo

W przepisach ustawy o promocji zatrudnienia (...) przewidziano pierwszeństwo rozpatrywania wniosków w odniesieniu do cudzoziemców, którzy w ciągu 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o zezwolenie na pracę sezonową pracowali już u danego pracodawcy w związku z  takim zezwoleniem. Warunkiem jest jednak, aby dalsza praca była świadczona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, wnioski spełniające te wymagania powinny być rozpatrywane przed pozostałymi. Ponadto przy ustalaniu pierwszeństwa uwzględniane jest również uprzednie wykonywanie pracy na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy („stare" oświadczenia rejestrowane do końca 2017 r. na podstawie poprzedniego stanu prawnego) – o ile odbywała się ona w zakresie podklas działalności uznawanych obecnie za sezonowe.

Nie trzeba czekać

Zgodnie z przyjętym przez ustawodawcę rozwiązaniem, cudzoziemiec może legalnie pracować już:

- w okresie następującym po złożeniu przez pracodawcę oświadczenia o jego przyjeździe,

- w przypadku osób wcześniej przebywających na terytorium kraju – od dnia złożenia kompletnego wniosku o zezwolenie na pracę sezonową.

Praca w okresie oczekiwania na wydanie zezwolenia powinna się odbywać na warunkach wskazanych odpowiednio w zaświadczeniu o wpisie wniosku do ewidencji lub w samym wniosku. Okres legalnego wykonywania pracy trwa do momentu doręczenia decyzji w przedmiocie zezwolenia. Przy czym w przypadku cudzoziemców już wcześniej przebywających w Polsce, okres ten bez związku z pracą sezonową nie może trwać dłużej niż 30 dni.

Nawet na 3/4 roku

Samo zezwolenie na pracę sezonową może być wydane na maksymalny okres 9 miesięcy w danym roku kalendarzowym. Oznacza to, że poszczególne wnioski można składać również na krótsze okresy.

W przypadku cudzoziemców dopiero przybywających do Polski w celu wykonywania pracy sezonowej (lub przebywających w Polsce na tej podstawie), możliwe jest późniejsze wystąpienie o przedłużenie zezwolenia na rzecz tego samego lub innego pracodawcy, przy zachowaniu limitu łącznego okresu wykonywania pracy sezonowej nieprzekraczającego 9 miesięcy. Takie przedłużenie jest wykluczone w odniesieniu do osób, których pobyt w Polsce odbywa się na podstawie innej niż praca sezonowa. W tym przypadku trzeba wystąpić o nowe zezwolenie. ?

—Klaudia Szczupak

Zadania niekoniecznie zgodne z zezwoleniem

We wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wskazuje się również stanowisko lub rodzaj powierzanej pracy. Mimo to na podstawie wydanego zezwolenia cudzoziemiec może wykonywać każdą pracę sezonową, również inną niż pierwotnie wyszczególniona w udzielonym zezwoleniu.

Tę możliwość należy odróżnić od powierzenia cudzoziemcowi pracy innego rodzaju, przewidzianego w art. 88s ustawy o promocji zatrudnienia (...). Pracą innego rodzaju w rozumieniu tego przepisu jest wyłącznie praca niesezonowa. Co więcej, jest to udogodnienie przewidziane tylko w odniesieniu do cudzoziemców – obywateli jednego z sześciu wskazanych państw i z zastrzeżeniem, że obcokrajowiec będzie nadal otrzymywał wynagrodzenie co najmniej w wysokości określonej w zezwoleniu, a ponadto nie jest pracownikiem tymczasowym. Nie ma przeszkód, aby pracę innego rodzaju powierzyć kilkakrotnie – pod warunkiem nieprzekroczenia łącznej liczby 30 dni w ciągu okresu ważności zezwolenia.

Na zezwoleniu nie koniec obowiązków

Skuteczne uzyskanie zezwolenia na pracę sezonową dla zatrudnianego cudzoziemca nie kończy szeregu obowiązków spoczywających na pracodawcy. Poza koniecznością złożenia oświadczenia z informacją o adresie zamieszkania cudzoziemca i załączenia aktualnej kopii jego paszportu, pracodawca musi również:

- przechowywać kopię ważnego paszportu cudzoziemca przez cały okres wykonywania przez niego pracy,

- przekazać zatrudnionemu jeden egzemplarz zezwolenia na pracę sezonową oraz zaświadczenie o wpisie wniosku do ewidencji,

- zawrzeć z cudzoziemcem pisemną umowę dotyczącą zatrudnienia, przedstawiając mu jej tłumaczenie na język zrozumiały dla tej osoby; treść umowy powinna odpowiadać warunkom zatrudnienia określonym w zezwoleniu na pracę sezonową,

- zgłosić cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych na zasadach analogicznych jak w przypadku polskich pracowników, tj. w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy, o ile rodzaj zawartej umowy podlega zgłoszeniu,

- dopełnić obowiązków podatkowych, w szczególności w przedmiocie zaliczek na podatek dochodowy,

- zawrzeć z cudzoziemcem odrębną pisemną umowę najmu lub użyczenia mieszkania, przedstawiając mu jej tłumaczenie na język dla niego zrozumiały – dotyczy to zatrudnienia cudzoziemca, który wjechał do Polski w celu wykonywania pracy sezonowej, któremu pracodawca zapewnia zakwaterowanie.

Zdaniem autorki

Klaudia Szczupak, prawnik, Konieczny, Wierzbicki Kancelaria Radców Prawnych Spółka Partnerska

Na szczególną uwagę zasługuje jeszcze jedno uregulowanie dedykowane zatrudnianiu pracowników sezonowych pochodzących z sześciu wymienionych państw. Chodzi o tzw. wpis wielosezonowy, który umożliwia rejestrację wniosku o zezwolenie na pracę sezonową do ewidencji na 3 kolejne lata kalendarzowe z góry. Skorzystanie z tego ułatwienia jest uwarunkowane niezaleganiem przez pracodawcę z uiszczaniem należnych składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczek na podatek dochodowy w związku z zatrudnianiem danego cudzoziemca. Dodatkowo, wpis wielosezonowy ze swej istoty ma służyć kontynuowaniu nawiązanej wcześniej współpracy. Wymaga się, aby występujący o niego podmiot powierzał pracę danemu cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową już wcześniej w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o ten wpis. Niestety w tym przypadku, odmiennie niż w zakresie pierwszeństwa rozpatrywania wniosków, wcześniejsza praca na podstawie „starych" oświadczeń o zamiarze powierzenia wykonywania pracy nie jest uwzględniana. Zatrudniając cudzoziemca na podstawie wpisu wielosezonowego należy w każdym kolejnym roku kalendarzowym złożyć oświadczenie o zgłoszeniu się cudzoziemca do pracy celem uzyskania nowego zezwolenia.

Najbliższe miesiące będą okresem szczególnego wzmożenia na rynku pracy, spowodowanego zwiększonym zatrudnieniem osób do prac sezonowych. Znaczna część pracowników sezonowych na terytorium naszego kraju to cudzoziemcy pochodzący spoza krajów Unii Europejskiej. Pracodawcy powierzający im pracę stoją w tym roku przed dodatkowym wyzwaniem spowodowanym zmianami zasad zatrudniania cudzoziemców, które weszły w życie 1 stycznia 2018 r.

Procedura sezonowego zatrudniania cudzoziemców pochodzących spoza Unii Europejskiej może zostać poprowadzona w sprawny sposób pod warunkiem znajomości aktualnych wymagań prawnych, a po części również praktyki samych urzędów pracy. Daje to gwarancję, że składane wnioski, oświadczenia i inne dokumenty będą kompletne i wystarczające, a dostępne uproszczenia najpełniej wykorzystane.

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe